BERH: T13 Transport en afweer BS2 De bloedsomloop en de bloedvaten

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 4

H 13 Transport en afweer

BS2 De bloedsomloop en de bloedvaten

Lesverloop

1. Leerdoelen BS2
2. Leer met deze LessonUp en je boek.
3. Kennis testen
4. Aan de slag: maak alle opdrachten in het boek.

• Bloedsomloop
• Kleine bloedsomloop
• Grote bloedsomloop
• Slagaders
• Haarvaten
• Aders
• Warmtetransport
• Het bloedvatenstelsel
• De lever

13.2.1 Je kunt in de dubbele bloedsomloop van de mens de kleine en de grote bloedsomloop onderscheiden met hun functies.

13.2.2 Je kunt de drie typen bloedvaten noemen met hun kenmerken en functies.

13.2.3 Je kunt in het bloedvatenstelsel van de mens slagaders en aders benoemen en je kunt de samenstelling van het bloed daarin aangeven.

Leerdoelen

Waar gaat BS2 over?

Bloedsomloop

De bloedsomloop bij de mens is een dubbele bloedsomloop: tijdens één complete rondgang door het lichaam stroomt het bloed twee keer door het hart. 

Kleine bloedsomloop

• Hart >> longen >> hart
  
• Opname zuurstof (O2), afgifte koolstofdioxide (CO2)
  

Grote bloedsomloop

• Hart >> rest v/h lichaam >> hart
  
• Afgifte O2, opname CO2
  

bekijk het plaatje goed! Leg uit wat je ziet.

Bloedsomloop totale lengte: 15.000 km

ko

VOLGENDE FILM (sla niet over! :-)

Dubbele bloedsomloop film

er komen vragen daarna

Vul voor jezelf aan

Substraat: is wat wordt omgezet/verwerkt in een enzym

Active centrum: waar substraat bind met enzym

reactieproduct: wat uit de reactie komt

https://youtu.be/pULytfpp5Dc?si=tBe4KfkIpe8I-amP

film vragen

Hoeveel bloedsomlopen zijn er?
Benoem ze.

1. Door welke deel van het hart komt het zuurstofarm bloed vanuit het lichaam het hart binnen?
2. Wat is de naam van de bloedvat die de zuurstofarm bloed naar de longen vervoert?

De kleine bloedsomloop is

1. de bloedsomloop tussen het hart en de longen.
2. Bloedsomloop tussen het hart en de rest van het lichaam.

Vanuit de kleine bloedsomloop komt het bloed in de...

1. linkerhelft van het hart
2. rechterhelft van het hart

Zuurstofgehalte van het bloed in en rond de organen.

Welk diagram hoort bij de grote, en welk bij de kleine bloedsomloop?

Bekijk de grafieken.

Welk diagram hoort bij de grote,
en welk bij de kleine bloedsomloop?

1. Grote bloedsomloop = 1 Kleine bloedsomloop = 2
2. Grote bloedsomloop = 2 Kleine bloedsomloop = 1
3. Grote bloedsomloop = 3 Kleine bloedsomloop =4
4. Grote bloedsomloop = 4 Kleine bloedsomloop = 3

Bloedvatenstelsel 

Het bloedvatenstelsel van de mens bestaat uit het hart en alle bloedvaten (slagaders, aders en haarvaten). 

• Slagaders: bloed stroomt weg van het hart. Ze brengen zuurstofrijk bloed en voedingsstoffen naar je organen, met als uitzondering de longslagader.
• Aders: bloed stoomt naar het hart toe. Ze vervoeren zuurstofarm bloed en afvalstoffen van de organen naar het hart. 
  
• Haarvaten zijn de haarfijne bloedvaatjes waarin de rode bloedcellen zuurstof en kooldioxide afgeven of opnemen. Zij zijn de verbinding tussen de slagaders en aders. 

Haarvaatjes zijn zo fijn dat de rode bloedcellen zuurstof uit de lucht kunnen oppikken: dit gebeurt in de longen.

Het bloed vervoert niet alleen stoffen, maar ook warmte. Hoe ontstaat deze warmte?

ko

VOLGENDE FILMS (sla niet over! :-)

Bloedvaten 

(eerste film goede uitleg; de tweede film mooie animatie)

er komen vragen daarna

Vul voor jezelf aan

Substraat: is wat wordt omgezet/verwerkt in een enzym

Active centrum: waar substraat bind met enzym

reactieproduct: wat uit de reactie komt

https://youtu.be/pULytfpp5Dc?si=tBe4KfkIpe8I-amP

https://schooltv.nl/video-item/bloedvaten-slagaders-aders-en-haarvaten#q=bloedsomloop

Bloedsomloop totale lengte: 15.000 km

film vragen

Welke type bloedvaten heb je in je lichaam?

Bekijk deze afbeeldingen goed.

Label de bloedvaten in de afbeelding.

Komende slides: bloedvaten  vergelijking. 

Onthoud!

En nog:

De bloeddruk is de kracht waarmee het bloed tegen de wanden van de bloedvaten drukt. 

SLAGADERS

• vervoeren bloed van het hart af - naar de organen toe.
• kloppen door pompen van het hart.
• hoge bloeddruk.
• elastische wand door spierweefsel.
• vervoeren zuurstofrijkbloed (behalve de longslagader).
• liggen meestal diep in het lichaam.

HAARVATEN

• zeer dunne wand; 1 cellaag dik.
• uitwisseling van stoffen met de weefsels (zuurstof en koolstofdioxide, voedingsstoffen en afvalstoffen).
• zeer lage bloeddruk en lage stroomsnelheid.
• vormen een zeer uitgebreid netwerk tussen slagaders en aders.

ADERS

• vervoeren bloed naar het hart toe en dus van de organen af.
• lage bloeddruk.
• bevat kleppen.
• dunnere wand en minder elastische wand dan slagaders.
• vervoeren zuurstofarm bloed (behalve de longader).
• liggen meer aan de oppervlakte van het lichaam.
• de hartslag is niet merkbaar in aders.

Doordat de kuitspieren zich ontspannen en aanspannen, ontstaat er afwisselend weinig en veel druk op de aders.

De kleppen in de aders zorgen ervoor dat het bloed in de juiste richting stroomt.

Waarom hebben de slagaders een stevige elastische wand?

bekijk het plaatje goed! Leg uit wat je ziet.

Hoe dik zijn de haarvaten?

Waarom hebben de haarvaten een heel dunne wand?

Waarom zijn er klepjes in de aderen en geen in de slagaderen?

Kies uit bloedvat:

4, 5, 7 of 8

In welk bloedvat is de
bloeddruk het hoogst?

1. bloedvat 4
2. bloedvat 5
3. bloedvat 7
4. bloedvat 8

Bloedvaten overzicht 

Slagaders en aders hebben in het algemeen de naam van het orgaan waar ze naartoe of vanaf lopen. 

bekijk het plaatje goed! Zijn er uitzonderingen op de naamgeving?

Uitzonderingen op de naamgeving

Uitzonderingen op de naamgeving: 

• onderste en bovenste holle aders
• aorta
  
• poortader
  

Poortader

Poortader:

• Via de poortader gaat het bloed uit de dunne darm naar de lever. 
• Dit bloed is zuurstofarm: in het darmkanaal is zuurstof verbruikt voor de verbranding. 
• De lever ontvangt zuurstofrijk bloed via de leverslagader. Het bloed stroomt uit de lever weg via de leverader. 
• De leverader mondt uit in de onderste holle ader 
  

Slagaders: zuurstofrijk bloed; van hart naar orgaan 

Aders: zuurstofarm bloed; van orgaan naar hart. 

Behalve drie specifieke bloedvaten! Welke zijn dat?

Slagaders: zuurstofrijk bloed; van hart naar orgaan 

Aders: zuurstofarm bloed; van orgaan naar hart. 

In alle organen vindt verbranding van glucose plaats.

Het bloed dat uit een orgaan wegstroomt, heeft daardoor een hoger zuurstofgehalte dan het bloed dat naar een orgaan toestroomt.

1. Juist
2. Onjuist

In alle organen vindt verbranding van glucose plaats.

Het bloed dat uit een orgaan wegstroomt, heeft daardoor een lager glucosegehalte dan het bloed dat naar een orgaan toestroomt.

1. Juist
2. Onjuist

Na een koolhydraatrijke maaltijd bevat het bloed in de poortader veel glucose.

1. Juist
2. Onjuist

Als het glucosegehalte van het bloed te laag dreigt te worden, wordt in de lever glycogeen weer omgezet in glucose. Deze glucose wordt afgegeven aan het bloed in de leverader. Hierdoor heeft het bloed in de leverader gemiddeld een hoger glucosegehalte dan het bloed in de andere aders.

1. Juist
2. Onjuist

De poortader

1. vervoert zuurstofrijk bloed naar de lever
2. Vervoert zuurstofarm bloed naar de lever
3. Vervoert zuurstofrijk en voedingsstoffen naar de lever
4. Vervoert zuurstofarm bloed en voedingsstoffen naar de lever

En nu aan de slag! 

1. Lees de BS in je boek 


2. Maak aantekeningen van wat je geleerd hebt. 
3. Plaatjes tekenen (als het nodig is). Zo leer je goed.
   


4. Maak alle opdrachten in je boek; extra opdrachten ook!
5. KIJK NA!
6. Leg uit: leg aan iemand uit wat je hebt geleerd.
7. Doe per paragraaf de Test Jezelf online.
   
8. Ga naar Biologiepagina.nl
9. Ga na Examenkracht.nl om te oefenen.
   
10. Noteer je vragen.

Verdieping: Bekijk beschikbare videos zoals Biologie met Joost en naar biologielessen.nl