WEEK 6: Beeldende kunst: beeldhouwkunst en toegepaste kunst

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Burgerlijke Cultuur

WEEK 6: Beeldende kunst

Beeldhouwkunst en toegepaste kunst

Pagina 50 - 55 

Doelen

- Je kunt de ontwikkelingen in de beeldhouwkunst en toegepaste kunst benoemen en verklaren.

- Je kunt de voorstellingen van beeldende kunst koppelen aan de heersende politieke en levensbeschouwelijke situatie.

- Je kunt een koppeling maken van de beeldende kunst met de politieke, religieuze en culturele situatie in de Nederlanden.

- Je kunt de internationale invloed op de Nederlandse beeldende kunst benoemen en verklaren.

Paleis op de Dam

Stadhuis

• Amsterdam is centrum van de (handels)wereld, nieuw stadhuis moet dat uitstralen.
• Classicistische stijl, 'nieuwe Rome'
• Architect: Jacob van Campen (ook van schouwburg en Mauritshuis)
• Uitgebreid decoratieprogramma (vaak met Romeinse verwijzingen)

De bouw

Twee eeuwen lang was het stadhuis van Amsterdam het grootste niet-kerkelijke gebouw van Europa. De gevel is 79 meter breed, tot aan de top van de toren ruim 55 meter hoog. Een enorme hoeveelheid zandsteen en marmer werd aangevoerd uit het buitenland om de gevels en het interieur te bekleden. 

Precies 13.659 houten palen, gemaakt van Noorse sparren, werden in de slappe Amsterdamse bodem geheid om het gewicht van het gebouw te dragen. Geen wonder dat het stadhuis al tijdens de bouw ‘het achtste wereldwonder’ werd genoemd.

Het stadhuis kostte 18,5 miljoen gulden. Een enorm bedrag in die tijd. 

Burgerzaal

Plattegrond van het stadhuis

Bekijk de plattegrond op de vorige slide. Zoek van 4 kamers waar je de betekenis niet direct van snapt, de functie op.

ATLAS -  Artus Quellinus (ca. 1660)

Het Paleis (destijds stadhuis) op de Dam herbergt een relatief groot aantal beeldhouwwerken uit de 17e eeuw. 

Amsterdam ziet zichzelf als het centrum van de wereld, het 'nieuwe Rome'. Het stadhuis moet dit uitstralen d.m.v een uitgebreid decoratieprogramma. De werken illusteren de functie van de ruimte waarin ze staan. 

Veel beelden zijn allegorieën. (Wat zijn dat ook alweer?)

Wat is een allegorie?

Buste

Rijke burgers, waaronder vooral bestuurders

laten wel portretbustes van zichzelf en hun

echtgenotes maken. 

Bekijk de afbeelding van beeldhouwer Artus

Quellinus: de portretbuste van Andries de Graeff, 1661. Quellinus is beïnvloed door de

Italiaanse beeldhouwer GianLorenzo Bernini.

Het beeld heeft een gesloten vorm maar een

levendig karakter. Geef voor beide aan hoe die indruk ontstaat.

Het beeld heeft een gesloten vorm maar een
levendig karakter. Geef voor beide aan hoe die indruk ontstaat.

De beeldhouwer streeft naar realisme. Waaraan is dat te zien (2 argumenten)?

Toegepaste kunst

Wat is toegepaste kunst?

Vanuit de weelderige handel komen veel 'exotische voorwerpen' naar de Nederlanden. Naast kasten, kamerschermen, stoffen, poppen en kisten, wordt ook Chinees porselein een hit.

Geef een definitie van toegepaste kunst.

Kist met olieflessen uit Japan

chinees kamerscherm

Japanse lakkast

Delfts blauw of nep-Chinees porselein?

Nadat de import uit China wordt bemoeilijkt, proberen de Delftse pottenbakkers dit zo goed mogelijk te benaderen.

Met succes, Delfts blauw wordt Hollandser dan Hollands en in alle vormen en maten besteld en gemaakt.

Chinese toeristen kopen tegenwoordig massaal Delfts blauw als souvenir...

Zilverwerk

Naast Chinees porselein en Delfts aardewerk, werd zilverwerk een erg populair product. Het staat mooi in je pronkkabinet, maar daarnaast is het een uitstekende investering.

Paulus en Adam van Vianen waren meesters in het zilverwerk. Adam maakte de kan hiernaast ter nagedachtenis aan zijn broer MET zijn geliefde 'kwabornamenten'.

Beeldhouwkunst

Er zijn weinig beelden in Nederlanden uit deze periode. Waarom?

Wat er wel is: grafmonumenten en de allegorieën in en op Stadhuis op de Dam in Amsterdam.

Bekijk de grafmonumenten van Willem van Oranje en Michiel de Ruijter.

- Noteer 2 verschillen en 2 overeenkomsten tussen beide grafmonumenten. 

- Zet erbij of het voorstelling of vormgeving betreft.

Waarom is er in deze periode weinig beeldhouwkunst (Stadhuis uitgezonderd)?

Willem van Oranje -

Hendrick de Keyser

Michiel de Ruijter -

Rombout Verhulst

Noteer 2 verschillen en 2 overeenkomsten tussen beide grafmonumenten.
Zet erbij of het voorstelling of vormgeving betreft.

Klaar?

Controleer je huiswerk van vandaag (antwoorden op It's Learning - bronnen)

Huiswerk voor de volgende les: 

-lezen en samenvatten pagina 50 t/m 54

--vragenblok 4 -blok 3 (praalgraf) en blok 8 (decoratie van het stadhuis)

Oefenen met formuleren - KUA examen 2016

• Ga naar https://www.facet.onl/facet-player-oefenen/player/item/ITM-00001

• Maak vraag 1 t/m 6 in je schrift. Lees en kijk aandachtig. Neem de tijd om na te denken over de formulering van je antwoord. 

• Je ldvert je antwoorden in en krijgt de antwoorden van een klasgenoot.

• Corrigeer de antwoorden van je klasgenoot met behulp van het antwoordmodel kritisch en bespreek de uitkomsten samen. 
  Tel de punten op (maximale score: 14 punten)

Timpaan reliëf

Je ziet details van het

model van het reliëf van het 

timpaanveld aan de achter-

zijde van het stadhuis. De figuur 

rechts is de A'damse Stedenmaagd. 

De figuren eromheen hebben een 

symbolische betekenis.

Vondel schreef hierover:

'Dus schijnt de weerelt heel om

Amsterdam gebouwt, gelyck menze, op haar troon gezeten, hier aanschouwt.'

Breng het citaat van Vondel in verband met de betekenis van de figuren op de afbeeldingen. 

Breng het citaat van Vondel in verband met de betekenis van de figuren op de afbeeldingen.

De val van Icarus

Boven de Desolate Boedelkamer, waar faillissementen worden uitgesproken, plaatst

men een reliëf met de val van Icarus als thema.

Leg uit waarom dat in deze ruimte een toepasselijk reliëf is. 

(Ken je de mythe niet? Zoek het op).

Leg uit waarom dat in deze ruimte een toepasselijk reliëf is.

Meer achtergrond over Elsje en de rechtstaat?

Gouden eeuw: arme elsje

https://www.npostart.nl/de-gouden-eeuw/29-01-2013/NPS_1210660