Les 1 Woordsoorten / Woordbenoeming

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

0

Lesdoel 

Aan het eind van de les weet je dat er verschillende woordsoorten zijn en weet je tot welke woordsoort een woord behoort. Je gaat taalkundig ontleden.

Woordsoorten

- Zelfstandig naamwoord

- Bijvoeglijk naamwoord

- Lidwoord

- Telwoord

- Werkwoord

- Voornaamwoord

- Voorzetsel

- Voegwoord

- Bijwoord

- Tussenwerpsel 

Werkwoorden 

- Zeggen wat iets of iemand doet of overkomt

- Kun je vervoegen

Vormen van werkwoorden

- Persoonsvorm

- Infinitief

- Voltooid deelwoord

- Tegenwoordig deelwoord

Persoonsvorm

- kun je in het enkelvoud of meervoud zetten

- verandert van tijd

- komt voorop te staan als je de zin vragend maakt

Alle studenten vinden de persoonsvorm in deze zin.
De persoonsvorm is:

1. kinderen
2. vinden
3. persoonsvorm
4. deze

Wat is het infinitief?

Voltooid deelwoord

- Geeft aan dat iets eerder is gebeurd.

- Wordt altijd vooraf gegaan door de hulpwerkwoord.

- ge-/be-/ver-+werkwoord+d of t.

Wat is het voltooid deelwoord in de zin Hij heeft vandaag een dropje gekregen.

1. hij
2. heeft
3. dropje
4. gekregen

Zelfstandig naamwoord

Woorden die mensen, dieren, planten, dingen, stoffen en verschijnselen aanduiden.

 Het boek ligt op tafel.

Bijvoeglijk naamwoord

Zegt iets van het zelfstandig naamwoord (kenmerk of eigenschap).

Het grote boek ligt op de eiken tafel.

Lidwoord

Staat voor een zelfstandig naamwoord

Het boek ligt op de tafel. Een moeder leest haar kind eruit voor.

Telwoord

Hoofdtelwoorden geven een aantal of nummer weer.

Bepaald hoofdtelwoord (je weet precies hoeveel):

één, twee, vijf, tien, vijftig, honderd, duizend, honderdduizend, miljoen...

Onbepaald hoofdtelwoord (je weet niet hoeveel):

weinig, minder, minst, veel, meer, meest, enkele, enige, alle, zoveel, sommige…

Rangtelwoord

Rangtelwoorden geven de rangvolgorde in een rij weer.

Bepaald rangtelwoord (je weet precies om de hoeveelste het gaat):

eerste, tweede, vijfde, dertigste, vijfenveertigste, honderdste, duizendste…

Onbepaald rangtelwoord (je weet het niet precies):

laatste, hoeveelste, middelste, zoveelste...

de volgende woorden zijn telwoorden

1. 8 vier honderdste
2. eerste vijftien duizend
3. laatste tellen zestiende

Voornaamwoorden

Persoonlijk voornaamwoord (pers. vnw) duidt iets of iemand aan;

Bezittelijk voornaamwoord (bez. vnw) geeft aan van wie iets is en staat vóór het bezit;

Aanwijzend voornaamwoord (aanw. vnw) verwijst naar iets.

Persoonlijk voornaamwoord

Enkelvoud

1e persoon ik                                             mij / me

2e persoon jij / je, u                                jouw / je, uw

3e persoon hij, zij / ze, het                  hem, haar, het

Meervoud

1e persoon wij / we                           ons

2e persoon jullie, u                          jullie, u

3e persoon zij / ze                           ze / hen / hun

Bezittelijk voornaamwoord

1e persoon ev                      mijn

2e persoon ev                     jouw / je, uw

3e persoon ev                     zijn, haar, zijn

1e persoon mv                      ons / onze

2e persoon mv                     jullie / uw

3e persoon mv                     hun

Aanwijzend voornaamwoord

de-woorden --> deze en die

het-woorden --> dit en dat

meervoud -->  deze en die

Alle aanwijzende vnw: deze, die, dit, dat, zulk(e), zo'n, dergelijke

We gaan vandaag vroeg naar ons huis, omdat er bezoek komt.
Wat is het persoonlijk vnw?

1. gaan
2. ons
3. er
4. we

Mijn broer werkt hard aan zijn conditie.
Wat is het bezittelijk vnw?

1. mijn
2. broer
3. hard
4. zijn

Zulke opmerkingen moet je niet maken over deze maaltijd.
Wat is het aanwijzend vnw?

1. niet
2. deze
3. je
4. zulke

Voegwoord

- Een voegwoord (vgw) verbindt twee zinnen met elkaar.

- Een voegwoord staat meestal tussen twee zinnen, maar kan ook vooraan in de zin staan.

Voorbeelden: en, maar, want, omdat, als, toen, terwijl, aangezien

Voorzetsels

- Staan meestal voor een zelfstandig naamwoord.

- Geven plaats (in, op, naast), tijd (in, tijdens) of reden (door, vanwege) aan.

- Staat het voorzetsel achter een znw, dan geeft het meestal de richting aan (de brug over)

- Voorzetsels komen ook veel in uitdrukkingen voor (iets onder de knie hebben).

Bijwoord

Zegt iets over een ander woord dan het zelfstandig naamwoord. Bijvoorbeeld een:

- Werkwoord

- Ander bijwoord

- Bijvoeglijk naamwoord
Ik heb heel lekker gegeten.
Ze vertelde een verhaal over de wedstrijd van gisteren.

Start maken met § 1.1 woordsoorten

Welke woordsoorten kennen jullie nu?