Les 2 Psychiatrie Dwang in de zorg

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1

Les 2 psychiatrie 

Blok 8 zorg en participatie 

Wat gaan we vandaag doen? 

• Eindopdracht 
• Hoe maak je een verslag? 
• Inleverpunt 
• Dwang in de zorg 

Lesdoel 

Je kent de oude en nieuwe wetgeving rondom (gedwongen) opname in de psychiatrie. 

Eindopdracht 

• Inlevermoment: in week 10 +inleverpunt mij kiezen
• Neem de tijd
• Denk na over: welke cliënt kan ik hiervoor gebruiken?

• Vragen over de eindopdracht? 
  

Wat moet er allemaal in een verslag staan?

Dwang in de zorg 

Waar denk je aan bij dwang in de zorg?

Stukje geschiedenis 

• 1400 tot 1800 werden 'gekken' in een dolhuis gestopt.
• Vanaf de 19e eeuw worden de Dolhuizen vervangen door ‘krankzinnigengestichten’. 
• Jolanda Venema 1988 en Brandon 2011

• Nu kritischer en wetten ter bescherming 
  

Overleggen maar!

• Met een groepje ga je in een break-out room de volgende vragen bespreken:

1. Hoe kom je dwang in de zorg op jouw werkplek tegen?
2. Wat vind je van die regels en hoe wordt er mee omgegaan? 

10 min overleggen

Wet BOPZ

BOPZ staat voor: Wet Bijzondere Opname Psychiatrische Ziekenhuizen 

In deze wet stond wanneer iemand tegen zijn wil mocht worden opgenomen en behandeld in een psychiatrisch ziekenhuis.  

 

Per 1 januari 2020 is de Wet Bopz vervangen door twee wetten, namelijk:  

•  de Wet verplichte ggz (Wvggz)  
• de Wet zorg en dwang (Wzd) 

Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (WVGGZ)

De Wvggz geldt voor mensen bij wie een psychische stoornis leidt tot gedrag dat ernstig nadeel (gevaar) veroorzaakt voor henzelf of voor anderen.  

Als er geen vrijwillige zorg mogelijk is om dat ernstig nadeel weg te nemen, dan kunnen er twee procedures opgestart worden:  

1. Een zorgmachtiging via de rechter 
2. Een crisismaatregel via de burgemeester (bij spoed) 

Zorgmachtiging 

Een zorgmachtiging is een machtiging van de rechter waarmee verplichte zorg op grond van de Wvggz toegepast kan worden.  

De voorwaarden voor een zorgmachtiging zijn: 

•  Er is sprake van (dreigend) ernstig nadeel 
•  Er is geen alternatief 
• De verplichte zorg is proportioneel 
• De verplichte zorg is effectief 

De procedure is hier te vinden: https://www.dwangindezorg.nl/wvggz/zorgmachtiging/procedure  

Crisismaatregel

De crisismaatregel in de Wvggz is een beslissing van de burgemeester waarmee verplichte zorg toegepast kan worden in een crisissituatie waarin snel ingegrepen moet worden vanwege onmiddellijk dreigend ernstig nadeel. Een crisismaatregel is maximaal drie dagen geldig. 

Criteria voor een crisismaatregel 

• Er is sprake van onmiddellijk dreigend ernstig nadeel voor de persoon zelf of zijn omgeving. Het is niet nodig dat er al iets ernstigs is gebeurd, de kans daarop is voldoende. Maar die kans op ernstig nadeel moet natuurlijk wel reëel en acuut zijn. 
• Er is een ernstig vermoeden dat het gedrag dat leidt tot ernstig nadeel wordt veroorzaakt door een psychische stoornis. Een psychiater moet dit vaststellen. 
• Een crisismaatregel is nodig om het nadeel weg te nemen. 
• De patiënt verzet zich tegen de noodzakelijke zorg. 
• Er is geen tijd om de procedure voor een zorgmachtiging te volgen omdat het ernstig nadeel onmiddellijk dreigend is. 

Kun je een voorbeeld noemen van verplichte (gedwongen) zorg?

Verplichte zorg is: 

Ondergaan van medische behandeling 

De patiënt kan verplicht worden om medische behandeling te ondergaan. Deze kan bestaan uit: 

• Het toedienen van vocht, voeding en medicijnen. 
• Medische controles of andere medische handelingen ter behandeling van zijn psychische stoornis. 
• Een therapeutische behandeling. 
• De behandeling van een lichamelijke aandoening die samenhangt met zijn psychische stoornis.  

Beperking van vrijheid 

De patiënt kan in zijn bewegingsvrijheid worden beperkt. Denk bijvoorbeeld aan:  

• Fixatie of insluiting (in bewaringstelling)  
• Camera toezicht 
• Opname  

https://www.dwangindezorg.nl/onderwerpen/vormen-van-verplichte-zorg  

Pauze 10 min. 

Wet zorg en dwang (vanaf januari 2020)

• Onvrijwillige zorg/opname mensen met verstandelijke beperking of psychogeriatrische aandoening (dementie)
• Uitgangspunt: nee, tenzij...
  

Ondersteuningsplan 

• Iedere cliënt met een verstandelijke beperking heeft deze een, vrijwillige zorg. 
• De Wzd heeft als uitgangspunt dat mensen met een verstandelijke beperking vrijwillige zorg krijgen. Onvrijwillige zorg laatste redmiddel. 
• Staat het in het plan, dan vrijwillig (mee ingestemd). 
• Eerst volg je een stappenplan. 
  

Stappenplan 

Stappenplan Wet Zorg en Dwang, te vinden op: https://www.zorgvoorbeter.nl/zorgvoorbeter/media/documents/thema/vrijheidsbeperking/stappenplan-wet-zorg-en-dwang.pdf

 

Stappenplan: in het kort

Stap 1:

Stap 2: 

Stap 3: 

Vragen?

Laat de stof even bezinken... en lees ‘Maatschappelijke Zorg 1’: 

Thema 17 Onvrijwillige zorg 

Fijne middag en tot volgende week! :)