Paragraaf 5.4: Het ontstaan van staten (deel 1)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Huiswerk nakijken

Maak de vragen van het artikel over de kruistochten. + Opdracht 9 t/m 13 van §5.3.

§5.4 Het ontstaan van staten (deel 1)

Hoe zat het ook alweer?

Sleep de onderstaande begrippen bij de juiste omschrijving.

Begrippen	Omschrijving
	Stelde de inquisitie in.
	Leefde soms als een rijk man.
	Geloofde iets anders dan de officiële kerk.
	Gaf volgens christenen het goede voorbeeld.

Jezus

Ketter

Monnik

Paus

Wat gebeurt op deze bron?

Gebruik in je antwoord het begrip: ketterij.

1. Door de kruistochten nam het contact tussen Europa en de                              wereld toe.

2. Het doel van de kruistocht was om de stad                                 te heroveren op de moslims.

3. Deze stad was volgens het middeleeuwse denken het middelpunt van de                                         .

4. In het jaar 1095 riep de                      op tot een kruistocht.

5. Na de eerste kruistocht stichtten sommige kruisvaarders                                     in het Midden-Oosten. 

6. Europeanen maakten kennis met nieuwe producten en kennis, zoals                                                                     en                                                        .

islamitische

wereld

kruisvaardersstaten

zijde

paus

Jeruzalem

Arabische cijfers

Donkere Eeuwen

Vroege middeleeuwen = koning zwak:
-> Weinig geld in omloop. 😓

Edelen nodig voor oorlog te kunnen voeren. ⚔️

-> In ruil daarvoor een stuk land + 

     inkomsten (leenstelsel).

Donkere Eeuwen

Vroege middeleeuwen = koning zwak:
-> Weinig geld in omloop.

Edelen nodig voor oorlog te kunnen voeren.

-> In ruil daarvoor een stuk land + 

     inkomsten (leenstelsel).

Het is tijd voor verandering!

De agrarisch-stedelijke samenleving

Er veranderde veel door de komst van steden en een geldeconomie. 

Koningen hadden weinig macht in steden. 

Dit losten ze op op twee manieren:

 

2. Boeren hun pacht in 

    geld laten betalen. 

1. Belasting heffen in 

    steden 

Vorsten profiteerden van de rijkdom van steden.

Probleem opgelost

Opkomst van handel en steden = Meer geld in omloop. 💸
-> Meer belastingen heffen.

Waarvoor?

• Ambtenaren en huurlingen. 👨‍⚖️

Gevolg: Koningen minder afhankelijk 

                 van de adel. 🤴

Huurleger: Vechten voor geld.

Ambtenaren: Werken voor het bestuur in ruil voor geld.

Paus: Hoogste baas van de katholieke kerk.

Vorsten: De politieke leiders van gebieden.

Het bestuur in de steden

De komst van een geldeconomie had twee gevolgen voor het bestuur in steden:

1. Vorsten huurden ambtenaren in die hun hielpen bij het besturen van de stad. 
2. Vorsten konden oorlog voeren met een huurleger. 

Ruzie tussen paus en vorsten 

Vorsten en pausen hadden een conflict over wie bisschoppen mocht benoemen. 

Waarom wilden vorsten bisschoppen als bestuurders?

Bisschoppen mochten niet trouwen, dus kregen geen kinderen 

 → Dus na hun dood kreeg de vorst zijn 

       leen terug

Waarom wilde de paus dat niet?

Paus was de baas van de kerk, dus de baas van de bisschoppen.
Niet de vorst!

Oftewel...

Vroege middeleeuwen	Late middeleeuwen
Vorsten reisden rond	Vorsten besturen vanuit 1 plaats (centralisatie)
Overal andere wetten en regels	Overal dezelfde wetten en belastingen (staatsvorming)
= LEENSTELSEL	= Centraal bestuur

Opdrachten maken (hw)

Wat? Opdracht 1 t/m 7 van §5.4 

           (niet nakijken). 

Hoe? Individueel.

Hulp? Buurman/-vrouw of docent.

Tijd? 6 minuten (check).

Klaar? Maak opdracht 8 t/m 10 van §5.4.