Basisstof 6 en 7 Gezond leven en vaccinatie

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo lwoo, b, k
• Leerjaar 2

Een gezond leven en vaccinatie

Bloeddruk 

Bloed wordt met grote kracht het lichaam in gepompt. 

Druk in de slagaders: bloeddruk. 

Bij inspanning of stress: tijdelijk hogere bloeddruk

Langdurige hoge bloeddruk: gevaarlijk. Beschadiging wanden slagaders. 

Oorzaken: stress, roken, overgewicht en zout eten. 

Bloedvaten

* raken soms verstopt.

* kan gevaarlijk zijn vooral in hart of hoofd. 

Hart- en vaatziekten

Zijn doodsoorzaak nummer 1 in Nederland. 

Verstopt

Een bloedvat kan verstopt raken door:

- Trombose (plaatje)

- Cholesterol

- slagaderverkalking: verdikking wordt hard door kalk

Cholesterol

cholesterol is een vettige stof die aan de binnenkant van je bloedvaten blijft plakken. 

Na een tijdje wordt het bloedvat nauwer.

Daarna raakt het helemaal verstopt. 

Cholesterol

- zit in vette, dierlijke voedingsmiddelen

(verzadigd vet) 

- eieren, spek, slagroom, roomboter, mayonaise, hamburger, frituurvet, kaas, vlees etc. 

Cholesterol, waar zit dat in?

1. Fruit en groenten
2. Chips en friet
3. Water
4. Frisdranken en snoep

Hart en vaatziekten

Hart- en vaatziekten

* komen veel voor in welvarende landen. 

* kunnen worden voorkomen door een gezonde leefstijl. 

Het hart

Kransslagaders: zorgen ervoor dat het hart zuurstof en voedingsstoffen krijgen. 

Kransaders: zorgen ervoor dat afvalstoffen van het hart afgevoerd worden via de holle ader. 

Hartinfarct

Soms raakt een kransslagader verstopt. Dit deel krijgt dan geen zuurstof meer en kan doodgaan. 

Een ander woord voor hartinfarct is hartaanval

Als je een hartinfarct krijgt wat gebeurd er dan?

1. Je kransslagader is verstopt. Stukje van je hart sterft af, door verstopping
2. Je kransslagader is verstopt en je krijgt nieuwe cellen
3. Er komen nieuwe cellen bij door verstopping
4. Je hart stopt helemaal met kloppen.

symptomen

Bij een hartinfarct heb je: 

- een stekende pijn in de borst

- benauwd

-komt vaak bij oudere mensen voor

- steeds vaker bij jonge mensen. 

Herseninfarct

Ook een bloedvat in de hersenen kan verstopt raken. 

Dit heet een herseninfarct.

Een ander woord voor herseninfarct is beroerte.

Een deel van de hersenen kan afsterven en daardoor kan je verlamd raken

Hersenbloeding, wat gebeurt er dan?

1. Een deel van de hersenen kan afsterven
2. Er ontstaan nieuwe cellen in je hersenen
3. Je krijgt last van je hart
4. Je bloed stroomt de verkeerde kant op

Oorzaken

- Te weinig beweging

- Te veel vet eten

- Roken

- te veel alcohol

- te zwaar zijn 

Wat kun je zelf doen? 

- Zorgen dat je niet te zwaar wordt.

- Begin niet met roken.

- Begin niet met alcohol drinken. 

- Eet gezond.

-Beweeg genoeg.

Nierschors

Niermerg

Nierbekken

Urineleider

1

2

3

4

Vaccinatie

Immuniteit

Je wordt niet meer ziek door een ziekteverwekker. 

2 manieren:

natuurlijke immuniteit

kunstigmatige immuniteit 

Natuurlijke immuniteit

Je wordt ziek

Je lichaam maakt zelf antistoffen (duurt even, daarom ben je 'langere tijd' ziek)

Je wordt imuun 

Natuurlijke immuniteit

Kunstmatige immuniteit

inenting of vaccinatie

klein beetje dode of verzwakte ziekteverwekker

je wordt niet ziek,

je witte bloedcellen maken wel antistoffen

dus een volgende keer: ook niet ziek

corona vaccinatie

klein stukje (onderdeeltje) van het virus

je lichaam maakt antistoffen

Huiswerk

bas 6: Lees in je boek bladzijde 197 t/m 199

maak opdracht 1 t/m 8 (blz 199 t/m 204)

Bas 7: Lees in je tekstboek bladzijde 209, 210

maak in je boek opdracht 1 t/m 4 (blz 210 en 211)