Les 2 Vertekening

• OB
• MBO
• Studiejaar 2

Lensfouten 6)Vertekening

• Vertekening is het krom afbeelden van rechte lijnen. 

a) vertekening door sferische glazen

b)Vertekening door prisma 

c) Vertekening door cilindercorrecties

Vertekening door sferische glazen

Minglazen – het beeld verspringt naar de top v.h. prisma (bij de hoeken het meest). Het vierkant wordt verkleind en afgerond waargenomen.

Plus glazen -andersom

Vertekening door sferische glazen

Heeft voor de brillenglazen geen betekenis.

Treedt op bij sterke lenzen die voorafgegaan of gevolgd worden door een diafragma. Vertekening ontstaat alleen wanneer bij een lens het diafragma op enige afstand van de lens staat

Soms hinder bij multifocale glazen.

Bij een oog met een correctie bevindt de pupil (diafragma) zich achter de lens en dan geeft een negatieve lens een tonvormige verrekening. 

• Diafragma achter een positieve lens geeft kussenvormige vertekening.

• Diafragma achter een negatieve lens geeft een tonvormig vertekening.

• Diafragma voor een negatieve lens geeft een kussenvormig vertekening.

• Diafragma voor een positieve lens geeft tonvormige vertekening.

werkelijk ruimte 

Bij een grotere

of kleinere hoornvliesafstand 

zal deze effecten toenemen 

of afnemen. 

b)Vertekening door prisma 

Een prisma veroorzaakt een beeldsprong naar de top en een vertekening van het beeld.

In het getekende voorbeeld wordt uitgegaan van een vlak prisma. Bij een vlak prisma is de voor- en achterzijde van het prisma plan. 

Hoe zie een klant een vierkant door een prisma glas?

Bijvoorbeeld

 OD prisma basis 270

Tekenen volgens TABO schema

= het bekertje (rechte lijn) staat op de 

basis van de prisma

Correctie prisma’s worden uitgevoerd met een convexe

 buitenkant F1 en een concave binnenkant F2.

De convexe(positieve) buitenkant is heel belangrijk – minder deviatieverschillen en minder vertekeningen.

Een prismatisch brillenglas met een negatieve voorcurve 

geeft veel vertekening. Dit komt door de erg ongunstige

 stand van de bissectrice.

Als de voor en achter curve van een glas plano zijn dan is de vertekening 1,5% per prdpt.(bijvoorbeeld proefglazen met prisma’s)

Een prismatische brillenglas met een positieve voorcurve geeft minder vertekening. Bij een voorcurve van +8,0 is de vertekening 0%.

Samenvatting

Een prisma geeft naast een beeldsprong ook een vertekening van het beeld.

 De vertekening is afhankelijk van:

• de sterkte van het prisma.
  
• de curve van de voorzijde.
  
• de inclinatiehoek.
  
• de h.a.
  

• Correctieprisma’s hebben een convexe voorzijde en een concave achterzijde.

c) Vertekening door cilindercorrecties 

Als je naar een rechte lijn kijkt

Schijnbare verdraaiing van de rechte lijn van de “+” as af.

Bij de “– “ as is het glas aan de rand dikker - het beeld verspringt naar het centrum. De rechte lijn verdraait naar de “–“ as toe.

Bij de -as is het glas aan de rand dikker. Het beeld zal verspringen naar het centrum,want daar bevindt zich de top van het prisma. De rechte lijn verdraait dan naar de -as toe.

Bij de + as is het glas in het midden dikker. Het beeld zal verspringen naar de rand,want daar bevindt zich de top van het prisma. De rechte lijn verdraait dan van de + as af.

Alles wordt aan de voorzijde van de correctie bekeken, dus volgens TABO.

De schijnbare verdraaiing kan je berekenen

Β= verdraaiing in graden

a= ha + 1,5 mm = in meters

C= cilindersterkte zonder teken

α= hoek die de cilinder as maakt met de rechte lijn.

Opdracht 32 werkboek 

Je hebt de volgende cilindercorrectie in je handen: S plan = C – 4,0 as 34°.

Hoeveel graden draait een verticale lijn (90°)? De h.a. is 14,5 mm.

Welke gegevens heb ik nodig? 

α= hoek die de cilinder as maakt met de rechte lijn. 

 α =  90-34= 56°

C = 4,0

a = ha + 1,5 mm = 14,5 + 1,5 = 16 mm = 0,016 m.

tan β = (a x C)/2 sin 2α

tan β = ((0,016x 4)/2 ) x sin (2x 56) 

tan β = (0,064/2) x sin (2x 56)

tan β = 0,032 x  sin (2x 56)

tan β = 0,032 x (sin 112)

tan β = 0,032 x 0,927

tan β = 0,02967

β ≈ 1,7°

INV/SHIFT TAN   0,02967 op je rekenmachine in toetsen.

b. Welke richting heeft de gedraaide lijn?

90 – 1,7 = 88,3°

C – 4,0 as 34° 

De rechte lijn verdraait naar 

de “–“ as toe.

Opdracht 33 werkboek 

Zelf maken 

Je hebt hetzelfde glas in je handen (S plan = C –4,0 as 34° ) als in de vorige opdracht, maar nu is de h.a. 50 cm.

a) Hoeveel graden draait de verticale lijn?

b) Welke richting heeft de gedraaide lijn?

Vraag a=?
Vraag b=?

 α = 56°       C = 4,0

a = ha + 1,5 mm = 500 + 1,5 =

501,5 mm = 0,5015 m.

tan β = (a * C)/2 sin 2α

tan β = (0,5015* 4)/2 sin 2* 56

tan β = (2,006/2)   sin 2* 56

tan β = 1,003 * sin 2* 56

tan β = 1,003 * sin 112

tan β = 1,003 * 0,927

tan β = 0,92997

β ≈ 42,92°

b) De rechte lijn verdraait naar

de “–“ as toe.

90 – 42,92 = 47,08°

Conclusie 

c. Wanneer de h.a. groter wordt, wordt de verdraaiing van de lijn ook meer. Dus hoe kleiner de h.a., des te minder verdraaiing is er aanwezig. Wanneer een klant last heeft van het zien van scheve lijnen, check dan de h.a. 

Huiswerk 

opdracht  34