11.5 Energie besparen

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

11.5 Energie besparen

Lesplanning

Lesuur 1: 
Afronden 11.4 

Oefenen met lesstof

Lesuur 2: 
Uitleg en zelf lezen 11.5 

Zwaarte-energie/ hoogte-energie

1. Als iets zich op hoogte bevind, heeft het zwaarte-energie
   
2. Wanneer het object valt, wordt de zwaarte-energie omgezet in bewegingsenergie
   
3. Wanneer het object de grond raakt, is de zwaarte-energie 0 J

Wet van behoud van energie

Jan piet staat op een berg. Hij laat een steen van de berg afrollen. De zwaarte energie van deze steen is 3924 J. 
Deze energie wordt omgezet in bewegingsenergie. 
Dus: 
Ez = Ek

m x g x h = 0,5 x m x v^2

Een skater staat op een helling van 5 meter boven de grond. De massa van de skater is 50 kg. 
Bereken de eindsnelheid van de skater. 

De valversnelling is 9,81 m/s^2 -> 10!

Een skater staat op een helling van 5 meter boven de grond. De massa van de skater is 50 kg.

Bereken de eindsnelheid van de skater.

De valversnelling is 9,81 m/s^2

h= 5 m

m = 50 kg

g = 9,81 m/s^2 (10) 

Ez = mgh

Ek = 0,5mv^2

Ez = Ek

h= 5 m

m = 50 kg

g = 9,81 m/s^2 (10)

Ez = Ek

50 x 10 x 5 = 0,5 x 50 x v^2

2500 = 25v^2

v^2 = 1000  

v = √1000

v = 31,62 m/s

Examen 2024 T1

Een drone is een onbemand luchtvaartuig dat op afstand bestuurbaar is.
 

Er staat een drone stil op de grond. De motoren worden gestart en de drone stijgt op. De drone heeft een massa van 1,6 kg en een zwaarte energie van 1,40 kJ. 

Bereken de hoogte van de drone.

Examen 2024 T2

Op een bepaald moment fietst Mathieu met een snelheid van 11 m/s. De massa van Mathieu met zijn racefiets is 78 kg.

.  Bereken de bewegingsenergie.

Oefenen

Keuze uit: 

• Extra oefeningen maken uit examens (examenblad.nl)
• Oefenen in het boek opgaves 11.3 en 11.4 of test jezelf

Leerdoelen

11.5.1 Je kunt uitleggen wat de wet van behoud van energie inhoudt.

11.5.2 Je kunt toelichten wat precies wordt bedoeld met ‘zuinig zijn met energie’.

11.5.3 Je kunt twee manieren beschrijven waarop mensen energie kunnen besparen.

11.5.4 Je kunt de rendementen vergelijken van gloeilampen, spaarlampen en ledlampen.

11.5.5 Je kunt het energieverbruik van apparaten berekenen in joule en in kilowattuur.

11.5.6 Je kunt uitleggen hoe energielabels je kunnen helpen om een apparaat te kiezen.

De wet van behoud van energie

Voor elke energie-omzetter geldt de wet van behoud van energie:

• Bij energie-omzettingen gaat nooit energie verloren.
  
• Er komt ook nooit nieuwe energie bij.
  
• De totale hoeveelheid energie is voor en na de energie-omzetting even groot.
  

Het rendement van lampen

• gloeilampen
• spaarlampen
• ledlampen 

Energieverbruik berekenen

Energieverbruik berekenen

Voorbeeldopdracht 1

Nathan vervangt een gloeilamp van 50 W door een ledlamp van 5 W. Hij schat dat de ledlamp elk jaar 800 uur brandt.

Bereken hoeveel geld Nathan elk jaar op zijn energierekening bespaart, als 1 kWh € 0,23 kost.

Het energielabel

Aan de slag

Maak de opdrachten van 11.5

Ben je hiermee klaar? 

Maak dan de oefentoets!

Kijk ook eens naar de examentrainingen in je boek!

Tip: De website scholieren.nl voor extra videos en uitleg!