Les 7: Samen leven

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

WERK & MEDIA

Les X: Titel les

Maatschappijleer

HB3B

Les 7: Samen leven (H7.1, 7.2) 

Maatschappijkunde Kader 3

2024-2025

CULTUUR EN IDENTITEIT

Wat weet je nog
van de vorige les?

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat een pluriforme samenleving is (R)
• Je kunt beschrijven hoe het wij-gevoel tot wij-zij denken kan leiden
• Je kunt polarisatie herkennen en er een voorbeeld van geven (T)
• Je kunt uitleggen wat sociale cohesie is en waarom dit belangrijk is voor een samenleving (I)
• Je kunt beschrijven wat vooroordelen en stereotypen zijn, en hoe deze ontstaan (R)
• Je kunt voorbeelden noemen en herkennen van vooroordelen en stereotypen (T)
• Je kunt uitleggen wat discriminatie en racisme is, en de gevolgen ervan beschrijven (I)

Diversiteit

In Nederland heb je vrijheid om te leven 

zoals je wilt en te geloven wat je wilt. 

We noemen Nederland dan ook een 

pluriforme samenleving, een samenleving 

van mensen met verschillende culturen 

en leefstijlen. 

Ergens bij willen horen

Elk mens heeft een basisbehoefte aan verbondenheid en iedereen wil bij een groep horen. Dit kan een vriendengroep zijn, een geloofsgemeenschap of een andere subcultuur. Het delen van dezelfde normen en waarden draagt bij aan het wij-gevoel: het gevoel bij elkaar te horen. 

Om dit gevoel nog meer te versterken, maken mensen vaak onderscheid tussen wie er wel bij de groep horen en wie niet. Over de eigen groep, de wij-groep, ben je vaak positief en over anderen, de zij-groep, denk je vaak negatiever.

Polarisatie

Wij-zij denken is de oorzaak van polarisatie: mensen en bevolkingsgroepen gaan recht tegenover elkaar staan door de sterke nadruk op de tegenstellingen. Je ziet dit bijvoorbeeld tussen voor- en tegenstanders van Zwarte Piet, en rondom de opvang van vluchtelingen. 

Onderlinge verbondenheid

Voor een samenleving is het belangrijk dat mensen het gevoel hebben dat ze bij elkaar horen. We hebben namelijk meer voor elkaar over als er veel sociale cohesie is. Dit begrip geeft aan hoe sterk mensen zich verbonden voelen met elkaar. In dorpen is de sociale cohesie meestal sterk: mensen kennen elkaar en staan voor elkaar klaar als er problemen zijn. In steden is het gevoel van onderlinge verbondenheid vaak zwakker. Wanneer mensen langs elkaar heen leven en zich weinig van elkaar aantrekken, dan is er weinig cohesie. Mensen zijn dan minder bereid om iets voor elkaar te doen. 

Het spreken van dezelfde taal, het vieren van nationale feestdagen en juichen voor je land bij het WK voetbal versterken het wij-gevoel in de samenleving. Discriminatie en polarisatie zijn slecht voor de sociale cohesie in de samenleving. Het is daarom belangrijk dit tegen te gaan. 

Op welke manier herken je het begrip 'sociale cohesie' in het verhaal van Sahil?

Stereotypen

Vooroordelen

Discriminatie

Discriminatie is mensen anders behandelen of buitensluiten op basis van bepaalde kenmerken. Het gaat hierbij meestal om de volgende kenmerken:

• Migratie-achtergrond
• Uiterlijk
• Sekse of seksuele geaardheid
• Leeftijd
• Geloof
• Handicap

intersectionaliteit (Crenshaw)

"7 vinkjes" (Luyendijk)

Racisme

De laatste jaren spreken mensen steeds openlijker over racisme. Het gaat dan over discriminatie van mensen op basis van huidskleur of afkomst. Hier vallen ook kwetsende en vernederende uitspraken over huidskleur en afkomst onder. Lange tijd zeiden mensen dat racisme in Nederland niet voorkwam. Maar tegenwoordig wordt steeds meer erkend dat racisme een maatschappelijk probleem is. 

Gevolgen van discriminatie

Discriminatie is verboden in Nederland, dat is vastgelegd in artikel 1 van de Grondwet. Toch komt discriminatie nog steeds voor. Op straat, op werk, op sociale media en op school. Zelfs de overheid maakt zich schuldig aan discriminatie. Zo worden bij de opsporing van criminaliteit mensen met een donkere huidskleur vaker door de politie staande gehouden zonder dat ze iets hebben gedaan. 

Discriminatie zorgt voor sociale ongelijkheid in de maatschappij en houdt deze in stand. Maar ook op persoonlijk niveau heeft discriminatie gevolgen. Mensen die hier slachtoffer van zijn, hebben vaak psychische klachten en denken vaker negatief over zichzelf. Zij voelen zich minder verbonden met de samenleving. 

Opdrachten H7.1

H7.1: opdracht 1 t/m 10 (blz. 187)

H7.2: opdracht 7, 8 (blz. 192)

Huiswerk voor volgende keer

Invullen samenvatting H7.1 (blz. 189)

Begrippen

Pluriforme samenleving =

Polarisatie = 

Sociale cohesie = 

Stereotype =

Vooroordeel =

Discriminatie = 

Racisme =