5.4 Politiek en samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

5.4 Politiek en samenleving

Planning

• Terugblik 5.1, 5.2, 5.3
• Uitleg 5.4
• Chronologie opdracht

Leerdoelen

In deze paragraaf leer je:

• hoe en waardoor de positie van vrouwen veranderde
• welke denkrichtingen zich keerden tegen de invloed van de verlichting
• hoe confessionelen opkwamen voor hun belangen

De positie van vrouwen

In de 19e eeuw was de achterstelling van vrouwen groot.

Veel arbeidersvrouwen werkten lange dagen en moesten daarnaast voor hun man en kinderen zorgen. 

Een gezin begon rond de 19e eeuw uit gemiddeld vijf kinderen.

De positie van vrouwen

Vrouwen uit de bourgeoisie moesten juist thuiszitten.

Meisjes gingen naar de naar meisjesscholen, waar ze werden voorbereid op het huwelijk.

De positie van vrouwen

Tegen de discriminatie van vrouwen ontstond vanaf 1870 verzet.

Feministen eisten emancipatie:  ?

De positie van vrouwen

Tegen de discriminatie van vrouwen ontstond vanaf 1870 verzet.

Feministen eisten emancipatie:  toekenning van gelijke rechten en opheffing van de achterstanden

Vrouwenemancipatie

De beweging voor vrouwenemancipatie had succes.

• 'hogere' burgermeisjes konden ook naar het gymnasium
  
• hogescholen en universiteiten lieten ook vrouwen toe
  
• komst nieuwe anticonceptiemiddelen

Vrouwenkiesrecht

Feministen zetten zich vanaf de jaren 1890 vooral in voor het vrouwenkiesrecht.

Vooroordelen van tegenstanders: 'Mannen zijn verstandiger dan vrouwen.'

Toch mogen vrouwen vanaf .... stemmen.

1919

De conservatieven

De belangrijkste politieke tegenstanders van de liberalen en socialisten waren de conservatieven.

Zij verzetten zich tegen meer vrijheid, gelijkheid 

en democratie => conservatisme 

Conservatieven verdedigden traditionele gezagsdragers zoals de koning, de adel en de kerk.

De confessionelen

Vanaf 1870 ontstond een andere denkrichting die zich tegen het liberalisme en socialisme: het confessionalisme 

De confessionelen gingen in de politiek uit van het christelijk geloof en verwierpen de ideeën van de verlichting.

Abraham Kuyper

In Nederland ontstond een protestants

en een katholieke confessionalisme.

De protestanten noemden zich 

antirevolutionair. 

Hun leider was Abraham Kuyper.

Abraham Kuyper

Abraham Kuyper

Volgens Kuyper moest de hele maatschappij

gehoorzamen aan Gods woord in de Bijbel.

Veel van zijn Kuypers aanhangers waren

boeren en eenvoudige burgers.

Abraham Kuyper

De confessionelen in actie

Vanaf 1848 werd de vrijheid van onderwijs vastgelegd. 

Waarin?

De confessionelen in actie

De overheid stichtte en betaalde openbare scholen.

Gelovigen mochten eigen scholen stichten: bijzondere scholen 

De confessionele wilden dat de overheid ook dit onderwijs betaalde. 

Maar de liberalen weigerden dit. Waarom?

De confessionelen in actie

De Tweede Kamer

Liberalen

Anderen

De confessionelen in actie

Abraham Kuyper richt in 1879 de eerste landelijke politieke partij op: de Antirevolutionaire Partij

De strijd over het betalen van het bijzonder onderwijs door de overheid werd de schoolstrijd genoemd.

De confessionelen in actie

De katholieken en protestanten waren sinds de Hervorming vijanden. Waarom?

Tijdens de schoolstrijd werkten ze samen. Waarom?

De confessionelen in actie

De katholieken en protestanten riepen hun aanhangers op om tijdens verkiezingen op elkaars kandidaten te stemmen.

In 1901 behaalden de confessionelen de meerderheid in de Tweede Kamer. 

Abraham Kuyper word minister-president van een confessioneel kabinet.

Einde schoolstrijd

In 1917 werd de volledige financiële gelijkstelling van openbaar en bijzonder onderwijs door het parlement goedgekeurd.

Daarna gingen veel kinderen naar een protestantse of katholieke school.

Leerdoelen

In deze paragraaf leer je:

• hoe en waardoor de positie van vrouwen veranderde
• welke denkrichtingen zich keerden tegen de invloed van de verlichting
• hoe confessionelen opkwamen voor hun belangen

Chronologie opdracht

Wat: plaats de gebeurtenissen op de juiste plek op de tijdbalk

Hoe: in tweetallen

Hulp: aantekeningen + lesboek

Tijd: 5-7 minuten, daarna nabespreken

Klaar: maak een woordspin van §5.4