De kerk valt uiteen 5.1

• mens en maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 1

Wat weten jullie nog van vorige les?
(katholieke en protestantse kerk)

Leerdoelen deze les

• Welke problemen vorsten in de tijd van ontdekkers en hervormers tegenkwamen.
• Weet je welke kritiek mensen hadden op de katholieke kerk.
• Kun je uitleggen hoe protestantse kerken ontstonden.
• Kun je de strijd beschrijven die ontstond tussen de katholieken en protestanten.

Tijd na de middeleeuwen

Middeleeuwen

Het jaar 500-1500

Tijd na de middeleeuwen

• Vroegmoderne tijd
• 1500-1800
• Begint met: ontdekkers en hervormers

Wie regeerde er over het grootste Europese rijk sinds Karel de Grote?

1. Maarten Luther
2. Karel V
3. Karel de Grote
4. Graaf de Grote

Karel V

Welke gebieden hoorden bij het rijk van Karel V?

• Spaanse rijk
• Duitse rijk
• de Nederlanden

Hoe regeerde Karel V over zijn rijk?

1. Macht centraliseren
2. Zelf de beslissingen nemen
3. Iedereen moest katholieks zijn

Hoe reageerde de inwoners op de manier van leidinggeven van Karel V?

Kritiek op de kerk

Wat wilde Maarten Luther?

• Geen verering van de heiligen meer.
• Mensen moesten zelf de bijbel gaan lezen.

Hoe reageerde de paus hierop?

Maarten Luther mocht nooit meer de kerk in komen.

Hoe reageerde Karel V op Maarten Luther?

Hij verklaarde Maarten Luther vogelvrij

Hoe werden de mensen genoemd die protesteerden tegen de paus en zich afsplitsten van de katholieke kerk?

Wie protesteerde tegen de paus en de katholieke kerk?

Hoe heten deze veranderingen?

1. Hervorming
2. Reformatie

Kenmerken protestanten

1. Eenvoudig ingerichte kerken
2. Zelfbenoemde dominee
3. Niet dezelfde ideeën, verschillende kerken

Calvijn

Calvinisme

• Eenvoudig
• Hard werken
• vaak Bijbel lezen

Kritische katholiek

Erasmus

Tussen welke partijen ontstonden oorlogen in Europa? (kerken)

Gevolgen

Gevolgen voor Karel V

1. Oorlog tegen protestantse vorsten in het Duitse rijk
2. Vervolging van protestanten in de Nederlanden en Spanje

Protestantse Kerk

Katholieke Kerk

Veel verering van heiligen

Zelf de bijbel lezen

Maarten Luther

Karel V

Hervorming of reformatie

Zelfbenoemde dominee

Heeft de paus