Automutilatie en suïcidaliteit

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Automutilatie en suïcidaliteit

Leerdoelen; na deze les:

• Kun je uitleggen wat suïcide is;
• Kun je uitleggen hoe je suïcidaliteit herkent en kunt signaleren;
• Kun je uitleggen hoe je iemand met suïcidalteit begeleidt;
• Kun je uitleggen wat auto-mutilatie is en hoe je hier mee om kunt gaan.

Wat betekent de term "suïcidaliteit"?

1. Ongeremde agressie
2. Zelfmoord(neiging)
3. Een verslaving aan medicatie
4. De nooduitgang zoeken

Definitie suïcidaliteit

Suïcidaliteit is een verzamelnaam voor al het gedrag waar het risico bestaat op suïcide (zelfdoding). 

We spreken van suïcidaliteit als:

• Een zorgvrager ideeën heeft over suïcide, hier de intentie toe heeft, voorbereidende handelingen heeft uitgevoerd of een poging heeft gedaan tot zelfdoding. 
• Het gedrag kan uiteenlopen van matig ernstig tot zeer ernstig.

Hoeveel suïcidepogingen per jaar leiden tot overlijden?

1. 500
2. 1500
3. 9000
4. 15000

Hoeveel procent van de mensen die suïcide plegen heeft een psychiatrische diagnose in de achtergrond?

1. 45%
2. 75%
3. 80%
4. 90%

Feiten en cijfers

• 1500 doden door suïcide per jaar
• 15.000 behandelingen op SEH per jaar
• 9000 ziekenhuisopnamen
• Belangrijkste doodsoorzaak bij mensen tussen de 15 en 30 (25%)
• 90% van de mensen die suïcide plegen hebben psychiatrisch diagnose in verleden
• Ook lichamelijke of maatschappelijke problemen kunnen drijfveer zijn

Oorzaken

•     psychologisch: impulsiviteit, faalangst, laag zelfbeeld, schaamte, agressiviteit, weinig probleemoplossend vermogen;
•     psychiatrisch: persoonlijkheidsstoornis (bijvoorbeeld schizofrenie of borderline), depressie, verslaving, psychose;
•     biologisch: chronische ziekte, pijn, afwijkend serotonine systeem in de hersenen;
•     sociaal: eenzaamheid, geen sociaal steunend netwerk, opvoeding;
•     stressoren: financiële problemen, verlies van een dierbare, traumatische ervaring bijvoorbeeld mishandeling, seksueel misbruik;

Drempelverlagende factoren

•     toegang tot middelen of medicijnen waarmee de zelfdoding gepleegd kan worden;
•     suïcide in de omgeving of in de media, dit kan kopieergedrag teweegbrengen;
•     negatieve beeldvorming en moeilijke toegankelijkheid tot geestelijke gezondheidszorg;
•     suïcidaal gedrag in het verleden;
•     alcohol- en drugsgebruik;

Signaleren suïcidaliteit

•     wanneer een zorgvrager dreigt zichzelf te doden of pijn te doen. Ook uitspraken dat zorgvrager het niet meer ziet zitten of dood wil kunnen wijzen op suïcidaliteit;
•     wanneer een zorgvrager voorbereidingen heeft getroffen voor zelfdoding. Als zorgvrager bijvoorbeeld pillen heeft gespaard;
•     wanneer een zorgvrager afscheid heeft genomen. Bijvoorbeeld als een zorgvrager een afscheidsbrief heeft geschreven aan familie;
•     wanneer een zorgvrager zich uit over de dood. Dit kan in gesprekken, maar een zorgvrager kan zich ook uiten over de dood in tekeningen en muziek;

Nu: filmpje over suïcide (9 min)

Tijdens het kijken van de film beantwoord je de volgende vragen:

Wat valt je op aan deze video?

Is er iets dat je raakt in deze video?

Neem je iets vanuit deze video mee naar de praktijk?

Auto-mutilatie

Jezelf verwonden of jezelf letsel toebrengen

Zelfbeschadiging is een uiting van psychische pijn, boosheid of verdriet. 

Het betekent dat iemand verwondingen of letsel aan eigen huid of lichaam toebrengt, zonder dat daarbij de intentie hebt is het leven te willen beëindigen.

Vormen automutilatie

• Snijden, 
• Krassen, 
• Krabben, 
• Branden, 
• Haren trekken, 
• Hoofdbonken, 
• Schadelijke stoffen innemen,
• voorwerpen in het lichaam brengen. 

Andere termen die je kunt tegenkomen in plaats van de term zelfbeschadiging zijn 'zelfverwonding', 'zelfverminking', 'auto-agressie' en 'automutilatie'.

Feiten en cijfers

Zelfbeschadiging

• 17.2% van jongeren
• 13.4% jongvolwassenen
• 5.5% van volwassenen

• 15.000 mensen per jaar op de SEH voor letsel na auto-mutilatie
• 2/3 was vrouw

Redenen voor automutilatie

Zelfbeschadiging kan een manier zijn om:

•     heftige gevoelens te uiten
•     erger te voorkomen
•     weer iets te voelen
•     juist niets te voelen, geen emotionele pijn te hoeven voelen
•     jezelf te bewijzen, zelfcontrole uit te oefenen
•     jezelf te straffen
•     jezelf onaantrekkelijk te maken
•     aandacht en hulp te vragen voor onderliggende problemen

Oorzaken automutilatie

•     onvoldoende steun in een moeilijke levensfase
•     onvermogen om gevoelens te uiten
•     gebrek aan steun uit je omgeving
•     pesten op school
•     stress op je werk
•     gezinsproblemen
•     leven met een voorgeschiedenis van emotionele verwaarlozing
•     onveilige hechting
•     emotionele ontregeling door traumatische ervaringen
•     (fysieke of seksuele) mishandeling
•     andere trauma’s

Deze les vond ik...

😒🙁😐🙂😃