5.2 Chromosomen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

5.2 Chromosomen

lesplan

welkom

herhalen

nieuwe theorie

maken opdrachten

controle vragen

DNA

DNA bevat de informatie voor
erfelijke eigenschappen = genen
De bouwsteentjes van DNA vormen
een code.
De volgorde noem je een
DNA-sequentie

een DNA-sequentie vormt een gen

Zet in de juiste volgorde
van klein naar groot:

1. cel - chromosoom - DNA - gen
2. gen - chromosoom - DNA - cel
3. gen - chromosoom -cel - DNA
4. gen - DNA - chromosoom - cel

DNA bestaat uit chromosomen

1. juist
2. onjuist

Wat is het verschil tussen het genotype en het fenotype?

5.2 Leerdoelen 

1. Je kunt uitleggen hoe elk van de ouders 50% van de chromosomen levert.

2. Je kunt aangeven dat bij mensen het geslacht wordt bepaald door de geslachtschromosomen

3. Je kunt uitleggen hoe door geslachtelijke voortplanting variatie in genotypen ontstaat. 

Menselijke cel

In een eicel zitten 23 chromosomen.

In een zaadcel zitten 23 chromosomen.

Eicel + zaadcel = een bevruchte cel met 46 chromosomen.

Die bevruchte cel deelt zichzelf op. 

Als de cel zich deelt, deelt hij ook de chromosomen. 

In al jouw cellen zitten daardoor dezelfde 46 chromosomen, waarin dezelfde bouwbeschrijving' staat. 

(Alleen de zaadcellen en eicellen dus niet.)

Chromosomen

Een mens heeft dus 46 chromosomen. 

Chromosomen komen in paren voor, een mens heeft dus 23 paar chromosomen. 

Chromosomen van de mens

Chromosomen paren

De 46 chromosomen van een mens

Autosomen/ geslachtschromosomen

Geslachtschromosomen: het chromosomenpaar dat het geslacht bepaalt XX, XY bij mensen.

Autosomen: alle andere chromosomen.

Vrouw XX

Man XY

Chromosomen

Een chromosoom bevat informatie voor een of meerdere erfelijke eigenschappen. De eigenschap die vastligt op het chromosoom noem je gen.

Gen

Gen is een stukje DNA wat informatie voor een eigenschap bevat.

Er kunnen verschillende variaties zijn van een gen (allelen). Zoals gen: sproetjes (allel: wel of niet) 

Mitose video

Meiose

Mitose en meiose

Meiose:

• Reductiedeling
• Functie: Maken van geslachtscellen

Mitose:

• Gewone celdeling
• Functie: bijmaken van lichaamscellen voor groei, vervangen en herstel

maken

5.2: opdracht 1 t/m 9

Lezen 5.3

Wat niet af , is huiswerk!

! Werkbladen uitdelen aan digi boek leerlingen

chromebook voor quiz vragen!

Wat is een chromosoom?
(meerdere antwoorden goed)

1. Slierten DNA in het cytoplasma
2. Slierten DNA in de celkern
3. Bevat 1 gen
4. Bevat meerdere genen

Het X-chromosoom en Y-chromosoom zijn

1. Geslachtschromosomen
2. Geslachtscellen
3. Autosomen

Wat voor verschil zie je tussen deze twee afbeeldingen?

Een meisje heeft XX

Een jongen heeft XY

Hoeveel chromosomen heeft de mens?

Een levercel van een struisvogel bevat 80 chromosomen. Hoeveel chromosomenPAREN bevat een huidcel van deze struisvogel?

Waar vindt meiose plaats in het lichaam?
1. In de spieren
2. in de zaadballen

1. 1. wel meiose 2. geen meiose
2. 1. wel meiose 2. wel meiose
3. 1. geen meiose 2. wel meiose
4. 1. geen meiose 2. geen meiose

Kanker

Mutatie in celdeling -> cel gaat te vaak delen -> kankergezwel

Tumor   =>              Kwaadaardige tumor  =>   uitzaaiing