2.3 Oorlogen om vrijheid en macht

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

De Griekse wereld

2.3 Oorlogen om vrijheid en macht

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Leerdoelen

• Jullie kunnen uitleggen waarom het stichten van Griekse koloniën leidde tot oorlogen
   met het Perzische Rijk.
  
  
• Jullie kunnen een onderscheid maken in aanleiding, oorzaak en gevolg. 
  
  
• Jullie kunnen uitleggen wat er wordt bedoeld met 'een Spartaanse opvoeding '.
  
  
• Julie kunnen uitleggen wat de oorzaken en de gevolgen waren van de Peloponnesische
   oorlog tussen Sparta en Athene.

Oorlog met het Perzische Rijk

• 547 v. Chr.  
   De Perzische koning Cyrus de Grote verovert de Griekse kolonie Ionië.
   De Perzen verhogen de belastingen en verhinderen de handel met de Griekse koloniën. 
  
  
• Ionische opstand (499 – 493 v.Chr.)
   De Ionische steden komen samen met Athene in opstand.
   Het Perzische leger slaat de opstand neer.
  
  
• Slag bij Marathon (490 v. Chr.)
   Het Atheense leger verslaat het Perzische leger bij de stad Marathon.
  
  

Aanleiding, Oorzaak en Gevolg

• Een gebeurtenis kan meerdere oorzaken hebben.
   Daarvan is meestal 1 de directe oorzaak: de aanleiding
  
  Jamie is tijdens de voetbalwedstrijd erg vervelend bezig.
  De scheidsrechter geeft hem een rode kaart nadat hij een speler zwaar blesseert.
  
  
• Het herkennen van oorzaken en gevolgen van een gebeurtenis is soms moeilijk.
   Toch is de aanleiding vaak duidelijk te herkennen! 
  

Opnieuw oorlog met het Perzische Rijk

• Slag bij Thermopylae (480 v. Chr.)
   Aanleiding:  Xerxes (zoon van Perzische koning Darius I ) wil wraak nemen op Athene. 
   De Griekse stadstaten verenigen zich en gaan samen strijden tegen de Perzen.
   De Spartaanse koning Leonidas en zijn 300 soldaten worden door een val verslagen.
   Gevolg: Athene wordt geplunderd door de Perzen. 
  
  
• Slag bij Salamis & Slag bij Plataea (479 v. Chr.)
   De Griekse stadstaten verslaan het Perzische leger definitief

Huiswerk 

§ 2.3 Oorlogen om vrijheid en macht

Onderdeel B Oorzaak & Gevolg
Opdrachten 1 t/m 3

Sparta

Sparta had een andere regeringsvorm dan Athene:
- Een volksvergadering gekozen door ‘hoplieten’ (zwaarbewapende burgers van Sparta)
- Een raad van 30 oude wijze mannen nam de belangrijkste beslissingen.
- 2 koningen die bij een oorlog de legers aanvoerden.
- 5 opzichters om te voorkomen dat de 2 koningen te machtig werden.

Sparta stond bekend om zijn sterke leger en zijn ‘Spartaanse opvoeding’:
- Pasgeboren baby’s werden gekeurd.
- Kinderen werden vanaf 7 jaar opgegroeid in kazernes.
   De jongens werden klaargestoomd voor het leger.
   De meisjes kregen dezelfde training zodat zij Sparta konden verdedigen.

Huiswerk 

§ 2.3 Oorlogen om vrijheid en macht

Onderdeel C Opdrachten 1 t/m 4

De Peleponnesische oorlog
(431-404 v.Chr)

• Sparta: sterkste landleger
   Athene: sterkste vloot 
  
  
• Pericles kwam met een strategie:   
   - Hoge stadsmuren bouwen   
   - Uithongeren van de tegenstander. 
  
  
• Strategie werkte 2 jaar lang erg goed
  

De Peleponnesische oorlog
(431-404 v.Chr)

• Kansen keren voor Athene:
   Grote pestepidemie in de stad.
  
  
• Pericles en veel Atheners sterven.
   Athene weet niet wat ze moeten...
   Verdedigen of aanvallen?
   Aanval leidt tot grote nederlagen.
  
  
• Sparta overheerst Athene:  Oligarchie van '30 personen.
   Na 1 jaar weer een democratie.
  

Gevolgen

• Na de Peloponnesische Oorlog bleven er
   veel conflicten bestaan tussen de 
   verschillende Griekse stadsstaten.
  
  
• 338 v. Chr. :
   De Macedonische koning Philippos
   verslaat de Griekse stadsstaten.
  
  
• De periode van zelfstandigheid van de
   Griekse poleis was voorgoed voorbij.

Sparta had de sterkste vloot, Athene het sterkste landleger.

1. Dit is waar
2. Dit is niet waar

Wat was de reden van de ondergang van Athene?

1. Ze verloren een grote veldslag
2. De pest kwam de stad in
3. Pericles gaf de strijd op
4. Alexander de Grote veroverde de stad

Welk land neemt uiteindelijk de macht over in Griekenland?

1. Perzië
2. Romeinen
3. Macedonië
4. Thracië