Dida - taal - OA - jaar 2 - les 1 - taalontwikkeling

• Onderwijsassistenten
• MBO
• Studiejaar 2

Les 1. Taalontwikkeling

Verdieping

Taaldidactiek

Tweedejaars OA

Daan van der Fange

[e-mail]

Wat versta jij allemaal onder taal?

Wat zou een taak van de onderwijsassistent zijn op het gebied van taal?

Lessenserie

1. Algemene taalontwikkeling

2. Interactief taalonderwijs

3. Meertaligheid & NT2

4. Woordenschat

5. Geletterdheid

6. Lezen 

7. Schrijven

8. Zaakvakken (H8) & Engels (H9) + diagnost.toets

Programma

• Introductie
• Theorie taalontwikkelingsfases
• Opdracht 1
• Energizer
• Theorie taalleermechanisme
• Opdracht 2
• Afronding en huiswerk 

Doel

Aan het eind van de les kun je de fases in de taalontwikkeling van een kind benoemen, deze fases herkennen en hier voorbeelden bij geven.

Taalontwikkelingsfases

(PWB HS 3.5 blz. 72-75)

Prelinguale periode (0 - 1 jaar)

• De voortalige fase (of prelinguale fase)

Linguale periode

• De vroegtalige / vroeglinguale fase (1 - 2,5 jaar)
• De differentiatiefase (2,5 - 5 jaar)
• De voltooiingsfase (5 - 9 jaar)

Schrijf mee! Straks een oefening!

1. De voortalige (prelinguale) fase

• Huilen (eerste 6 wk)

• Vocaliseren (6 - 20 wk) : klanken ontdekken & produceren - spraakmechanisme oefenen 
• Vocaal spel (4 - 6 maanden): experimenteren met klanken (nu ook medeklinkers), verschillen in toonhoogte, luidheid & duur

• Brabbelen (vanaf 7 maanden): herhalen van klankgroepen

Een kind oefent met de articulatie, de klankstructuur v/d taal, de zinsmelodie & de communicatie met anderen

Woordenschat - passief

Huilen (eerste 6 wk)

Vocaliseren (6 - 20 wk) : klanken ontdekken & produceren - spraakmechanisme oefenen

Vocaal spel (4 - 6 maanden): experimenteren met klanken (nu ook medeklinkers), verschillen in toonhoogte, luidheid & duur

Brabbelen (vanaf 7 maanden): herhalen van klankgroepen

2. De vroegtalige (vroeglinguale) fase

1 - 2,5 jaar

• Klanken aan betekenis koppelen (inhoudswoorden);
  
• Woorden benoemen (labelen) (éénwoordfase);
• Woorden combineren (twee- en meerwoordfase);
• Enige woordvolgorde (telegramzinnetjes - mama zitten)
• Actieve woordenschat neemt toe
• Overgeneralisatie (een oude man is een opa)

Wie kan er een voorbeeld noemen?

3. De differentiatiefase

2,5 - 5 jaar

• Langere zinnen en uitbreiden v/d woordenschat;
• Meer tijdsbesef - vervoegen van werkwoorden;
• Samenstellingen (huisdeur) en woordcombinaties
• Eenvoudige zinnen begrijpen (functiewoorden)
• Nadenken over taal en creatief zijn met taal (overregularisatie = ik liepte) 
• Verbanden tussen woorden in een zin zien (syntactische aspect);

'Ze leren om te praten over dingen die buiten het hier en nu liggen'

Als tijdsbesef doorbreekt -> dan ook in staat om verleden tijd te ontdekken door -te achter een woord te plaatsen

Prietpraat 

• Tweedehandswinkel 
• Ik besef me
• Met zonder jas

• Iemand een ander leuk voorbeeld?

Hoeveel woorden kent een kind van 2 ongeveer gemiddeld?

1. 100
2. 200
3. 500
4. 1000

Hoeveel woorden kent een kind van 3 ongeveer gemiddeld?

1. 500
2. 1000
3. 1500
4. 2000

4 jaar: dubbele 3200 woorden

Waarom heet deze fase de differentiatiefase?

4. De voltooiingsfase

Van 5 tot 9 jaar.

Het kind leert...

• lezen en schrijven;
• nog meer woorden kennen;
• sociale regels van de taal

De andere fasen worden min of meer afgerond

Hoeveel woorden kent een kind van 6 ongeveer gemiddeld?

1. 2000
2. 3000
3. 4000
4. 5000

Opdracht 1.

Beluister de geluidsfragmenten/ filmpjes (1t/m 4)

• In welke fase bevindt dit kind zich? 
• Waar kun je dit aan herkennen?

-> zie werkblad

Kind 1 - Mia

Kind 5 - Lise

Kind 4 - Eef

Kind 3 - Tygo

Kind 2 - Ice

Kind 6 - Tygo

Kind 3 - Siem

Kind 6 - Juul

Energizer

Heeft iemand een leuk taalspelletje om te doen?

Taalleermechanisme

Bron: Nu pedagogisch werk (Colbers, Hillen, Kuiper, Perenboom, 2017) blz. 92

Opdracht 2.

Beschrijf de volgende begrippen en leg uit a.d.h.v. een voorbeeld

• Vocaliseren
  
• Overgeneralisatie
• Actieve woordenschat
• Passieve woordenschat
• Taalleermechanisme

Een kind (2 jaar) gebruikt een tweewoordzin, in welke taalfase zit dit kind?

1. De prelinguale fase
2. De voltooiingsfase
3. De differentiatiefase
4. De vroeglinguale/ vroegtalige fase

0 - 1 jaar

1 - 2,5 jaar 

2,5 - 5 jaar

5 - 9 jaar

de voltooiingsfase

de voortalige (prelinguale) fase

de vroegtalige (vroeglinguale) fase

de differentiatiefase

Afronding

Wat neem je mee?
Doelen behaald?

Doelen

• Aan het eind van de les kun je de fases in de taalontwikkeling van een kind benoemen, deze fases herkennen en hier voorbeelden bij geven.

Huiswerk & vooruitblik

• Prentenboek mee!

• Taalspelletjes -> wat zie je op stage?

Wanneer begint het leren van je moedertaal?

1. direct na de conceptie
2. na ongeveer 26 weken in de baarmoeder
3. direct na de geboorte
4. vanaf de derde week na de geboorte

Wat hoort een ongeboren baby waardoor hij de taal leert?

1. de stem van zijn moeder
2. omgevingsgeluiden
3. het ritme van de taal
4. spraakklanken