5.8 Dominant en recessief

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Overzicht leerdoelen periode 4

Deze les:

• Opstarten
• 
  
• Uitleg basisstof 2
• Zelfstandig aan de slag
  
• Afsluiting
  

Deze les:

Leerdoel: 

• Je kunt beschrijven wat dominant en recessief betekenen
• je kunt beschrijven wat homozygoot en hetrozygoot betekent

Tijdpad:

- 5 min. herhalen DNA-technieken

- 15 minuten uitleg BS 8

Huiswerk:

- opdr. 1,2,3  en flitskaarten

Chromosomenparen & Genenparen

Je hebt chromosomen in paren. 1 van je vader en 1 van je moeder. 

Maar dus ook genenparen; 

Het gen van de vader en het gen van de moeder vormen samen een genenpaar.

Homozygoot & Heterozygoot

• Per eigenschap heb je 2x informatie op het gen staan -> allelen
• Is deze informatie gelijk, dan ben je homozygoot voor deze eigenschap. (gen B)
• Is deze informatie op het gen ongelijk, dan ben je heterozygoot voor deze eigenschap (gen A)

2 dezelfde allelen              2 verschillende allelen

Dominant of Recessief

• Het gen dat het sterkst is, bepaalt welke eigenschap jij krijgt. 
• Dat gen noem je dominant. bijv. haarkleur zwart is dominant over blond.
• De eigenschap die niet zichtbaar wordt, noem je recessief.  

Gensymbolen

Eigenschappen (bijv. haarkleur) benoem je met een letter. 

Dominante eigenschappen krijgen een HOOFDLETTER
(A)

Recessieve eigenschappen krijgen een kleine letter
(a)

2 dezelfde letters - homozygoot (- AA of aa)

2 verschillende letters - heterozygoot (- Aa)

Dominant of Recessief

Wanneer iemand het dominante gen A heeft, zal deze persoon zwart haar hebben. we noteren dit als:

• A = zwart haar = dominant
  
• a = blond haar = recessief

Ook als hij heterozygoot (Aa) is heeft hij zwart haar. 

Het gen voor zwart haar is Dominant

Gensymbolen (genotype)

Als je homozygoot bent voor deze eigenschap heb je dus:

- of AA (fenotype zwart haar)   - of aa (fenotype blond haar)

Als heterozygoot heb je dan:  - Aa (fenotype zwart haar)

Bij cavia's is kort haar (R) dominant over lang haar (r)

-Wat is het genotype van een cavia met lang haar?

1. RR
2. rr
3. Rr

Bij cavia's is kort haar (R) dominant over lang haar (r)

-Welke genotypes kan een cavia met kort haar hebben?

1. RR of Rr
2. rr of Rr
3. Rr

Je hebt het genotype en het fenotype.
Wat wordt bedoeld met het genotype?

1. De erfelijke informatie op je chromosomen
2. Hoe je eruit ziet

Wat is een allel?

1. een chromosoom
2. DNA
3. een variant van een gen
4. een orgaan

homozygoot is

1. twee verschillende genen
2. twee dezelfde genen
3. een gen die dominant is en een gen die recessief is

wat	Aan de slag met Thema 5, Basisstof 8 maken: opdr. 1, 2, 3.
Hoe	lees de tekst van basisstof 8 goed door
Hulp	1) boek 2) klasgenoot 3) docent
Tijd	-
Klaar	Als je klaar bent met de opdrachten van deze basisstof. Maak een samenvatting van de basisstof die jij lastig vindt. kies uit bs 1/2/3/8