les 4 Rechtsstaat

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Inswinger: Kan je je een situatie voorstellen waarin jij mogelijk iets strafbaars zou doen? Waarom wel/niet?

De letter & de geest van de wet

§2.4. Onafhankelijke rechtspraak?

Lesopbouw

1. Actualiteit
2. Lesdoelen
3. Herhalen vorige les
4. Toelichting §4
5.  Afsluiting

1. Actualiteit

ANP 24 November

2. Lesdoelen §2.4.

1. Wettelijke procedures van de rechtspraak en het OM
2. Onafhankelijke en openbare rechtspraak
3. Effect van media op de rechtspraakl

3. Herhalen vorige les

(§2.1.) Wat is het Openbaar Ministerie?

Alle officieren van justitie bij elkaar. Deze OvJ geven bijvoorbeeld toestemming aan politie om een opsporingsmethode te gebruiken. OM doet onderzoek naar de inzet van politiegeweld bij twijfel aan de rechtmatigheid ervan.

De minister van justitie en veiligheid is politiek verantwoordelijk voor het OM. 

4. Toelichting §2.4.

Begrippen (Toetsstofdocument!)

• Wetboek van Strafrecht & Wetboek van Strafvordering

• Repressie en preventie

• Vergelding

• Media

• Procedures en organisatie van de rechtsspraak

• Onafhankelijke rechtspraak

• Rechterlijke macht

• Onschuldpresumptie

Waartoe zouden we mensen willen straffen?

Waarom straffen rechters?

• Zorgen dat iemand zijn criminele gedrag afleert en niet nog een keer hetzelfde gaat doen. = Preventie (resocialisatie/TBS)
• Zorgen dat andere mensen zien dat je flink wordt gestraft als je iets fout doet. = Repressie
• Zorgen dat mensen niet zelf iemand gaan straffen = Eigenrichting
• Zorgen dat iemand niet meer op vrije voeten loopt om te zorgen dat anderen geen gevaar meer lopen. = Veiligheid
• Wraak = Vergelding/genoegdoening

Staat slecht in boek!

3 rechtsgebieden

Civiel recht 

Altijd tussen 2 burgers (of rechtspersonen) 

Bestuursrecht  / Strafrecht 

Altijd tussen een burger (of rechtspersoon) en de staat

Alles rondom het recht is omschreven in wetboeken, ook wat de maximumstraf is voor misdrijven. 

Wetboeken

WvSr: Gedrag + straf

WSv= Regels opsporing, vervolging en berechting 

Prntscrn

De officier van justitie

De OvJ beslist op basis van het proces-verbaal wat er met de verdachte gaat gebeuren. Na de dagvaarding zijn er drie mogelijkheden:

1. Seponeren
2. Schikking treffen
3. Vervolgen

Klik op de iconen om de uitleg te openen.

Seponeren houdt in dat de verdachte niet voor de rechter hoeft te komen en er geen straf volgt. De OvJ stopt dus met de strafzaak.

Een schikking is een boete of taakstraf die de OvJ kan opleggen. Wanneer de verdachte deze betaalt, hoeft hij niet voor de rechter te verschijnen.

De OvJ wil dat de verdachte gestraft wordt en brengt deze voor de rechter. Dit noemen we vervolging.

Wat gebeurt er na een misdrijf? 

(Overtreding?)

1. Verdachte ontvangt dagvaarding van OM (OM kan zelf geen vrijheidsstraf opleggen)
2. De politie: zoekt sporen, hoort getuigen, arresteert (houdt aan) verdachten en legt alles vast in een proces-verbaal onder toezicht van het OM.
3. De officier van justitie vervolgt (klaagt aan) als deze denkt dat de verdachte mogelijk schuldig is/ er voldoende bewijsmateriaal  is.
4. De rechter bepaalt schuld en straf.

Verloop rechtszaak

1. De opening: controleren gegevens en wijzen op rechten van verdachte
2. De aanklacht en tenlastelegging.
3. Onderzoek rechter en OvJ: vragen
4. Requisitoir: OvJ komt met strafeis
5. Het pleidooi van de advocaat.
6. Repliek OvJ mag reageren, dan weer advocaat, dupliek
7. Het laatste woord (voor de verdachte).
8. De uitspraak rechter en het vonnis.

Dagvaarding

Een officiële brief waarin staat waarom, wanneer en waar een verdachte voor de rechter moet verschijnen.

Komt de verdachte niet op de rechtszitting, dan kan hij alsnog worden veroordeeld. Dat noemen we bij verstek veroordelen. 

Requisitoir

Dit is een toespraak waarin de OvJ alle bewijzen op een rijtje zet en verteld welke straf er volgens hem gegeven moet worden. Dat laatste noemen we de strafeis.

Pleidooi

Dit is de toespraak van de advocaat waarin hij verteld dat je onschuldig bent of dat je er niet zo veel aan kon doen. Meestal vraagt de advocaat om vrijspraak of om een lichtere straf.

Organisatie rechtspraak

Organisatie rechtspraak

Organisatie rechtspraak

Gesprek: Hoe zijn rechters in NL wel/niet onafhankelijk en onpartijdig?

2. Lesdoelen §2.4.

1. Wettelijke procedures van de rechtspraak en het OM
2. Onafhankelijke en openbare rechtspraak
3. Effect van media op de rechtspraakl