Les 3: wind en luchtdruk

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Startklaar

Startklaar (3 min)

Docent begroet leerlingen, instrueert alle leerlingen om startklaar te zijn en legt materialen klaar.

Leerlingen zorgen ervoor dat zij alle benodigde spullen op tafel hebben, jas uit, mobiel in tas. (Zorg voor een nette en georganiseerde ruimte.)

      Lesdoel

De leerlingen kennen de invloed van het tropisch minimum op het klimaat in Noord-Amerika. 

De leerlingen kunnen uitleggen waarom er seizoenvariaties, zoals natte en droge perioden, optreden in de gebieden net boven en net onder de evenaar door de verschuivingen van het tropisch minimum binnen de ITCZ.

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Voorkennis

1. De leerlingen weten wat wind is.

2. De leerlingen weten wat luchtdruk is.

3. De leerlingen weten het luchtmassa is. 

Welke voorkennis is nodig voor het doel.
Controleer of de leerlingen deze voorkennis beheersten door het stellen van Controle van Begrip vragen

Phoenix BS

Minneapolis Df

New Orleans Cf

San Francisco Cs

Terugblik

Wat is de verschil tussen landschap en een klimaat? 

Landschap - groot stuk grond zoals je het voor je ziet Voorbeelden:   `berglandschap`, `duinlandschap`

Klimaatzone	Landschapszone
Aw
Cf
Cs
BS
BW
Df
EH

Terugblik

Savanne

Gematigd loofbos

Mediterrane vegetatie

Steppe

Woestijn

Taiga

Hooggebergte

Wat zou je verwachten van de
temperatuur in New York als je alleen
kijkt naar de breedteligging?

Welke factor speelt een belangrijkste rol bij de temperatuur in 1.New York, 2.San Francisco en 3.Chicago?

Vorige les

Terugblik

Vorige les

Terugblik

B                A                D                B        

LEZEN 10 min

Lezen

https://www.nu.nl/klimaat/6303415/al-een-jaar-recordtemperaturen-in-oceanen-tekenen-dat-opwarming-versnelt.html?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F

www.ventusky.com

Stap I: Wind - ?

Luchtdruk = gewicht van kolom lucht op aarde

Hogedrukgebied (maximum):

 - teveel aan lucht

 - lucht stroomt weg 

 - aanvulling door dalende lucht

 - helder weer

Lagedrukgebied (minimum):

 - tekort aan lucht

 - lucht stroomt toe

 - lucht stijgt op

 - bewolkt, regenachtig weer

Het grote windsysteem

L

H

Maar het is meet ingewikkeld dan dit.... 

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

drajmarsh.bitbucket.io

Stap II: de wet van Buys Ballot

Wind beweegt altijd van hogedruk naar lagedruk.

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Vaste drukgebieden op Aarde 

Verenigde staten

luchtsoorten

Belangrijke Luchtsoorten:

Erg koud en droog: Komt uit het hoge noorden van Canada.

Koel en vochtig: Komt van de Grote Oceaan en de Atlantische Oceaan.

Warm en vochtig (of droog): Komt uit Mexico en de zuidelijke delen van de Verenigde Staten.

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Stap III: Corioliseffect

Buys Ballot: Lucht verplaatst zich van          naar         .

Corioliseffect: Op het Noordelijk halfrond beweegt een          met de klok mee.

  Noordelijk halfrond:

Wind buigt naar rechts.

Zuidelijk halfrond:

Wind buigt naar links.

H

L

H

Grote windsystemen

Er zijn 3 grote Windsystemen:

1. Passaatwinden: 

Ontstaan door de constante beweging van lucht van de tropen (hogedruk) naar de evenaar (lagedruk). Door de Wet van Buys Ballot buigt de wind:

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

W

WAT GEEFT DE KAART WEER (LEGENDA)?

A

Algemene patroon?
WAAR VEEL? WAAR WEINIG? GEBRUIK SPREIDINGSWOORDEN

U

Uitzonderingen

WELKE GEBIEDEN VALLEN BUITEN HET ALGEMENE PATROON?

W

Windrichtingen. 

BESCHRIJF MET BEHULP VAN WINDRICHTINGEN (EN TOPONIEMEN)

Juist of onjuist?

Controle van begrip

Vraag 1

Uitspraak 1: Juist

Uitspraak 2: Juist

Uitspraak 3: Onjuist (de wind draait tegen de klok in rond een lagedrukgebied op het noordelijk halfrond)

Vraag 2

Uitspraak 1: Onjuist (op het zuidelijk halfrond buigt de wind naar links af volgens de wet van Buys Ballot)

Uitspraak 2: Juist

Uitspraak 3: Juist

Vraag 3

Uitspraak 1: Onjuist (de wet van Buys Ballot gaat over de afwijking van de windrichting door de draaiing van de aarde, niet over de richting van de luchtstroom van hoge naar lage druk)

Uitspraak 2: Juist

Uitspraak 3: Onjuist (een hogedrukgebied zorgt voor stabiel weer, niet voor regenbuien)

Vraag 4

Uitspraak 1: Juist

Uitspraak 2: Onjuist (in een hogedrukgebied stroomt de lucht naar buiten, maar dit leidt niet tot wolkenvorming en regen, eerder tot helder weer)

Uitspraak 3: Onjuist (lucht stroomt van een hogedrukgebied naar een lagedrukgebied)

     Kleine afsluiting

Hogedrukgebied 

Lagedrukgebied

Wet van Buys Ballot

Windrichting

Corioliseffect

Grootschalige windsysteem

Passaatwinden

Front

Kleine lesafsluiting (5 min) 

Docent controleert begrip door opdrachten of vragen die de begrippen en vaardigheden van het lesdoel toetsen.

Leerlingen werken zelfstandig of in een groepje aan opdrachten, kunnen vragen stellen aan de docent maar werken grotendeels zelfstandig.

Controle van begrip vragen

Het grote windsysteem

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Het grote windsysteem

L

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Het grote windsysteem

L

H

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Buys Ballot

1. Lucht verplaatst zich van          naar         .

2. Op het Noordelijk halfrond beweegt een          met de klok mee.

     (komt door het Corioliseffect)

H

L

H

Iets uitgebreider

(Aan)tekeningen

Tekening 1.
Windsysteem

Zelfstandige verwerking (10 min)

Zelfstandig verwerken (ik → jij) 10 min. Docent laat leerlingen zelfstandig werken aan de eindopdracht of een debatstelling, beschikbaar voor hulp indien nodig.

Werken aan eindopdracht, zelfstandig of in groepen 

     Grote afsluiting

Vandaag gaan we dieper ingaan op het ontstaan en de werking van hogedruk- en lagedrukgebieden. Ook gaan we ontdekken hoe deze druksystemen samen met de wet van Buys Ballot leiden tot de grote windsystemen op aarde. 

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

retrieval practice

https://quizlet.com/join/A5xDxSXpV?i=1fo1jg&x=1bqt

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

quizlet.com

 Vraag 1

Reproductie

Hogedrukgebieden worden vaak geassocieerd met stabiel en droog weer. In een lagedrukgebied stijgt de lucht en ontstaat vaak neerslag.

-> Geef aan wat het effect is van stijgende lucht in een lagedrukgebied op 

      het weer.

Aw: Dit klimaat komt voor in het zuidelijke deel van Florida.

BS: Het bijbehorende landschap bij het BS-klimaat is de steppe, een droge grasvlakte.

Vraag 2 

Toepassing 1

De wet van Buys Ballot verklaart hoe winden afbuigen door de draaiing van de aarde. Op het noordelijk halfrond buigt de wind naar rechts af, en op het zuidelijk halfrond naar links.

-> Noem de richting waarin de wind op het noordelijk halfrond afbuigt 

     volgens de wet van Buys Ballot.

Loefzijde: De loefzijde ontvangt meer neerslag omdat de lucht wordt opgestuwd door de bergen, afkoelt, en condenseert, wat leidt tot regen.

Lijzijde: De lijzijde is droger omdat de lucht, nadat het zijn vocht heeft verloren aan de loefzijde, daalt en opwarmt, wat zorgt voor een droog, woestijnachtig klimaat (regenschaduw).

Vraag 3 

Inzicht

Hogedrukgebieden ontstaan vaak door dalende lucht, terwijl lagedruk-gebieden worden veroorzaakt door stijgende lucht.

-> Welke beweging van lucht leidt tot de vorming van een hogedrukgebied?

BW: Het BW-klimaat draagt bij aan het ontstaan van woestijnen in de VS door extreem lage neerslag en hoge temperaturen, die verdamping versterken.

Cf: De ligging aan zee beïnvloedt het Cf-klimaat door milde winters en gematigde zomers te brengen, dankzij de nabijheid van de oceaan, die temperatuurverschillen dempt.