3.2 Genen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

3.2 Genen, 3.3 Kruisingen

Leerdoelen

3.2:

Je kunt omschrijven wat homozygoot, heterozygoot, dominant, recessief en intermediair is

3.2 Genen

Van elk van je ouders erf je de helft van de genen. Maar hoe komt het dat je blond haar hebt terwijl je ouders beide bruin haar hebben?

Aan het einde van deze les kun je deze vraag beantwoorden

Genotype en fenotype

Genotype

Is altijd hetzelfde

Fenotype

Kan worden veranderd

Genotype en fenotype

Homozygoot en heterozygoot

Homozygoot

Heb je 2 genen voor krullend haar, dan ben je homozygoot voor de eigenschap krullend haar.

Homo betekend hetzelfde

bijv. man+man of vrouw+vrouw

Heterozygoot

Heb je 2 verschillende genen, dan ben je heterozygoot

1 gen voor krullend,

1 gen voor steil

Hetero betekend anders 

bijv. man+vrouw

Dominant of recessief

Een allel kan dominant of recessief zijn: het dominante allel komt altijd tot uiting in het fenotype, het recessieve allel niet. 

Dus als donkerhaar dominant is en blond is recessief, en 

Bart heeft een vader met donker haar en een moeder met blond, wat wordt zijn haarkleur?

Genotype noteren

We gebruiken letters: 

Dominant allel - HOOFDLETTER

Recessief allel - kleine letter

Homozygoot - beide groot/ klein

Heterozygoot- groot & klein

Voorbeeld:

Homozygoot dominant - AA

Heterozygoot - Aa

Homozygoot recessief - aa

Oefening:

Bruin haar: dominant

Blond haar: recessief

Moeder is homozygoot blond

Vader is homozygoot bruin

Wat zijn hun genotypes?

Wat zijn die van Bart?

Intermediair fenotype

Beide genen komen tot uiting bij intermediair fenotype!

Dus wit en rood maakt roze

Beide genotypes zijn dominant dus beide komen tot uiting

3.2 vraag 1 (blz 170)

a) Een persoon die in elke celkern twee alleen heeft voor steil haar is Homozygoot/ heterozygoot

b) Een persoon die in elke celkern twee alleen heeft voor krullend haar is Homozygoot/ heterozygoot

c) Een persoon die heterozygoot is voor de eigenschap haarvorm, heeft in elke celkern 2 dezelfde/ verschillende alleen voor deze eigenschap

4.2 vraag 2 (blz 177)

Bij rozen zijn er alleen voor rode bloemkleur en voor witte bloemkleur, in het fenotype komen rode, witte en roze bloemen voor.

a) Welk fenotype is het intermediair fenotype bij rozen?

 Witte bloemen, Rode bloemen, Roze bloemen

b) Welke genotypen hebben de rozen met rode, witte en roze bloemen?

Rode bloemen hebben genotype:

Witte bloemen hebben genotype: 

Roze bloemen hebben genotype:

c) Een ander plantensoort is heterozygoot voor bloemkleur en heeft dus een alle voor rood en een alle voor wit. De plant heeft rode bloemen als fenotype. 

Het alle voor rode bloemen is dominant/ recessief/ geen van beide