Cluster A persoonlijkheidsstoornissen

• Doelgroepen
• MBO
• Studiejaar 2

Persoonlijkheidsstoornissen cluster A

Les 2

Stoornis

Temperament

Karakter

Persoonlijkheid

DSM 5

Persoonlijkheids-
stoornissen

Afwijking in lichaam, geest of in het functioneren hiervan

Aangeboren

Handboek voor psychische stoornissen

Aangeleerd

Cluster A, B en C

Aangeboren en aangeleerd

Lesdoel

Aan het einde van de les kan je de drie persoonlijkheidsstoornissen van cluster A benoemen en de verschillen toelichten.

Tip: maak aantekeningen!

Persoonlijkheidsstoornissen

Cluster A:

Mensen  kunnen vreemd/apart overkomen. Vaak hebben zij weinig contact met anderen en leven geïsoleerd. Zij hebben moeite met sociale contacten en zullen niet snel hulp zoeken.
Hun emoties en gevoelens zijn extreem, ontbreken of passen niet bij de situatie.

Cluster A

1.  Paranoïde persoonlijkheidsstoornis
   
2.  Schizoïde persoonlijkheidsstoornis
   
3.  Schizotypische persoonlijkheidsstoornis

Wat komt er in je op bij het begrip
'paranoïde'?

Paranoïde =

Het gevoel in de gaten gehouden, achtervolgd, bedreigd of uitgebuit te worden, terwijl dit niet zo is. 
Dit gaat vaak gepaard met angsten en  complottheorieën. Deze doelgroep is zeer wantrouwend/achterdochtig en hebben hierdoor moeite met vriendschappen en relaties. Ze vertellen niet graag over zichzelf, omdat ze bang zijn dat mensen hier misbruik van maken. De stoornis begint in de vroege volwassenheid. 

Deze doelgroep voelt vaak kritiek en nemen reacties kritisch op, waarbij ze veel tijd nodig hebben om iemand te vergeven.

Zoekt achter onschuldige opmerkingen/gebeurtenissen vernederingen en bedreigingen en reageren vaak met woede.

 

Ze denken bijvoorbeeld dat ze worden gevolgd, dat mensen 's nachts in hun huis rondlopen etc.

Kan genezen worden middels langdurig traject. Vaak sprake van terugval.

Oorzaken kunnen zijn..

Gevolgen kunnen zijn..

Behandeling

Eenzaamheid

Uit wantrouwen geen hulp vragen / angstig zijn

Moeite met teambuilding

Psychosen

Ruzies met partners / familie

Gaat moeizaam wegens wantrouwen en gebrek aan zelfreflectie. Individuele psychotherapie en medicijnen kunnen symptomen verzachten. Denk aan antidepressiva

Erfelijkheid

Hersenaandoening

Levensgebeurtenissen

Verwaarlozing/mishandeling

Schizoïde PS

Deze doelgroep heeft in veel gevallen weinig liefde/ aandacht gehad in hun jeugd en soms te maken gehad met verwaarlozing / mishandeling. Driekwart van de mensen heeft dit chronisch door terugval. Sommige personen herstellen volledig.

Bekijk het filmfragment  'Je zal het maar hebben' (8 min)

https://www.npo3.nl/je-zal-het-maar-hebben/01-05-2018/BV_101386568

- 5:20 + 9:45-14:45

Mindmap op het bord:

Kenmerken: Psychose, stemmen in je hoofd, negatieve gevoelens, in de war raken, in een andere realiteit leven, geen beslissingen kunnen nemen

Oorzaken: stress

Gevolgen: geen autorijden, geen docent, reizen, cognitieve beperking, lager IQ door psychose.

Schizoïde is te genezen

Ja

Nee

Nee, schizofrenie is niet meer te genezen.

Schizoïde PS

Weinig behoefte aan sociale contacten, doen het liefst activiteiten/werkzaamheden  alleen, in zichzelf gekeerd

Zullen niet snel iemand omhelzen of een schouder klopje geven

Reageren kil, afstandelijk en emotieloos

Seksualiteit bestaat vaak alleen in fantasie
Ze zien vaak niet in dat zij een stoornis hebben

Onsamenhangende spraak

Concentratie of geheugenverlies + chaotisch gedrag

Periodes van psychoses met waanideeën/hallucinaties.

Circa 50.000 mensen in NL kampen met deze stoornis

Waanideeën en hallucinaties

Wanen: zijn persoonlijke overtuigingen die niet kloppen met de werkelijkheid
Het is moeilijk iemand met wanen op andere gedachten te brengen.

Hallucinaties:  Iets waarnemen (horen, zien, ruiken, voelen, proeven) dat er in werkelijkheid niet is. Deze ervaringen zijn voor de betrokkene zeer 'echt'. Het horen van stemmen is de meest voorkomende hallucinatie.

Zelf een hallucinatie ontwikkelen middels dit korte filmpje van 2 min

Schizofrenie komt vaker voor bij

1. Mannen
2. Vrouwen

Behandeling

Medicatie: antipsychotica en/of antidepressieve

Psychologische behandelingen: gericht om inzicht te geven in de stoornis. De cliënt leert om symptomen vroegtijdig bij zichzelf te herkennen, zodat hij/zij hulp kan zoeken wanneer er een psychose optreedt

Schizotypische PS

Hebben afwijkende gedachten over zichzelf en hun omgeving. Ze denken b.v. dat ze bijzondere krachten hebben en daarmee de omgeving kunnen beïnvloeden. Soms zijn ze ervan overtuigd dat ze gedachten kunnen lezen of de toekomst voorspellen.

Paranoïde gedachten

Ze hebben vaak ongebruikelijke waarnemingen en voelen dat er iets gaat gebeuren.

Het taalgebruik is opvallend vaag of juist gedetailleerd.

Hebben weinig intieme vrienden omdat ze raar gevonden worden.

Verschil schizoïde - schizotypisch

Het grote verschil is dat mensen met schizofrenie in een psychose kunnen verkeren en mensen met een schizotypische persoonlijkheidsstoornis niet. Schizotypische personen hebben moeite om emoties te linken aan een situatie.

Dus...

Welke drie persoonlijkheidsstoornissen behoren tot cluster A?
Wat zijn in grote lijnen de verschillen?