2.8: Erfelijkheidsonderzoek

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Kleine break

Fijn dat jullie er allemaal weer bij zijn, stil zijn en zitten!

We gaan weer verder.

Week 40

• Introductie van Thema 2 Voortplanting en seksualiteit
• Uitleg 2.1 

Thema 2: voortplanting en seksualiteit

Planning?

Uitleg basisstof 8 

Maken basisstof 8

Vragen stellen over de vorige basisstoffen

Leerdoelen Thema 2

Je kunt de delen van het voortplantingsstelsel van een man noemen en aanwijzen in een afbeelding. Ook kun je van deze delen de bouw, functie en werking beschrijven.

Je kunt de delen van het voortplantingsstelsel van een vrouw noemen en aanwijzen in een afbeelding. Ook kun je van deze delen de bouw, functie en werking beschrijven.

Je kunt omschrijven wat primaire en secundaire geslachtskenmerken zijn en daarbij voorbeelden noemen.

Je kunt de processen tijdens de menstruatiecyclus beschrijven.

Je kunt beschrijven welke veranderingen er in het lichaam van de vrouw plaatsvinden net voor en na de bevruchting.

Je kunt de verschillen in de functie van zaadcellen en eicellen noemen.

Je kunt de embryonale ontwikkeling beschrijven.

Je kunt beschrijven hoe eeneiige en twee-eiige tweelingen ontstaan.

Je kunt beschrijven welke fasen tijdens de geboorte worden doorlopen.

Je kunt de werking van enkele voorbehoedsmiddelen beschrijven en aangeven of ze betrouwbaar zijn of niet.

Je kunt ziekteverschijnselen en genezingsmogelijkheden noemen van seksueel overdraagbare aandoeningen.

Je kunt functies van seksualiteit noemen en verschillen in opvatting, normen en waarden daarover omschrijven.

Je kunt situaties noemen waarin het verstandig is genetisch advies in te winnen

Je kunt methoden van prenataal onderzoek beschrijven.

Je kunt voorbeelden geven van geslachtelijke voortplanting bij dieren.

Je kunt noodmaatregelen tegen ongewenste zwangerschap noemen.

Basisstof 8: Erfelijkheidsonderzoek

Vo

Volgende hoofdstuk leren we hier meer over. Nu krijg je alleen de basis te horen zodat je beter weet wat er genetisch gebeurt. 

Genetisch advies

• Drager -> je bent zelf niet ziek, maar het wel op één chromosoom de informatie staan voor de ziekte. Dus één veroorzaakt een ziekte en de andere juist niet.
• Wanneer iemand in de familie drager is, kan je genetisch advies vragen. 
• Dan gaat de onderzoeker het DNA van verschillende familieleden onderzoeken. 

Ziekte van Duchenne

Prenataal onderzoek

Onderzoek vóór de geboorte

Tijdens de zwangerschap wordt het ongeboren kind onderzocht op een ziekte of afwijking:

• Echoscopie 
• Vlokkentest 
• Vruchtwaterpunctie 
• Nipt 

Echoscopie

Door middel van geluidsgolven wordt het embryo zichtbaar gemaakt op het scherm.

Alleen abnormale vormen

kunnen worden gesignaleerd.

Nipt

• Niet -Invasieve Prenatale Test
  
• In het bloed zit een klein beetje DNA van de placenta.
• Groot deel is afkomstig van de moeder, maar klein deel van de baby.
• DNA van de baby wordt onderzocht op afwijkingen.

Vlokkentest

Weefsel wordt uit de placenta gehaald en getest op afwijkingen in het dna.

• taaislijmvliesziekte
• geslachtsbepaling

Vruchtwaterpunctie

Er wordt vruchtwater met cellen van het kind uit de baarmoeder gehaald.

De chromosomen van deze cellen worden onderzocht op afwijkingen van het DNA.

Risico

De vlokkentest en vruchtwaterpunctie zijn niet zonder gevaar, worden alleen uitgevoerd als:

• uit de NIPT blijkt dat er een verhoogde kans is op een erfelijke ziekte
• een vrouw al enkele malen een miskraam heeft gehad
• er een erfelijke ziekte in de familie voorkomt

Bij welk erfelijkheidsonderzoek kun je het erfelijk materiaal van het ongeboren kind NIET onderzoeken?

1. Echoscopie
2. Vruchtwaterpunctie
3. Vlokkentest
4. NIPT- test

Hier zie je

1. de vlokkentest
2. postnataal onderzoek
3. vruchtwater-punctie
4. NIPT-test

Bij prenataal onderzoek,
wordt er onderzoek gedaan .......

1. bij de pasgeboren baby
2. na de geboorte bij de baby en de moeder
3. voor de geboorte bij de moeder
4. voor de geboorte bij de baby

Bij een vruchtwaterpunctie wordt weefsel uit de placenta weggehaald.

1. juist
2. onjuist

Bij welk onderzoek is er kans op een verhoogde miskraam?

1. Echoscopie
2. vruchtwaterpunctie
3. vlokkentest
4. vlokkentest en vruchtwaterpunctie

Opdrachten

Huiswerk voor de volgende keer:

Alle basisstoffen afhebben.

Huiswerk controle

De volgende les is een herhalingsles en laatste les om vragen te stellen voor de repetitie.