voornaamwoorden oefening en uitleg goed

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

 grammatica woordsoorten

 voornaamwoorden

voornaamwoorden

ezelsbruggetje

Vervangt of verwijst naar iets of iemand

(mensen = iemand) 

(dieren, planten, dingen, zaken)

Soorten voornaamwoorden

• Persoonlijk voornaamwoord: ‘Ben ik nou zo slim, of zijn jullie zo dom?’

• Bezittelijk voornaamwoord: ‘Onze hond kan allerlei kunstjes.’
  

• Wederkerend voornaamwoord: ‘Ik heb me niet gerealiseerd dat het al zo laat was.’

• Aanwijzend voornaamwoord: ‘Ik wil die fiets met dat mandje.’
  

Verschillende soorten voornaamwoorden

• Betrekkelijk voornaamwoord: ‘Freya, die in groep 5 zit, leest al Harry Potter-boeken.’
  

• Vragend voornaamwoord: ‘Welke boeken zullen we meenemen?’

• Onbepaald voornaamwoord: ‘Iedereen kreeg een cadeautje.’

• Wederkerig voornaamwoord: ‘We hebben elkaar net gemist.’
  

Persoonlijk voornaamwoord

Een persoonlijk voornaamwoord (pers. vnw.) duidt een persoon, dier of ding aan. 

VB. Zij verloren de wedstrijd. Pas op, hij bijt! Ik heb het op tafel gelegd.

Bezittelijk voornaamwoord

Een bezittelijk voornaamwoord (bez. vnw.) geeft aan van wie iets is, een bezit. Het staat altijd vóór het zelfstandig naamwoord waar het bij hoort. 

VB: jullie tuin, ons feest, jouw beste vriend

Maar: de tuin is van jullie > in dit geval is 'jullie' een pers. vnw.

 

Is 'mij' persoonlijk of bezittelijk:
Dat boek is van mij.

1. persoonlijk voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord

Komen jullie ook naar de kampioenswedstrijd kijken?

'jullie' is een

1. bezittelijk vnw.
2. persoonlijk vnw.

Deze glutenvrije spaghetti is speciaal voor mij gemaakt.

'mij' is een

1. bezittelijk vnw.
2. persoonlijk vnw.

Wat is de juiste spelling?

1. Dat is toch jouw schrift?
2. Dat is toch jou schrift?

Zie vorige dia, wat is het verschil tussen jou en jouw?

Het is fijn dat ik 'm nog even gesproken heb voor z'n vertrek naar Amerika.

Het =

1. persoonlijk voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord

Een bezittelijk voornaamwoord ...

1. zegt iets over een werkwoord
2. geeft aan wie iets doet
3. geeft aan hoe iemand zich voelt
4. geeft aan van wie iets is

Zou u ons werkstuk deze week nog voor ons kunnen nakijken, meneer?

ons =

1. persoonlijk voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord

Zie vorige dia, wat is het verschil tussen ons huiswerk en voor ons?

Aanwijzend voornaamwoord

Wijst iets aan (letterlijk!): 

deze, die, dit, dat, zo'n, zulke, dergelijke, dezelfde. (8)

Deze dag gaat heel leuk worden.

Die leerling heeft goed gescoord!

Staat meestal voor een znw, maar je kan het znw er ook achter denken: 

Deze hond luistert beter dan die (hond).

Aanwijzend voornaamwoord

Deze en die      verwijzen naar de-woord of meervoud

Deze mensen zijn gelukkig - Deze  jongen is gelukkig.

Dit en dat          verwijzen naar het-woord, of iets onbepaalds

Het meisje dat daar staat is erg sterk.

Deze en dit      gebruik je bij dingen die dichtbij zijn.

Die en dat         gebruik je bij dingen die veraf zijn.

Benoem het aanwijzende voornaamwoord.

Ik heb dit onderdeel altijd al makkelijk gevonden. 

Betrekkelijk voornaamwoord

Heeft betrekking op het woord dat/een woordgroep of zin  /in de zin die er voor staat. (= antecedent). 

De stoel die vooraan staat [...]  (De stoel = antecedent = een woord)

Ik krijg vandaag een cadeautje, wat ik erg fijn vind. 

(Ik krijg vandaag een cadeautje = antecedent = een woordgroep/zin   )  

Wat vind ik fijn? Dat ik vandaag een cadeautje krijg.

Betrekkelijk voornaamwoord

Soms staat het antecedent niet in de zin, maar zit het ingesloten in het woord zelf: 

Wat je zegt , ben je zelf.

Wederkerend voornaamwoord 

het onderwerp komt terug, keert weer

Bij het leren voor deze toets verveel ik me mateloos.

Casper herkende zichzelf in het krantenartikel over het 100-jarig bestaan van het Jan van Egmond Lyceum.

Wederkerig voornaamwoord

Een wederkerig voornaamwoord wordt gebruikt als twee personen een wederzijdse handeling verrichten.

Elkaar, mekaar, elkander, mekander

Voorbeeldzinnen:

Loes en Ahmed groeten elkaar.

Wij hebben mekaar gister nog gezien.

Wederkerig voornaamwoord

Soms wordt het wederkerig voornaamwoord 'elkaar' anders geschreven: elkander.

Voorbeeldzin: Zij zijn aan elkander gewaagd. 

Soms wordt het wederkerig voornaamwoord 'elkaar' anders geschreven: mekaar.

Voorbeeldzin: We moeten met mekaar samenwerken. 

Even testen of je het nog weet.
Wij vragen ons steeds af wanneer de les voorbij is.

Wat is 'ons' in deze zin?

1. wederkerend voornaamwoord
2. wederkerig voornaamwoord

Hoeveel voornaamwoorden zitten er in de volgende zin:
Jullie moeten hem deze vraag stellen.

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Benoem het aanwijzende voornaamwoord.

Aanwijzend voornaamwoord vind ik zo'n gemakkelijke woordsoort.  

Benoem het aanwijzende voornaamwoord.

Deze vraag vind ik helemaal niet moeilijk. 

Wat is de juiste spelling?

1. Dat potlood is toch van uw?
2. Dat potlood is toch van u?

Jullie paspoorten zijn niet meer geldig.
'Jullie' is een

1. bezittelijk vnw.
2. persoonlijk vnw.

Wie haalt jullie op?

jullie =

1. persoonlijk voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord

Zijn pen doet het niet.

Is 'zijn' een bezittelijk of een persoonlijk voornaamwoord?

1. bezittelijk voornaamwoord
2. persoonlijk voornaamwoord

Benoem het aanwijzende voornaamwoord.

Dergelijke vragen mogen ze me gerust stellen.  

Een persoonlijk voornaamwoord ...

1. geeft aan van wie iets is
2. zegt iets over een situatie
3. duidt een persoon of ding aan
4. zegt aan wie iets gegeven wordt