6 Thema: Krachten der Aarde

• Aardrijkskunde
• MBO
• Studiejaar 3

Thema: Krachten der Aarde

• Je kunt uitleggen wat endogene krachten zijn.
  
• Je kunt uitleggen wat exogene krachten zijn.
  
• Je kunt uitleggen wat platentektoniek is.
  
• Je kunt uitleggen hoe aardbevingen ontstaan.
  
• Je kunt uitleggen hoe vulkanen ontstaan.
  
• Je kunt uitleggen hoe erosie, verwering en sedimentatie het aardoppervlakte veranderen.
  
• Je kent de opbouw van het binnenste van de aarde.
  
• Je kent de opbouw van een vulkaan.
  
• Je kent de verschillende soorten natuurrampen.
  
• Je kent de oorzaak van gebergtevorming van hooggebergten
  
• Je kunt maatregelen noemen om de schade bij natuurrampen te beperken.

Begrippen bij Thema: Krachten der Aarde

Aardbeving	Gletsjer	Orkaan	Tsunami
Aardkorst	Grind	Overstroming	Verwering
Breuk	Horst	Plaattectoniek	Vulkaan
Continent	Hotspot	Plooiing	Vulkaanuitbarsting
Dal	IJs	Reliëf	Wind
Droogte	Kalksteen	Rivier	Zand
Erosie	Klei	Sedimentatie	Zandsteen
Fjord	Krater	Slenk	Zee
Gebergtevorming	Lava	Tornado
Geiser	Magma	Trog

Amersfoort ligt ten ........ van Utrecht.

1. Westen
2. Oosten

Haarlem ligt ten...... van Amsterdam.

1. Westen
2. Oosten

Zaandam ligt ten ...... van Schiphol.

1. Noorden
2. Zuiden

Bij welk station stopt de trein Den Helder > Zaandam

1. Alkmaar
2. Hilversum
3. Amsterdm
4. Den Haag

Maike zegt: "Ik woon vlakbij zee, in een plaats waar ook de regering zetelt. Waar woont Maike?

1. Amsterdam
2. Utrecht
3. Rotterdam
4. Den Haag

De Nieuwe Waterweg ligt in Rijnmond.

1. Juist
2. Onjuist

Alkmaar ligt in de Randstad?

1. Juist
2. Onjuist

Haarlem ligt aan het Markermeer?

1. Juist
2. Onjuist

Endogene krachten

Krachten die van binnenuit op de aardkorst inwerken noemen we endogene krachten. Endogene krachten veroorzaken verschijnselen op aarde die voor een belangrijk deel bepalen hoe de aarde eruitziet. 

Endogene krachten

• Continentbewegingen
• Aardbevingen, vulkanen, vulkanische verschijnselen
• Horsten en slenken

Doorsnede Aarde

• Aardkern
• Aardmantel
• Aardkorst

Platentectoniek

Plaatbewegingen:

• Uit elkaar
• Naar elkaar toe
• Langs elkaar heen

Uit elkaar

• Ontstaan Oceanische rug
• Vulkanisme (Schildvulkanen)

Naar elkaar toe

• Twee continentale platen
• Een continentale plaat en een oceanische plaat > Subductie
• Vorming plooiingsbergen

• - Kegelvulkanen
• - Zware aardbevingen
• - Tsunami's (subductiezone) 

Platentektoniek betekent...?

Platentektoniek = het bewegen van de aardplaten

1. Dat de aardkorst bestaat uit aardplaten
2. Het bewegen van de aardplaten
3. Het bewegen van de aardmantel
4. Dat de aardkorst drijft op magma

Wat is geen gevolg van platentektoniek?

1. Tsunami
2. Aardbeving
3. Orkaan
4. Vulkaanuitbarsting

Aardbevingen, vulkanen en 

vulkanische verschijnselen.

• Aardbevingen
• Vulkanen
• Vulkanische verschijnselen 

Aardbevingen

Schok die bij het bewegen van de aardplaten ontstaat. Bij plaattektoniek ontstaat  wrijvingskracht. Als die te groot wordt, schiet een deel van een aardplaat schoksgewijs door.

Noem een gebied op de wereld waarvan je weet dat er aardbevingen voorkomen?

Vulkanen

Kegelvulkaan

Schildvulkaan

Hotspot

Vulkanische

Verschijnselen

Horsten

& Slenken

Exogene krachten

• Verwering
• Erosie
• De gesteentekringloop

Verwering

Het verbrokkelen resp. oplossen van gesteente.

Oorzaken:

1. Chemische verwering
2. Mechanische verwering

• Grote verschillen in temperatuur per dag.
• Water in spleten dat bevriest en dooit.
• Plantenwortels.

Mechanische verwering

Chemische verwering

Erosie

Uitschurende werking van sediment (bijvoorbeeld zand, grind, keien) dat door water, wind en ijs of de zwaartekracht wordt meegevoerd.

Erosie door:

• Water
• Wind
• IJs
• Zwaartekracht

IJs

IJs

Water

Water

Wind

Wind

Verwering

Erosie 

Erosie

Verwering

Erosie

Verwering

Gesteentekringloop

• Stollingsgesteente
• Sedimentgesteente
• Metamorfe gesteente 

Begrippen bij Thema: Krachten der Aarde

Aardbeving	Gletsjer	Orkaan	Tsunami
Aardkorst	Grind	Overstroming	Verwering
Breuk	Horst	Plaattectoniek	Vulkaan
Continent	Hotspot	Plooiing	Vulkaanuitbarsting
Dal	IJs	Reliëf	Wind
Droogte	Kalksteen	Rivier	Zand
Erosie	Klei	Sedimentatie	Zandsteen
Fjord	Krater	Slenk	Zee
Gebergtevorming	Lava	Tornado
Geiser	Magma	Trog

Opdracht

• Ik laat jullie een filmpje zien?
• Maak een vergelijkbaar filmpje waarin je simpel uitlegt hoe een endogene of exogene kracht werkt.
• Post dit filmpje in onze teamsomgeving.
• Probeer origineel te zijn!