voorbereiding toets politiek

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

maatschappelijk probleem?

kenmerken

machtsmiddelen zijn:

geld,

functie of beroep

vaardigheden

charisma

macht van het getal

wat is een rechtstaat(kenmerken)

• grondwet (belangrijkste rechten en plichten)
• grondrechten (o.a. vrijheid van vergaderen, godsdienst, privacy en persvrijheid)

gelijke behandeling( art 1 van de grondwet)

• overheid moet zich aan de wet houden(rechtsbescherming)
• onafhankelijke rechterlijke macht
• is een democratie

parlementaire democratie

1. vrije en geheime verkiezingen
2. algemeen kiesrecht
3. politieke macht bij het parlement
4. besluiten zijn democratisch
5. Grondwet
6. Scheiding der machten 

dictatuur

wanneer is het een dictatuur?

kiesrecht

actief kiesrecht

passief kiesrecht

rol/functie van de politieke partijen

weet wat de rollen zijn!!

informatieve functie

vertegenwoordigen

leveren ministers en burgemeesters

beinvloeden mensen in de politiek

soorten partijen

progresief en conservatief

rechts links of het midden

stromingen

stromingen

wat wil een:

Liberaal en een socialist

sociaal democratie

christen democratie

rechts extremisme

populisme en ecologische stroming

kabinetsformatie

verkiezingen

informateur ( zoekt naar een coalitie)

formateur

kabinetsformatie benoeming door de koning

kabinet

alle ministers en staatssecretarissen

regering

ministers en de koning

coalitie

oppositie

twee of meerdere partijen die samen de regering/kabinet vormen

de partijen die niet in de regering zitten

constatitionele monarchie

staatsvorm waarin de bevoegdheden en taken van de koning zijn beperkt door de grondwet

ministers zijn verantwoordelijk

dit noem je?

koning

ceremonieel (troonrede)

symbolisch ( wetten ondertekenen)

representatief ( land vertegenwoordigen)

het parlement

2e en 1e kamer

wat zijn de taken??

 De rechten van de ministers en de Eerste en Tweede Kamer

Leden van de TWEEDE KAMER hebben:

OOK RECHT VAN INITIATIEF

• RECHT VAN AMENDEMENT:
• RECHT OM WETSVOORSTELLEN TE WIJZIGEN
  

Leden van de EERSTE en TWEEDE KAMER hebben allebei:

• RECHT VAN BUDGET:
• controle van in- en uitgaven van de staat (begroting)
• RECHT VAN INTERPELLATIE :
• mag minister ondervragen over een besluit of uitspraak
• RECHT VAN ENQUETE:
• onderzoek in te stellen naar een bepaalde zaak/persoon
  

MINISTERS hebben:

• RECHT VAN INITIATIEF
  
• MOGEN VOORSTELLEN VOOR WETTEN INDIENEN
• MOGEN OOK WETTEN UITVOEREN EN DUS REGEREN
  

REGERING

• REGERING = KONING EN MINISTERS
• PARLEMENT OF STATEN-GENERAAL = 1e + 2e KAMER SAMEN
• SAMEN NEMEN ZE DE BELANGRIJKSTE BESLISSINGEN IN NEDERLAND
  

De weg van de wet

1.  Wetsvoorstel ingediend
2.  Tweede kamer gaat bespreken
3.  Tweede kamer gaat stemmen
4.  Eerste kamer gaat bespreken
5.  Eerste kamer gaat stemmen
6.  Koning ondertekent 
7.  Regering voert het uit

WETGEVENDE BEVOEGDHEDEN:

1. INITIATIEF
2. BUDGET
3. AMENDEMENT
   

CONTROLERENDE BEVOEGDHEDEN:

1. INTERPELLATIE
2. ENQUETE
   
3. motie

Nationale ombudsman

Als je vindt dat de overheid haar taak niet goed uitvoerd, kun je naar de nationale ombudsman stappen. Zijn taak is om burgers te beschermen tegen fouten van de overheid.

75

150

De Europese Unie

De samenwerking was vooral gericht op de economie. Door van Europa een handelsmarkt te maken, konden bedrijven voor een veel grotere markt produceren. Later kwam zelfs een gezamelijke munt op: de euro. 

Binnen de EU is er een vrije en gemeenschappelijke handelsmarkt, de voorwaarden:

- vrij verkeer van goederen en diensten, eerlijke concurrentie en een landbouwbeleid. 

Europese landen werken ook samen op andere gebieden dan economie: 

- Buitenlands beleid, justitie en milieu. 

Wetgevende macht

Uitvoerende macht

Rechterlijke macht

Gemeenteraad

College B&W

Kabinet

Europese Commissie

Staten Generaal

Europees Parlement

Europees Hof van Justitie

Raad van Ministers

Europese commissie 

-Het dagelijks bestuur van de Europese Unie (vergelijkbaar met een regering).

- wetsvoorstellen

Raad van ministers

-goedkeuren wetsvoorstellen

-vakministers

Europese raad 

Raad waarin alle regeringsleiders bij elkaar zitten. Zij bepalen wat de EU moet doen met de belangrijkste onderwerpen.

Europees Parlement

-Stemmen over wetsvoorstellen van de Europese Commissie.

-De Europese Commissie controleren.

Welke wet geldt?

• Wetten van de EU gaan alleen over onderwerpen die meerdere lidstaten aangaat, bijv. het milieu. Hoe snel je in Nederland op de snelweg mag rijden, bepaalt ons parlement: dat gaat écht alleen over Nederland.
• Een Nederlandse wet mag niet in strijd zijn met een EU-wet. 
• Andersom kan dat wel: dan moet Nederland de wet aanpassen.

Politieke besluitvormingsproces

Fase 4:Uitvoeren van besluit

Het genomen besluit moet door de minister uitgevoerd worden. Hij is verantwoordelijk dat iedereen op de hoogte is en de maatregel gaat uitvoeren.

Fase 3:Besluit nemen

Als er eenmaal een goed wetsvoorstel ligt wordt hierover gedebatteerd in de Tweede Kamer. Eventueel worden er dan nog amendementen (aanpassingen) aangebracht

Fase 2: Oplossingen bedenken

Bestuurders (ministers/wethouders) bedenken welke problemen prioriteit moeten krijgen.
Zij bedenken hiervoor oplossingen en maatregelen

Fase 1: wens wordt politiek probleem

Mobiliseren van publieke opinie (aandacht voor jouw probleem op televisie, radio, social media). Politici zullen je probleem dan oppikken en over gaan debatteren in de Tweede Kamer

Fase 5?

Eigen stopt het natuurlijk niet na fase 4. Beleid wordt altijd geëvalueerd en bijgesteld. De terugkoppeling kunnen we daarom zien als fase 5

Pressiegroepen

groepen die bepaalde belangen nastreven en hiermee de besluitvorming willen beïnvloeden

Ook wel belangengroep genoemd (Green Peace, scholierenbond LAKS)

Zij oefenen voornamelijk druk uit om hun eisen duidelijk te maken, zo gaan zij demonstreren en willen zij de publieke opinie beïnvloeden. 

Hun machtsmiddelen

Om doelen te kunnen bereiken, gebruiken zij vaak een aantal machtsmidellen: 

• Kennis: deskundigen worden vaker/ sneller aangehoord. 
• Grootte van de groep: hoe groter de groep, hoe meer rekening wordt gehouden hiermee.
• Geld: meer geld betekent meer middelen om op te kunnen vallen (TV-spotjes). 
• Formele, wettelijke mogelijkheden: klacht indienen of naar de rechter stappen. 
• Toegang tot de media
• Toegang tot politici
• Een aansprekende leider: iemand met charisma is prettiger om naar te luisteren. 
• ZItting hebben in bestuur of adviesorgaan: het kabinet vraagt vaak advies. 

Massamedia

Wie een groot publiek wilt bereiken, kan het best naar de media stappen. Zij kunnen op allerlei manieren invloed uitoefenen op de politieke besluitvorming, vooral in fase 1. 

De media heeft 5 functies: 

• Agendafunctie: proberen de aandacht van politici te krijgen. 
• Informatieve functie: geven informatie over politieke besluiten of gebeurtenissen. 
• Meningsvormende functie: geven jou de mogelijkheid om een mening te vormen. 
• Controlerende functie: heeft het beleid het bedoelde effect? Gaat alles goed?
• Spreekbuisfunctie: pressiegroepen kunnen hun mening geven via de media. 

hoofdstuk 10 

moet je zelf doen