Herhaling hoofdstuk 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

2.1 Het Spaanse en het Ottomaanse wereldrijk

Omstreeks 1500 ontstonden twee grote rijken in het Middellandse Zeegebied: het Spaanse en het Ottomaanse rijk. De twee rijken streefden beide naar de heerschappij over Europa en hielden elkaar in bedwang. 

In het katholieke Spanje werden de islam en het jodendom verboden. De islamitische Ottomanen stonden het christendom en jodendom toe in hun rijk. 

Door de groei van het Ottomaanse rijk ging de handel in het Middellandse Zeegebied achteruit. Europeanen gingen op zoek naar andere handelsroutes naar Oost-Azië.

Stelling 1: De islamitische Ottomanen waren toleranter dan de katholieke Spanjaarden.

1. waar
2. niet waar

2.2 De Europese expansie begint

Omstreeks 1500 dreven Europeanen steeds minder handel via de Middellandse Zee en zochten ze andere handelsroutes naar Oost-Azië. De Europese expansie begon met de Portugese en Spaanse ontdekkingsreizen. Portugezen bereikten India via de zuidelijke zeeroute om Afrika. 

Columbus ontdekte in Spaanse dienst Amerika via de westelijke route over de Atlantische Oceaan. Later bereikten ook Engelsen, Fransen en Nederlanders Azië via de zuidelijke zeeroute. In 1596 kwamen de eerste Nederlanders aan in Indonesië. Zoektochten naar een noordelijke route mislukten. Door de ontdekkingsreizen kwam in Europa een winstgevende specerijenhandel met Azië op gang.

Stelling 2: De Engelsen, Fransen en Nederlanders bereikten uiteindelijk ook Azië via de zuidelijke zeeroute.

1. waar
2. niet waar

2.3 Amerika vóór Columbus

Vóór de komst van Columbus in 1492 leefden in Amerika veel volkeren in diverse soorten samenlevingen. De eerste indianen kwamen vanuit Azië naar Alaska. Ze verspreidden zich over het hele continent, waardoor volkeren met verschillende culturen ontstonden. 

Omstreeks 8000 v.C. vond de landbouwrevolutie plaats, waardoor een deel van de indianen in dorpen ging leven in landbouwsamenlevingen. In Midden- en Zuid-Amerika ontstonden later landbouwstedelijke samenlevingen met hoogontwikkelde culturen.

Stelling 3: Vóór de komst van Columbus waren er in Zuid-Amerika landbouwstedelijke samenlevingen.

1. waar
2. niet waar

2.4 Spanjaarden en Portugezen in Amerika

Na zijn ontdekking van Amerika in 1492 stichtte Columbus de eerste Europese kolonie in dit werelddeel. Na de ontdekkers kwamen de Spaanse veroveraars naar Amerika, op zoek naar rijkdom en aanzien. In korte tijd namen zij grote delen van Midden- en Zuid-Amerika in bezit. Brazilië werd een Portugese kolonie. De veroveringen waren mogelijk doordat indianen verdeeld waren, geen stalen wapens, geen paarden en geen vuurwapens hadden, maar vooral doordat ze stierven aan Europese ziektes. 

Stelling 4: Brazilië was een Spaanse kolonie.

1. waar
2. niet waar

2.5 Kolonialisme en slavernij

Na de ontdekking en verovering van gebieden in Amerika kwamen Europese kolonisten en begon het kolonialisme. 

Op plantages en in mijnen lieten ze indiaanse slaven werken. Vanaf de 16e eeuw haalden Europeanen miljoenen zwarte slaven uit Afrika voor het werk in de kolonies in Amerika. 

De trans-Atlantische slavenhandel was onderdeel van de driehoekshandel tussen Europa, Afrika en Amerika. Door de Europese expansie ontstond ook een uitwisseling van planten en dieren tussen de werelddelen.

Stelling 5: De trans-Atlantische slavenhandel was geen onderdeel van de driehoekshandel tussen Europa, Afrika en Amerika.

1. waar
2. niet waar

2.6 Afrika en de slavenhandel

In Afrika waren slavernij en slavenhandel al lang heel gewoon. Europeanen stichtten handelsposten aan de kust en gingen meedoen aan de slavenhandel. Door de plantages in Amerika nam de vraag naar slaven uit Afrika enorm toe.

Slavenhandelaren roofden steeds meer slaven waardoor streken ontvolkt raakten. Vanuit Afrika gingen ook veel zwarte slaven naar Arabische en Turkse gebieden. Het lot van slaven in de islamitische wereld was meestal minder ellendig dan in Amerika. Barbarijse zeerovers namen Europeanen gevangen voor losgeld of voor verkoop.

Stelling 6: Een direct gevolg van het opstarten van de slavenhandel is dat streken in Afrika ontvolkt raakten.

1. waar
2. niet waar

2.7 De wereld van Jan Huygen van Linschoten

Jan Huygen van Linschoten woonde jarenlang in een Porugese kolonie in Azië. Hij maakte veel aantekeningen en verwerkte deze na zijn terugkomst in Nederland in 1595 in een boek. Nederlandse ontdekkers gebruikten het boek bij het vinden van de zeeroute naar Indië. Van Linschoten ging ook nog mee met twee expedities op zoek naar een noordelijke zeeroute naar Azië. 

Stelling 7: Jan Huygen bereikte via de zuidelijke zeeroute Azië.

1. waar
2. niet waar