Topclass maatschappelijk bewustzijn

Topclass maatschappelijk bewustzijn

Topclass maatschappelijk bewustzijn

Inhoudsopgave

Introductie

1. Inleiding tot maatschappelijk bewustzijn

2. Basisprincipes van maatschappelijk bewustzijn

3. Vaardigheden voor maatschappelijk bewustzijn

4. Praktische oefening (maatschappelijk project)

Afsluiting

Introductie

Doel: studenten voorbereiden op wat er in het hbo aan bod komt over maatschappelijk bewustzijn en hen inzicht geven in de rol van maatschappelijke verantwoordelijkheid in hun toekomstige studie en carrière.

Optie om te starten met de volgende test:

Vooroordelen test

https://gelijkekansenmbo.nl/bewustwording/test-jezelf-en-je-team/bewustwordingtest-hoe-inclusief-denk-voel-en-doe-jij/

1. Inleiding tot maatschappelijk bewustzijn

Doel

Studenten maken kennis met het concept maatschappelijk bewustzijn en begrijpen waarom dit relevant is in het hbo en hun toekomstige werkveld.

1. Wat is maatschappelijk bewustzijn?

Maatschappelijk bewustzijn is het besef van de impact van je acties op de samenleving en het milieu. Dit betekent nadenken over hoe jouw keuzes anderen beïnvloeden en hoe je kunt bijdragen aan een betere wereld.

(Eventueel extra info hier vandaan https://schooltv.nl/item/wat-is-woke-story-over-maatschappelijk-bewustzijn)

2. Belangrijke aspecten van maatschappelijk bewustzijn

• Duurzaamheid: verantwoord omgaan met natuurlijke hulpbronnen en het milieu.

• Sociale rechtvaardigheid: iedereen krijgt gelijke kansen en eerlijke behandeling.

• Ethiek: moreel verantwoord handelen in werk en dagelijks leven.

3. Voorbeelden uit verschillende sectoren

• Bedrijfsleven: een bedrijf kiest voor duurzame verpakkingen.

• Onderwijs: een school zet zich in voor gelijke onderwijskansen.

• Gezondheidszorg: een zorginstelling biedt gratis vaccinaties aan kansarme groepen.

4. De rol van een maatschappelijk bewuste professional

 

Een maatschappelijk bewuste professional:

✔ Neemt verantwoordelijkheid voor zijn/haar keuzes.

✔ Handelt ethisch en met respect voor anderen.

✔ Draagt bij aan positieve verandering, groot of klein.

Casus: duurzaam verpakkingsmateriaal of kosten besparen?

Situatie:

Lisa werkt als productmanager bij een groot voedingsbedrijf. Ze krijgt de opdracht om een nieuw product op de markt te brengen: een populaire snack. Er zijn twee opties voor de verpakking:

1. Duurzame verpakking: biologisch afbreekbaar materiaal dat beter is voor het milieu, maar 20% duurder is. Dit zou de winstmarge verlagen.

2. Goedkope verpakking: plastic verpakking die goedkoper is en de winst verhoogt, maar bijdraagt aan milieuvervuiling.

Lisa’s manager geeft aan dat de winst belangrijk is voor het bedrijf, maar dat ze zelf de keuze mag maken.

Discussievragen:

• Wat zou jij doen als je in Lisa’s schoenen stond?

• Wat zijn de korte- en langetermijngevolgen van beide keuzes?

• Hoe zou je de directie overtuigen om voor de duurzame optie te kiezen?

2. Basisprincipes van maatschappelijk bewustzijn 

2.1. Duurzaamheid (10 min)

📌 Definitie: duurzaamheid betekent dat we de aarde zo gebruiken dat toekomstige generaties dezelfde kansen en middelen hebben als wij nu.

✅ Concrete voorbeelden:

• Supermarkten die plastic tasjes vervangen door herbruikbare alternatieven.

• Bedrijven die investeren in zonne- en windenergie om hun CO₂-uitstoot te verminderen.

• Kledingmerken die kiezen voor gerecyclede materialen in plaats van fast fashion.

📝 Opdracht:

“Duurzaamheidschallenge”

• Geef studenten 2 minuten om 3 manieren te bedenken waarop hun school duurzamer kan worden (bijv. minder papierverbruik, afval scheiden).

• Bespreek klassikaal en kies één haalbaar idee om verder uit te werken

2.2 Sociale rechtvaardigheid (10 min)

📌 Definitie: iedereen moet gelijke kansen krijgen, ongeacht afkomst, gender, religie of sociale status.

✅ Concrete voorbeelden:

• Een bedrijf voert anonieme sollicitaties in om discriminatie te voorkomen.

• Een universiteit biedt beurzen aan studenten uit achtergestelde wijken.

• Sportclubs die speciale programma’s hebben voor kinderen uit gezinnen met een laag inkomen.

📝 Opdracht:

“Sociale rechtvaardigheid op school”

• Studenten werken in groepjes en bedenken een mini-campagne (poster, slogan, social media post) om meer inclusie op school te bevorderen.

• Elk groepje presenteert kort hun campagne.

2.3. Ethiek (10 min)

📌 Definitie: ethiek draait om het maken van moreel juiste keuzes in verschillende situaties.

✅ Concrete voorbeelden:

• Een bedrijf moet kiezen tussen goedkope productie in een sweatshop of eerlijke lonen voor werknemers.

• Een arts beslist of een dure, schaarse behandeling gegeven wordt aan een patiënt met weinig overlevingskans.

• Een techbedrijf ontwikkelt AI-software die mogelijk privacygevoelige data verzamelt.

📝 Opdracht:

“Ethisch dilemma in actie”

• Verdeel de klas in groepjes en geef elk groepje een dilemma, zoals:

o "Een kledingmerk ontdekt dat hun leverancier kinderarbeid gebruikt. Wat doen ze?"

o "Een supermarkt heeft veel voedselverspilling. Moeten ze dit weggooien of gratis uitdelen?"

• Elk groepje bedenkt een oplossing en presenteert die aan de klas.

3. Vaardigheden voor maatschappelijk bewustzijn 

Doel: studenten krijgen inzicht in de vaardigheden die nodig zijn om maatschappelijk bewust te handelen en deze toe te passen in hun studie en toekomstige werkveld.

3.1. Kritisch denken

📌 Definitie: het vermogen om informatie objectief te analyseren, verschillende perspectieven te overwegen en onderbouwde beslissingen te nemen.

✅ Praktijkvoorbeelden:

• Een consument onderzoekt of een duurzaam product echt milieuvriendelijk is of dat het om "greenwashing" gaat.

• Een journalist controleert of informatie uit een nieuwsbron betrouwbaar is.

• Een manager beoordeelt of een bedrijfsbeslissing ethisch verantwoord is.

3.2. Empathie

📌 Definitie: het vermogen om de gevoelens en ervaringen van anderen te begrijpen en daar respectvol op te reageren.

✅ Praktijkvoorbeelden:

• Een verpleegkundige die extra tijd neemt om een patiënt gerust te stellen.

• Een teamleider die rekening houdt met de persoonlijke omstandigheden van werknemers.

• Een docent die leerlingen met verschillende achtergronden helpt zich welkom te voelen.

3.3. Communicatie

📌 Definitie: het effectief overbrengen van ideeën en informatie, zowel mondeling als schriftelijk, op een manier die anderen begrijpen en respecteert.

✅ Praktijkvoorbeelden:

• Een klimaatactivist die een duidelijk en overtuigend betoog houdt.

• Een HR-manager die moeilijke gesprekken voert over inclusie op de werkvloer.

• Een student die zijn mening deelt in een debat over sociale rechtvaardigheid.

3.4. Samenwerking

📌 Definitie: het gezamenlijk werken aan een doel, waarbij verschillende perspectieven en vaardigheden worden benut om tot een sterke oplossing te komen.

✅ Praktijkvoorbeelden:

• Een team van ingenieurs dat samenwerkt aan een duurzamer product.

• Een buurtcomité dat een actie opzet om armoede te bestrijden.

• Studenten die een project ontwikkelen om hun school groener te maken.

4. Praktische oefening (maatschappelijk project) 

Doel: studenten passen de geleerde principes en vaardigheden toe door in groepjes een mini-project op te zetten rondom een maatschappelijk thema.

Opdracht: ontwikkel een mini-maatschappelijk project

📌 Instructie:

• Werk in groepen van 3-5 studenten.

• Kies een maatschappelijk thema en bedenk een haalbare actie die in een korte tijd uitvoerbaar is.

• Gebruik het stappenplan om een compact en realistisch plan te maken.

• Presenteer jullie idee in maximaal 3 minuten.

✅ Voorbeelden van thema’s:

• Klimaatverandering: minder plastic afval op school (bijv. herbruikbare flessen promoten).

• Armoede: een kledinginzameling organiseren voor een lokaal goed doel.

• Diversiteit: een campagne starten voor een inclusievere schoolomgeving.

• Gezondheid: een mentale gezondheidsweek organiseren met tips en ondersteuning.

📝 Stappenplan voor het mini-project

1️ Doelstelling formuleren

• Wat is het probleem dat jullie willen aanpakken?

• Wat willen jullie precies bereiken?

• Voorbeeld: "We willen studenten stimuleren om minder plastic te gebruiken door herbruikbare flessen te promoten."

2️ Actieplan opstellen

• Welke concrete stappen zijn nodig om dit doel te bereiken?

• Welke middelen of ondersteuning zijn nodig?

• Voorbeeld: "We maken posters en sociale media posts om bewustwording te creëren."

3️ Rollen verdelen

• Wie neemt welke taak op zich?

• Denk aan: onderzoek, communicatie, ontwerp, presentatie.

4️ Tijdlijn maken

• Wanneer moeten bepaalde taken afgerond zijn?

• Hoeveel tijd kost elk onderdeel?

5️ Presentatie voorbereiden

• Hoe presenteren jullie het project op een overtuigende manier?

• Maximaal 3 minuten per groep. Gebruik eventueel een poster, PowerPoint of korte demo.

🎤 Presentatie en feedback

• Elke groep presenteert kort hun idee.

• De rest van de klas mag vragen stellen en feedback geven.

• Focus op: haalbaarheid, impact en creativiteit.

Afsluiting

Laat studenten in duo’s één actie bedenken die ze morgen al kunnen uitvoeren om maatschappelijk bewuster te handelen.

Daarnaast ruimte bieden voor vragen (eventueel iets herhalen) en de sessie afsluiten.

Topclass maatschappelijk bewustzijn