7.2 Populaties 4Hbiol1

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

7.2 Populaties 

Planning

Les 1:

LessonUp: TH7 BS2 Populaties 
Maken opdrachten BS 2 Populaties

Les 2:

Uitleg PWS

Inzien en nabespreken TJK TH6 BS 1 t/m 3

Onderdelen basisstof 2

• Relaties in en tussen populaties 
• Populatiegrootte en invloeden daarop
• Draagkracht

Definitie populatie

Een verzameling individuen van één soort in een bepaald gebied die met elkaar kunnen voortplanten. 

Er zijn relaties binnen een soort, maar ook tussen soorten die in datzelfde gebied leven. Er zijn verschillende vormen, zie volgende dia.

Relaties

 = relatie tussen soorten

= relaties binnen de soort

Relaties binnen een soort

Relaties binnen een soort gaan altijd om voedsel en/of voortplanting. Hierbij kan samengewerkt worden (coöperatie) of zijn de individuen concurrenten.

• Bij sterke concurrentie > grote selectiedruk, minder genetische variatie

Binnen een soort: Coöperatie

• Voortplanting, 

denk aan de balts, zó worden
soortgenoten herkend. 

• Voedsel zoeken, 

bijvoorbeeld bij leeuwen,
waar in groepen gejaagd wordt.

• Verdedigen tegen predatoren, 

bijvoorbeeld bij een school vissen

Relatie tussen soorten: Symbiose

Langdurig samenleven van verschillende soorten heet symbiose

Er zijn drie vormen van symbiose:

• Mutualisme --> beide soorten ervaren een voordeel van het samenleven
• Commensalisme --> de ene soort ervaart een voordeel, de ander geen nadeel
• Parasitisme --> de ene soort ervaart een voordeel, de ander nadeel

Voorbeelden mutualisme 

Nijlkrokodil en de krokodilvogel

–De nijlkrokodil staat de vogel toe om parasieten (en
voedselresten) uit de mond van de krokodil te eten
- Vogel > makkelijker aan voedsel komen
- Krokodil > schoon gebit, geen last van parasieten

Korstmossen, bestaan uit:

1) Algen --> Maken organische stoffen (suikers) m.b.v. fotosynthese

2) Schimmel --> Zorgt voor water en mineralen

                            --> Komt via alg aan organische stoffen

Voorbeelden commensalisme 

Clownfish

–Schuilplek tussen zeeanemoon (voordeel)

–Heeft slijmlaag tegen netelcellen anemoon

Zeeanemoon

–Geen voordeel, geen nadeel

Poolvos

-Eet de restjes op van de prooi van ijsberen

IJsbeer

- Geen voordeel of nadeel

Voorbeelden parasitisme

• Een teek gebruikt het bloed van de mens als voedsel
  
  
• Een maretak onttrekt voedingsstoffen aan een boom

Van welke vorm van symbiose is hier sprake?

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Van welke vorm van symbiose is hier sprake?

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Welke competitie vindt alleen plaats tussen soortgenoten? Meerdere antwoorden mogelijk.

1. territorium
2. voortplantingspartner
3. voedsel
4. symbiose

Vogels maken hun nesten in bomen. Deze vorm van symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Wortelknolbacteriën leven in de wortels van planten. De bacterie gebruikt de organische stoffen die de plant maakt. De bacterie maakt zelf NH3 van de stikstof in de lucht. De plant gebruikt de NH3 om aminozuren te maken. Deze vorm van symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

De koekoek legt zijn ei in de nesten van zangvogels. De jonge koekoek werkt de eieren van de zangvogel uit het nest. De zangvogels voeren de jonge koekoek. Deze symbiose is een vorm van ...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Planning

• Afmaken LessonUp populaties
• Zelfstandig werken aan basisstof 3

Populatie - invloeden

Een verzameling individuen van één soort in een bepaald gebied die met elkaar kunnen voortplanten. 

Net keken we naar relaties binnen en tussen soorten (in het leefgebied).

Nu kijken we naar factoren die invloed hebben op de grootte van een populatie.

Populatiegrootte is afhankelijk van een aantal factoren. 

Sleep de termen naar de juiste plaats in het schema.

populatiegrootte

immigratie

sterftecijfer

geboortecijfer

emigratie

De populatiegrootte schommelt meestal
rondom een biologisch evenwicht (BiNaS 93D)

Wanneer spreken we van een biologisch evenwicht?

1. Als de populatiegrootte altijd hetzelfde is
2. Als de populatiegrootte een populatiegrootte is
3. Als de populatiegrootte rond een gelijke waarde schommelt
4. Als de dieren in een populatie even zwaar zijn

Exoten

Exoot = Als de mens voor introductie heeft gezorgd van een soort die van oorsprong niet in het gebied voorkomt.

In Nederland:

- Halsbandparkiet
- Japanse duizendknoop

- Amerikaanse rivierkreeft

Draagkracht

Draagkracht: De maximale populatiegrootte die over langere tijd in een bepaald gebied kan worden gehandhaafd.

Na een exponentieel snelle groei zal de draagkracht van een ecosysteem overschreden worden. Daarna zijn er 3 opties:

1) de populatie wordt kleiner tot de aanvankelijke draagkracht

2) de populatie wordt kleiner en er ontstaat een nieuwe, verlaagde draagkracht (bij een kleinere populatie)

3)  de populatie stort in en herstelt zich niet meer

Zelfstandig werken

• Ga aan de slag met de opdrachten van TH7 BS2:
  9, 10, 12 en 13a, 13b, 13e en 13f
  
  
• Indien nodig: maak basisstof 1 af