6.4 Spanningen in het Midden-Oosten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

We zijn beland in: De tijd van Televisie en Computers

2000

Jaar 1

1000

1500

1900

1700

• § 6.4 Spanning in het Midden Oosten

Leerdoelen:

Lesdoel: 

Aan het eind van deze les kun je uitleggen hoe in West-Azië ( Midden-Oosten) sinds het einde van de dekolonisatie (1975) toenemende problemen veroorzaakt door interne en externe factoren hebben gezorgd voor instabiliteit, revoluties, burgeroorlogen en oorlogen.

Taaldoelen:  

Lezen, begrijpend lezen, leren samenvatten, leren van nieuwe historische begrippen en uitbreiding van de woordenschat.

Spanningen in het Midden-Oosten

Conflicten in het Midden-Oosten zijn ingewikkeld: Politieke, economische, demografische, nationalistische, etnische, sektarische en neokoloniale belangen spelen allemaal in meerdere of mindere mate een rol bij alle conflicten in de regio.

Spanningen in het Midden-Oosten

• Geopolitiek = als een land macht uitoefent door zijn ligging of vanwege zijn voorraad natuurlijke hulpbronnen.
• Het gaat om politieke machtsverhoudingen tussen landen. 
• Voorbeeld: 
   * Turkije bouwt stuwdammen in de Eufraat en de Tigris.
   * Saudi-Arabië is machtig door de grote olierijkdom

De Iraanse revolutie

In 1971 vierde de Sjah (de keizer) van Iran een groot feest, het 2500 jaar bestaan van de monarchie. Echter wekte dit veel weerzin onder de Iraniërs, vele moslims moesten niets hebben van het goddeloze regime van de Sjah..

Het leidde tot massaal gewelddadig verzet, de sjah vluchtte en de geestelijke leider Ayatollah nam de macht en stichtte een Islamitische republiek: een theocratie. 

Extra informatie

Midden in de woestijn, met vele gasten en dure limousines vierde de Sjah het 2500 jarig bestaan van de Iraanse monarchie in 1971. De vele gelovige moslims in Iran waren het goddeloze beleid van de sjah zat.. er braken geweldadige opstanden uit, openbare gelegenheden uit de moderne samenleving werden aangevallen en in brand gestoken.

De sjah was bang en vluchtte, de geestelijke leider Ayatollah kwam terug uit ballingschap en stichtte een Iraanse republiek; een theocratie. 

De sjiieten en de soennieten

De sjiieten en soennieten zijn twee stromingen binnen de islam. 

In Iran zijn de meeste moslims sjiiet, de revolutie zorgde voor spanningen.  

Extra informatie

De soennieten en sjiieten werden gevormd na het overleiden van de profeet Mohammed in 632. De meeste moslims zijn soennieten. 

Echter zijn de moslims in Iran sjiietisch. De revolutie in Iran leidde dan ook tot veel onrust met buurland Irak, waar de moslims soenniet zijn. Saddam Hussein die in Irak heerste zag Iran als gevaar.

Hij viel in 1980 Iran binnen, het mondde uit in een loopgravenoorlog. 

De oorlog eindigde na 8 jaar, zonder duidelijke winnaar. Saddam Hussein verloor hierna de golfoorlog met de VS, en werd in 2003 verjaagd uit Irak. 

Er bleven voortdurend aanslagen tussen de landen.

'De koloniale erfenis'

Welke bestuursvormen zijn er in het Midden-Oosten en Noord-Afrika?

BESTUURSVORMEN

DEMOCRATIE

DICTATUUR

Burgers stemmen persoonlijke over wetten, besluiten en benoemingen

directe democratie

Burgers kiezen vertegen-woordigers
(raad / parlement)

Macht in handen van één persoon of familie.

Macht in handen van de militairen. Kiezen evt.een politieke leider.

Macht in handen van  kleine groep  rijke en invloedrijke personen

indirecte

democratie

Autocratie

Militaire dictatuur (junta)

Oligarchie

Wie is het staatshoofd ?

MONARCHIE

REPUBLIEK

Staatsvorm waarbij de koning(in) meestal door erfopvolging wordt aangewezen

Staatsvorm waarbij de president wordt gekozen door het volk.

Staatsvorm waarin geestelijken de hoogste macht hebben.

THEOCRATIE

koning(in)

president(e)

God/geloof

Democratie

(macht in handen van het "volk")

Macht gebaseerd op basis van religie

(macht vaak in handen van geestelijken)

Republiek

(gekozen)

Monarchie

(erfopvolging)

Duitsland Turkije	Nederland België
Vaticaanstad Iran	Marokko Saudi-Arabië

0

Aan de slag:

Aan de slag: Paragraaf 6.4