§5.1 Overheid, burgers en bedrijven

• Economie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 4

De Collectieve sector

Alles voorzieningen die met collectieve middelen worden betaald

• Collectieve voorzieningen zijn: Politie, defensie, onderwijs, zorg, sociale zekerheid (uitkeringen), enz. enz.)
• Collectieve middelen zijn: belastingen, premies en andere overheidsinkomsten.

• De overheid levert deze voorzieningen. Waarom doet de overheid dit? Schrijf op waarom je denkt dat de overheid dit niet aan bedrijven overlaat.

De collectieve voorzieningen

Waarom doet de overheid dit als enige?

• Moet voor iedereen beschikbaar zijn (leger, politie)
• Bewaken van kwaliteit (rechtspraak)
• Van sommige dingen is moeilijk uit te rekenen, wie waarvoor moet betalen (straatverlichting)
• Mag niet te duur worden (onderwijs)

§5.1 Overheid, burgers en bedrijven

Lesdoelen

Aan het eind van de les kun je:

• uitleggen wat collectieve goederen zijn en wat de collectieve sector is.
  
• uitleggen wat de particuliere sector is en hoe daar marktwerking plaatsvindt.
  
• voor- en nadelen noemen van privatisering.
  
• uitleggen hoe de overheid met subsidie en accijns het gedrag van burgers beïnvloedt.

Particuliere sector

• Bedrijven produceren voor winst
• Marktwerking bepaalt de prijs (meer aanbod = lagere prijs, meer vraag = hogere prijs)
• Bedrijven concurreren met elkaar op prijs en kwaliteit
• Sommige taken laat de overheid door de particuliere sector uitvoeren, omdat bij sommige taken expertise bij bedrijf ligt.

Privatiseren

• Een dienst van de overheid wordt nu uitgevoerd door de particuliere sector
• De overheid denkt, dat door concurrentie de kwaliteit en prijs beter worden. (Treinvervoer, telefonie en de postbezorging)
• Nationaliseren = een dienst uit de private sector, wordt opgenomen in de collectieve sector (ABN AMRO bank)

Heffingen en subsidies

• Heffingen en subsidies zijn onderdeel van de collectieve sector
• Subsidies: geld dat mensen en bedrijven ontvangen zodat zij er meer van gaan gebruiken
• Accijnzen/heffingen: geld dat mensen en bedrijven moeten betalen zodat ze er minder van gaan gebruiken.

Opdracht

Wat: maak opdracht 2 t/m 10  op blz. 138

Hoe: lees de leer tekst als je moeite hebt met een vraag!

Tijd: 15 minuten (stiltemoment) 

Resultaat: Samen bespreken

Klaar: Begin alvast met het huiswerk:

Plusopdracht 1 op blz. 158

Aantekeningen

Pak je schrift voor je en je pen.

Op een lege bladzijde schrijf je er boven §1.3 "Het maken van een begroting"

Schrijf zo duidelijk mogelijk 

Je gebruikt de aantekeningen voor het maken van je opdrachten