6.3 - Enzymen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 6 - Voeding, vertering en gezondheid

6.3 - Enzymen

bladzijde 208 - 212

BiNaS 67(F,G,H), 82(E,F,G), 84(N)

Doelen van deze les

Je kan uitleggen hoe enzymen werken

Je kan enzymen en substraten herkennen op basis van hun naam

Je kan uitleggen hoe voedingsstoffen d.m.v. enzymen worden bewerkt

Je weet van welke factoren enzymwerking afhankelijk is

Wat weet je al?

Wat doen enzymen?

1. Enzymen verbranden voedingsstoffen
2. Enzymen versnellen het afbreken van voedingsstoffen
3. Enzymen bevatten verteringssappen
4. Enzymen nemen voedingstoffen op in het bloed

Waar of niet waar? Voor alle voedingsstoffen zijn enzymen nodig voor de vertering

1. Waar
2. Niet waar

Afbraak door middel van enzymen is...

1. Mechanische afbraak
2. Chemische afbraak

Wanneer is een enzym definitief onbruikbaar?

1. Onder de minimumtemperatuur
2. Bij de optimumtemperatuur
3. Boven de maximumtemperatuur
4. Nooit

Welke bewering klopt?

1. P is de minimumtemperatuur voor dit enzym.
2. Q is de optimumtemperatuur voor dit enzym.
3. R is de maximumtemperatuur voor dit enzym.

Wat betekent het dat een enzym substraatspecifiek is?

1. Een enzym kan maar één type substraat produceren
2. Een enzym kan maar één type substraat omzetten in een of meer producten
3. Een enzym heeft maar één actief centrum
4. Een enzym wordt geactiveerd door één specifiek substraat

Wat is het substraat waarop amylase inwerkt?

1. vetten
2. zetmeel
3. eiwitten
4. glycogeen

Zetmeel wordt afgebroken in glucose door een enzym. Hoe heet het enzym en welke klier maakt dit enzym?

1. Peptase, in klieren van de maag
2. Amylase, in klieren van de maag
3. Peptase, in de speekselklier
4. Amylase, in de speekselklier

Wat is de functie van gal?

1. vet verteren
2. eiwit verteren
3. vet emulgeren
4. eiwit emulgeren

6.3 - Enzymen

bladzijde 208 - 212

BiNaS 67(F,G,H), 82(E,F,G), 84(N)

Verschillende voedingsstoffen

Brandstoffen 

Bouwstoffen 

Beschermende stoffen

Afbraak m.b.v. enzymen

Chemische afbraak: macromoleculen afgebroken (zetmeel, eiwitten, vetten)

Enzymen zijn gespecialiseerd: allemaal eigen substraatmolecuul

Enzym-substraat complex

Enzymen vernoemd naar de reactie: eindigend op -ase

vb: sacharose wordt bewerkt door sacharase

Enzymreacties

Reactiesnelheid: hoeveelheid product per seconde

Minimumtemperatuur - enzym nog net actief

Maximumtemperatuur - Enzym (nog) niet veranderd van vorm

Optimumtemperatuur - Hoogste reactiesnelheid

Optimum-pH -> grootste aantal enzymen juiste vorm

Koolhydraten verteren

Mondholte/slokdarm: Amylase -> splitst zetmeelmoleculen op in kleinere suikermoleculen: maltose

Werkt niet goed bij laag pH, dus inactief in de maag

Twaalfvingerige darm: Maltase -> splitst maltose op in glucose

Werkt goed bij hoger pH (gaat in de alvleesklier van 2 -> 8)

Eiwitten verteren

Maag: peptase -> breekt eiwitten in delen

Alvleesklier en dunne darm: tryptase, peptidase -> verdere afbraak eiwitten

Eindproduct: aminozuren

Vetten verteren

Lever: gal -> emulgeert vet, hierdoor ontstaan druppeltjes

Groot oppervlakte -> snelle vertering mogelijk

lipase uit alvleessap verwerkt vetdruppeltjes

Producten: monoglyceriden, vetzuren, glycerol

Andere voedingsstoffen

Vitaminen, mineralen, ionen -> klein genoeg om opgenomen te worden in de darmwand

Geen enzymen nodig

Optimumkromme

Welk wasmiddel koop je voor een broek die op 30 graden gewassen mag worden??

1. x (rood)
2. y (groen
3. z (paars)
4. ze zijn allemaal gelijk

Enzymen zijn voor de

1. Mechanische vertering
2. Chemische vertering

Wat is GEEN enzym?

1. ATP-ase
2. lipase
3. sacherase
4. peptine

Als een enzym gedenatureerd is, betekent dat dat het enzym ...

1. ...opgebruikt is
2. ...uitelkaar is gevallen
3. ..van vorm is veranderd
4. ...dood is

Enzymen zijn...

1. Eiwitten
2. Vetten
3. Koolhydraten
4. Mineralen

Lipase is een enzym. Wat is het substraat bij dit enzym?

1. vetten
2. gal
3. geëmulgeerde vetten
4. monoglyceriden, glycerol en vetzuren