H1 Onderweg

• Tekenen
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Theorie Kunst Een

H1 Onderweg

Kunst neemt je mee op reis!

Als je reist ben je onderweg. Je ziet dingen die je thuis niet ziet. Het landschap, de mensen, de taal en het eten zijn anders. Een reis brengt je in aanraking met andere culturen. In dit hoofdstuk onderzoek je hoe een kunstenaar te werk gaat.Waardoor laat hij of zij zich inspireren?Op welke manier onderzoekt de kunstenaar de voorstelling en de vormgeving? Wat heeft de kunstenaar nodig op zijn reis? Wat zoekt hij of zij precies en wat is de eindbestemming?  

1.1 Road Movie

Als iemand ervanhoudt om onderweg te zijn, dan is het wel de kunstenaar Joost Conijn. Hij reist veel en ver. Hij bouwt zelf zijn vervoermiddelen zoals een fiets, een vliegtuig en een auto. Deze ‘machines’ construeert hij uit oude onderdelen. Dit keer gaat de reis richting de bossen van Oost-Europa. 

Joost Conijn op reis met zijn Hout Auto

Geen benzine maar hout 

Zijn zelfgebouwde auto is van hout gemaakt en...hij rijdt op hout. Achterop de auto zit een vuurpot waarin hout wordt verbrand. Het hete gas dat vrijkomt bij de verbranding wordt via een buis langs de auto naar voren gezogen en door de motor geleid. De kunst is het juiste mengsel van het gas te vinden. Conijn ontdekte dat zijn auto het beste rijdt op beukenhout. Hiervoor gebruikt hij een techniek die in de oorlog werd gebruikt. Conijn heeft met een paar oude chauffeurs gesproken, die hem adviezen hebben gegeven.

Zoeken en ontmoeten

Het zoeken naar hout is een doel op zich. De tocht gaat door onherbergzame gebieden. Soms zijn er onverwachte situatiesen spontane ontmoetingen.

Kunst, een gezamenlijk project

Joost Conijn trekt zich weinig aan van alle regeltjes in Europa. Eigenlijk mag zijn Hout Auto niet op de openbare weg rijden. Wat is nou zijn kunstwerk? Dat is niet alleen de film en het bouwen van de auto. Ook het maken van de reisende ontmoetingen met mensen horen bij zijn kunstwerk. Kunst moet nieuw zijn en bijzonder. Kunst in een museum vindt hij maar saai!

Werkproces

•Bedenken van een plan. Dat kost hem wel een jaar.

•Hoe moet de auto gemaakt worden. Hij vraagt hulp aan oude mannen die in de oorlog auto’s met hout hebben gestookt.

•Hij zoekt in containers met schroot naar metalen onderdelen. Daarmee bouwt hij zijn auto.

•En dan... construeren, experimenteren en proefmodellen maken tot dat de auto werkt!

1.3 Reisverslag

Er zijn verschillende redenen en manieren om je reis in een verslag of dagboek vast te leggen. Misschien heb je eindelijk je droomreis gemaakt en wil je die in beeld en tekst voor eeuwig vastleggen. Ook het alledaags 'onderweg zijn' kan een onderwerp zijn. Een andere keer is het meer een journalistiek verslag. Of om een avontuurlijk leven vast te leggen. Of je wilt een (belangrijke) levensfase vastleggen als een soort nalatenschap.

Als bewijs

Op haar eerste reis naar Europa besloot de Amerikaanse kunstenares Candi Jernigan een reisboek te maken.Ze verzamelde hiervoor bewijsmateriaal zoals treinkaartjes, rekeningen van restaurants, gevonden voorwerpen, lokaal nieuws, weerberichten, etensresten etc. Deze voorwerpen dienden als 'bewijsstuk': ik was hier!!

Een reis als strip

De Japanse Manga kunstenaar Yokoyama verbeeldde een reis in zwart wit zonder woorden en in stripvorm. Hij verbeeldde een treinreis zonder een duidelijke verhaallijnenzonder bestemming. Hijgaf het reizen weer als een dagelijkse routine, als het wegdromen op het ritme van de wielen,de voorbijtrekkende landschappen en de stromenmedereizigers

Het reizen als doel op zich 

De dagboeken van Dan Eldon (1970-1993) vertellen zijn belevenissen als fotograaf en kunstenaar.Als journalistiek fotograaf leidde hij een druk en avontuurlijk leven. Eldon reis de door vier continenten, leidde expedities door Afrika, schreef een boek, werkte als een grafische ontwerper in New York, maakte een film en werd een succesvolle oorlogsfotograaf.Dit allemaal vóór zijn onverwachte, gewelddadige dood in Somalië. Zijn dagboeken werden gevuld met collages, tekeningen, kleine souvenirs, aantekeningen, krantenstukken en zelfgemaakte foto’s. 

Reizen van kunstenaars naar Noord-Afrika en naar Het Nabije Oosten in de negentiende en twintigste eeuw

Oriënt in de kunst

Via de media bereiken ons dagelijks beelden van het Midden-en Nabije Oosten. Ook in de negentiende eeuw en het begin van de twintigste eeuw stond de islamitische wereld volop in de belangstelling. Het werd zelfs een oosterserage: het ‘Oriëntalisme’. Veel schilders uit de negentiende eeuw voelden zich aangetrokken door de sprookjesachtige sfeer, de verleidelijke buikdanseressen, het felle licht en de vrolijke kleuren.Hiermee gaven ze niet altijd de hele werkelijkheid weer maar alleen wat ze graag wilden zien. Nog steeds laten we ons inspireren door de Arabische cultuur. Kijk maar eens om je heen. We zien het Oriëntalisme terug in kunstwerken, gebruiksvoorwerpen, woninginrichting, literatuur en architectuur. 

Ontdekken

De Franse kunstenaar Eugène Delacroix verbleef in 1832 een paar weken in Noord-Afrika. Hij werd geïnspireerd door de Arabische cultuur. Tijdens deze reis maakte hij veel schetsen met potlood en aquarelverf. Erg handig voor onderweg omdat aquarelverf snel opdroogt.Op afbeelding 1.11zie je één van zijn schetsen.

Schetsen, Eugène Delacroix

Gezicht op Tanger, Eugène Delacroix

Delacroix maakte dit schilderij twintig jaar na zijn schetsen.Hij maakte dit schilderij met olieverf.Omdat olieverf ingewikkeld is om klaar te maken en langzaam droogt kon hij dit schilderij pasmaken toen hij weer thuis in zijn atelier was.

‘Kleur en ik zijn één: ik ben een schilder’

Dit is een uitspraak van de Duitse kunstenaar Paul Klee. In het begin van de twintigste eeuw maakte hijeen reis naar Noord-Afrika. Kleeonderzocht in Afrika de werking van het licht. Zijn ontdekkingen schilderde hij direct op het doek met aquarelverf.

‘Kleur en ik zijn één: ik ben een schilder’

Na zijn reis naar Noord-Afrika werden in het werkvan Klee de voorstelling steeds minder belangrijk. Uiteindelijk ging het hem alleen nog om de beeldaspecten zoals kleur en licht . Dat is goed te zien op zijn latere werk op afbeelding 1.14.

Het beeld wordt abstract; er is geen herkenbare voorstelling meer.

Voorstelling

Abstract

vlakvullende compositie

Kleur en Licht

AQUAREL TECHNIEK

Everything is going to be allright

Guido van der Werve maakt eeen korte film waarin hij zelf de hoofdrol speelde.Op afbeelding 1.15zie je enkele indrukwekkende stills uit zijn film ‘Nummer acht’.In deze film loopt hij over een dikke laag ijs terwijl vlak achter hem een enorme ijsbreker de grond achter zijn voeten splijt.Van der Werve loopt door zonder om te kijken, alsof het gevaar om verpletterd te worden of te verdrinken niet bestaat. Uithoudingsvermogen, uitputting en volharding, het zijn terugkerende motieven in Van der Werves oeuvre. Ook muziek is een belangrijk onderdeel van zijn film.