5.3: Stamboomonderzoek deel 1

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

5.3: Stamboomonderzoek (Deel 1)

Programma

• Leerdoelen
• Bibliotheek-tijd
• Instructie met controle-vragen
• Verwerken
  

Leerdoelen

1. Je kunt benoemen wat het verschil is tussen dominant, recessief, homozygoot en heterozygoot.
2. Je kunt in een stamboom aflezen of een eigenschap dominant of recessief is.

Bibliotheek-tijd

Lezen bladzijde 154
Bestudeer bron 7, 8

Dominant / recessief

'Dominant betekent dat bij aanwezigheid van dit allel, ongeacht wat het andere gen is, de bijbehorende eigenschap tot uiting komt in het fenotype van het organisme. Een recessief allel is een gen dat alleen tot uiting komt wanneer er geen dominant allel aanwezig is.'

Doornemen

Ga naar onderstaande site en neem de slides door. Kom daarna weer terug naar deze les.

https://biologiepagina.nl/Flashfiles/Ispring/1Monohybridekruising.htm

Is deze aandoening dominant of recessief?

Een kind van twee gezonde ouders heeft een erfelijke aandoening. Het allel voor deze erfelijke aandoening moet dus aanwezig zijn bij de ouders. Het gen voor deze aandoening ligt op chromosoom 4. Erft deze erfelijke ziekte dominant of recessief over of is dit niet te bepalen?

1. Dominant
2. Recessief
3. Niet te bepalen

Bij de mens is het allel voor een kale kruin dominant over het allel voor een normale haargroei. Heterozygote mannen zijn wel kaal, maar heterozygote vrouwen niet. Dit wordt veroorzaakt door de invloed van andere genen.
Een kale man heeft ouders met een normale haargroei. Was de vader van deze kale man homo of heterozygoot voor de eigenschap haargroei. En zijn moeder?

1. Vader homozygoot moeder homozygoot
2. Vader homozygoot moeder heterozygoot
3. Vader heterozygoot moeder homozygoot
4. Vader heterozygoot moeder heterozygoot

Een fruitvlieg met een zwart lichaam wordt gekruist met een fruitvlieg met een grijs lichaam. Alle individuen van de F1 zijn grijs. Deze F1-individuen worden onderling gepaard. Van de 113 individuen van de F2 zijn er 84 grijs en 29 zwart. Hoeveel van de 84 grijze individuen van de F2 zullen er, naar verwachting, heterozygoot zijn?

1. 28
2. 42
3. 56
4. 84

Verwerken

• Ga naar de planner op It's Learning en maak de opdrachten
  -> Basis: in ieder geval
  -> Extra hulp: als je denkt de leerdoelen nog niet te beheersen.
  -> Verdieping: bij uitdaging of ter oefening van toets/examenvragen.
  
• Kijk de gemaakte opdrachten ook na. De antwoorden staan onder bronnen (hoofdstuk 5).

Leerdoelen

1. Nu kun je uitleggen wat letale allelen zijn.

2. Nu kun je benoemen wat het verschil is tussen dominant, recessief, homozygoot en heterozygoot.
3. Nu kun je in een stamboom aflezen of een eigenschap dominant of recessief is.

4. Nu kun je monohybride kruisingen uitvoeren.