2.1 Systeem Aarde

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Programma

• Herhaling 1.4: De aarde brandt en beeft
• Uitleg 2.1: Systeem Aarde

Weekplenda

Week 1	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7 +8
§1.1 t/m 1.3	§1.4 §2.1	§2.2 - 2.3 SO	§3.1 - 3.2	§3.3 - 3.4 §4.1	§4.2 SO	Herha-ling + Toets

Korte recap einde §1.4

• Typen vulkanen: schild, spleet, strato en caldeira
• Uitzondering vulkaan niet op plaatgrens: hotspot

HW bespreken werkblad

2.1 Systeem aarde

Endogene processen H1

- Processen die zich afspelen binnen de aardkorst

Exogene processen H2

- Processen die zich afspelen buiten de aardkorst

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les kan je:

• opnoemen welke 4 sferen samen het systeem aarde vormen
  
  
• uitleggen welke groepen gesteenten er zijn en hoe ze ontstaan zijn.
  
  
• Uitleggen hoe de hydrologische kringloop werkt 

Landschappen ontstaan door samenspel van natuurkrachten

Atmosfeer

Lithosfeer

Hydrosfeer

Biosfeer

Systeem aarde

Voorbeelden

Uitbarsting van vulkaan

Bij uitbarsting van een vulkaan (lithosfeer) komen aswolken vrij die in de atmosfeer terechtkomen en het vliegverkeer belemmeren. 

Neerslag

Neerslag uit de atmosfeer zorgt ervoor dat gesteente (lithosfeer) wordt afgebroken. Bomen en planten (biosfeer) kunnen ervoor zorgen dat dit afgebroken materiaal niet snel van de hellingen spoelt. 

Eyjafjallajökull IJsland

Gesteente kringloop

• Gesteenten worden 
  afgebroken en omgevormd
  
  
• Drie soorten gesteenten
  
  

1) stollingsgesteenten
2) sedimentgesteenten
3) metamorfe gesteenten 

We volgen even de route van 1 tot 5

Stap 1 Afzetting 

Wanneer er los materiaal aangevoerd door lucht, water of ijs opgestapeld wordt. 

Stap 2: Sedimentgesteente 

• na afzetting stapelen ze op
• Door druk en tijd worden de gesteentes gevormd. 
  
  
• Zandsteen
• Zijn er veel fossiele en dierlijke resten? Kalksteen. 

Zandsteen

Kalksteen

Stap 3 Metamorf gesteente  

• Door extreem hoge druk en/of temperatuur ondergaan
  sediment- & stollingsgesteente een gedaanteverandering. (metamorfose) 
  
  
• Kalksteen wordt Marmer 
• kleisteen wordt leisteen

Marmer

Stap 4 Stollingsgesteente 

Afkoeling van Magma.
Voorbeelden: Basalt en Graniet

 

Stap 5 Verwering

Het afbreken van gesteente 

 2 soorten: 

- Mechanisch / fysisch 

- Chemisch 

Gesteente kringloop

Zelfstandig lezen
en verwerken

• Lees Systeem Aarde en Gesteente kringloop in je boek
  of bekijk de video op de volgende slide
  
  
• Maak opdracht 3 en 4 op pagina 51

Hydrologische kringloop

• De hoeveelheid water
  op aarde is constant
  
  
•  oneindige cyclus van
  neerslag, verdamping, 
  condensatie en transport

Opdracht 6

Lesdoel(en) checken

Aan het einde van de les kan je:

• opnoemen welke 4 sferen samen het systeem aarde vormen
  
  
• uitleggen welke groepen gesteenten er zijn en hoe ze ontstaan zijn.
  
  
• Uitleggen hoe de hydrologische kringloop werkt 

Lesdoel 1

Wat zijn de 4 sferen van
systeem aarde?

Lesdoel 2

Met je buurman/vrouw

Begin helemaal onderaan en omschrijf een cyclus, 

Je mag zelf kiezen welke cyclus.

Lesdoel 3

Met je buurman/vrouw

Begin bij de oceaan en omschrijf de hydrologische kringloop