1.3 Vulkanisme

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Vulkanisme

Vulkanen zorgen voor spectaculaire beelden...

Creëren nieuw land 

bijvoorbeeld op La Palma

en hierboven op Hawaii 

Zijn een

toeristische 'hotspot' 

Daarnaast zorgen ze voor 

de meest bijzondere landschappen

Komen ze vaak in het nieuws op het moment dat ze uitbarsten.

Lava van vulkaan La Palma bereikt zee, zorgt voor extra gevaar.

Roodgloeiende lava van de vulkaan die al anderhalve week het Canarische eiland La Palma teistert, bereikte gisteravond laat de Atlantische Oceaan.

 Onderweg naar zee vernietigde de lava wegen, gebouwen en gewassen.

Wat kom je over Vulkanen te weten.....

• Wat een vulkaan is.
• hoe een vulkaan is ontstaan en opgebouwd.
• Welke soorten vulkanen er zijn. 
• eyecatcher op de Vesuvius. 

Wat is volgens jouw de definitie van een vulkaan?

Aswolk

vulkanische bommen

giftig gas

stoom

Hoe ontstaan vulkanen dan?

Een vulkaan ontstaat wanneer magma tot het aardoppervlak doordringt. Er zij drie situaties te onderscheiden waarbij vulkanen gevormd worden, namelijk bij:

• convergentie
  
• divergentie
  
• hotspots
  

Convergentie: subductie

•                              We onderscheiden twee vormen van subductie:                                    Een oceanische plaat schuift onder een continentale plaat. In dit geval ontstaat actief vulkanisme.
• Een oceanische plaat schuift onder een andere oceanische plaat. In dit geval ontstaat ook actief vulkanisme, wat resulteert in een eilandboog.

Divergentie

                  Bij divergentie is er sprake van twee platen die van elkaar af                           bewegen.  Als dit over de zeebodem uitvloeit, stolt het bij contact met het oceaanwater en ontstaat oceanische korst. 

De plaats waar nieuwe oceanische korst ontstaat, noemen we een oceanische rug. Oceaanruggen zijn gebieden met veel vulkanische activiteit. Wanneer Oceaanruggen tot boven zeeniveau uitsteken, ontstaan vulkanische eilanden. IJsland is een voorbeeld van zo'n vulkanisch eiland.

Hotspots

Een hotspot is een gebied waar de aardkorst erg dun is. 

Men gaat er vanuit dat de aardkorst dun is geworden, doordat onder die hotspots zich een convectiestroom bevindt van extra warm materiaal, wat de aardkorst van onderaf doet smelten. 

vulkaansoorten

• Schildvulkaan
• Stratovulkaan
• Spleetvulkaan 
• Caldera

Stratovulkaan

Spleetvulkaan

Caldera

Schildvulkaan

Vesuvius 

Welk gesteente vinden we op de vesuvius?

• Stollingsgesteente
•  diepte- en ganggesteente
• uitvloeiingsgesteente 

Vrijgekomen materialen:

Bij een eruptie van een vulkaan komen de volgende materialen vrij:

• Lava
  
• As
  
• Gas
  

-> Pyroclastische stromen

Vulkaanuitbarsting la palma

https://jeugdjournaal.nl/artikel/2398513-ochtendjournaal-van-maandag-20-september.html

Vruchtbare bodems

De vulkanische materialen zijn erg vruchtbaar (fosfor, kalium).

Daarom gaan boeren, bijvoorbeeld in Indonesië, op de helling van de vulkaan wonen en landbouw beoefenen.

Type eens in wat je hebt geleerd.

Wil je je nog verder verdiepen? Onderzoek eens.....

• Welke gasvormige stoffen er vrijkomen bij een vulkaanuitbarsting.  
• De verschillende eruptiesoorten en kenmerken ervan. 
• Een specifieke vulkaan.

Hoe ga je zichtbaar maken wat je hebt geleerd.

Of nog verder over vulkaan gaat leren...

- Of maak je er

 een challenge over?

Mogelijke opties:

-Eindexamen vwo 2010 II opgave 4

-Vulkaan schilderen/tekenen

- maak een Mindmap

- een stripfiguren verhaal

-een Google Earth met elementen

- voor een klein onderzoekje uit