4.4. ontwikkeling van het leven op aarde

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Wanneer behoor je zeker tot dezelfde soort?

1. als je nakomelingen kan maken
2. als je uit hetzelfde gebied komt
3. als je vruchtbare nakomelingen kan maken
4. als je er hetzelfde uit ziet.

Argumenten
evolutietheorie

Het eerste leven: In het water

De aarde ontstond 4600 miljoen jaar geleden. Het eerste leven begon waarschijnlijk 3800 miljoen jaar geleden in het water. Dit was eencellig leven. Er was toen nog geen zuurstof in de lucht. Uit de eerste organismen ontstonden de eerste bacteriën. Een deel van die bacteriën kon zuurstof produceren. 

Eencellige organismen ontstonden ongeveer 3300 miljoen jaar geleden. Er kwam langzaam meer zuurstof in het water en in de lucht omdat in deze eencelligen fotosynthese plaatsvond. 

Ongeveer 1600 miljoen jaar geleden ontstonden de meercellige organismen

zich uit de eencelligen.

700 miljoen jaar geleden ontstonden de eerste dieren. Ze ontstonden allemaal

in de oceanen en zeeën. Het waren bijvoorbeeld:

- de sponzen, neteldieren, weekdieren, stekelhuidigen en geleedpotigen. 

Op het land kwamen alleen bacteriën voor.

Welke organismen waren de eerste tekenen van leven op aarde?

Na het leven in het water: LEVEN OP HET LAND

De aarde ontstond 4600 miljoen jaar geleden.

Het duurde nog een hele tijd voordat er op het land iets verscheen. De eerste landplanten en de vissen ontstonden 500 miljoen jaar geleden. De eerste landdieren ontstonden 450 miljoen jaar geleden. Het waren vooral de geleedpotigen, vooral duizendpoten. Later waren de andere gewervelden op het land te zien, de amfibieën en de reptielen.

251 miljoen jaar geleden begon de bloeitijd van de reptielen. 

Er ontstonden allerlei soorten sauriërs. 

Ze leefden ook in het water en de lucht.

Saurus betekent hagedis. 

Er leefden enorme sauriërs: dinosauriërs

Toen de sauriërs ontstonden, 

ontstonden ook de eerste zoogdieren en vogels.

Geologische tijdschaal

Wetenschappers hebben onderzoek gedaan naar de geschiedenis van het leven op aarde. 

De geschiedenis van het leven op aarde is verdeeld in tijdperken. 

Een tijdperk is een lange periode waarin veel gebeurd is. 

Ontwikkeling van het leven op aarde.

3 tijdperken

12 perioden

              mjg = 

miljoen jaar geleden

NIET uit je hoofd leren!

Wat moet je wel kunnen:

- snappen

- af kunnen lezen 

- conclusies kunnen trekken 

Stamboom van organismen

In een stamboom zie je welke organismen zich ontwikkelen uit bepaalde organismen. 

Je kunt afleiden welke groepen veel en welke weinig verwant zijn. 

verwant = familie van elkaar

Als in een stamboom een lijn niet doorloopt, is een groep dieren uitgestorven.

Wat is een Geologische tijdschaal?

Bekijk afbeelding 23 op blz 167. Zet de volgorde groepen organismen in de volgorde waarin ze zijn ontstaan. Begin met de vroegste levensvormen.
Archaea + bacteriën - dieren - planten - schimmels

Waar is het leven op aarde ontstaan?

1. Het is vanuit de ruimte gekomen
2. In het water
3. Op het land
4. In de grond

Wat zijn kenmerken van eenvoudige levensvormen?

1. eencellig en levend in het water
2. meercellig en levend in het water
3. eencellig en levend op het land
4. meercellig en levend op het land

Doen!

Maak vraag 30, 32

Tijdbalk

blz 166.

De tijdbalk verdeelt 

de geschiedenis van de aarde in delen.

Ongeveer 4600 miljoen jaar geleden (4,6 miljard) ontstond de aarde.

Er was geen leven mogelijk. Hiervoor was het veel te heet (waarschijnlijk 400 graden Celsius).

1

Eerste bacteriën

3

Eerste eenvoudige vormen van leven

2

Zuurstof in de atmosfeer

4

Eerste eencellige planten

5

Eerste meercellige organismen

6

Eerste dieren

7

Eerste landplanten

8

Eerste landdieren

9

Eerste mensen (mensachtigen)

10

Samen maken

Pak voor je blz 165 van je werkboek en blz 170-171 van je tekstboek.

We maken samen vraag 34

blz 170 - 171 tekstboek

Vraag 34 in je werkboek

Stambomen

In een stamboom kun je verwantschap laten zien.

In een stamboom staan voorouders, maar ook uitgestorven soorten

Stambomen

Evolutionaire stamboom: geeft aan hoe de soorten in de tijd zijn ontstaan en welke soorten gemeenschappelijke voorouders hebben.

Hoeveel groepen olifantachtigen kwamen er voor in het begin van het plioceen volgens de stamboom?

Wat wordt er met deze afbeelding bedoeld?

1. Dat mensen van de apen afstammen
2. Dat mensen en apen gemeenschappelijke voorouders hebben.
3. Dat er door micro-evolutie nieuwe soorten zijn ontstaan
4. Dat er veel apen zijn.

Stamboom slangen.
Welk soort is als eerste ontstaan?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 7

Doen!

Maken vraag 31, 35, 36 en 37