Historisch Denken oefenen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5,6

oefenen met vaardigheden

met deze les kun je oefenen voor de toets.

je hebt kennis nodig over de periode en er komen historische vaardigheden aan de orde.

Bron

De Duitse soldaat Johann Herbert vecht in de Eerste Wereldoorlog. Zijn zoon schrijft:Hij had een been verloren en hij weigerde een houten been te gebruiken. In plaats daarvan bewoog hij door het huis in een rolstoel en schold op de 'bureaucraten en bloedzuigers' die Duitsland in ongenade hadden laten vallen. Hij beschreef de leiders van de regering als verraders, die hij geen loyaliteit of trouw schuldig was. Toen ik de zwart-rood-gouden vlag van de nieuwe republiek meebracht naar huis (de oude vlag was zwart-wit-rood), scheurde hij die in stukken, spuugde erop, sloeg me in het gezicht en verbood me dat vod ooit nog mee naar huis te brengen

welke woorden uit de bovenstaande bron zou je onderstrepen?

probeer de bron samen te vatten in max vijf woorden

vraag

Uit de bron kun je een oorzaak afleiden van de ondergang van de Republiek van Weimar. 

3p  Noem met een verwijzing naar de bron deze oorzaak en geef aan waardoor deze bijdroeg aan de ondergang van de Republiek van Weimar.

uit hoeveel onderdelen moet je antwoord bestaan?

1x verwijzing naar de bron
1x oorzaak die past bij de verwzijzing van de bron
1x bijdrage aan de ondergang van de republiek van Weimar

probeer je antwoord te formuleren

Volgens Johann Herbert zijn  de leiders van de regering verraders zijn

waaruit blijkt dat (een deel  van)  het volk de regering van de Republiek verantwoordelijk houdt voor de nederlaag in de oorlog

wat bijdraagt aan de ondergang van de Republiek van Weimar omdat extreme partijen (als de NSDAP) hierdoor (meer) aanhang krijgen

wat ging er goed en wat ging er minder en waar ligt dat aan?

bron

Bella Fromm, een journaliste van joodse afkomst, houdt voor haar krant in de VS een dagboek bij van haar verblijf in Duitsland. Op 20 april 1936 schrijft zij:

"Ik koop mijn bloemen en boter al jarenlang van een joods boertje op het platteland. Sinds de nationale verbetering zoals Goebbels de periode vanaf Hilters machtovername noemt, kan ik alleen nog maar fruit en bloemen bij hem kopen. De mensen van het platteland moeten hun eieren en boter aan groothandelaren verkopen. Vandaag was mijn boertje slecht geluimd, " Wat is er aan de hand?" vroeg ik "De koe moet naar de stier maar dat kan niet meer" "Hoe bedoelt u?"

Hij krabde zich op zijn achterhoofd en legde me uit. "Kijk zoals in alle kleine gemeenschappen verzamelen we geld om één stier te kopen. Iedere boer betaald zijn deel en kan daarvoor zijn koeien laten bevruchten. Maar nu hebben de nazi's verboden dat een Arische stier  Joodse koeien bevrucht. "

Ik kon geen woord uitbrengen. Ik wist niet eens dat er Joodse koeien bestonden."

vraag

Gebruik de bovenstaande tekstbron.

Hieronder 2 beweringen:

1. Uit het dagboek van Bella Fromm blijkt dat Duitsland in 1936 een racistische staat is.

2. Uit het dagboek van Bella Fromm blijkt dat Duitsland in 1936 een totalitaire staat is.

3p  Beide beweringen zijn juist. Licht voor  beide beweringen toe waarom er sprake is van een juiste conclusie,  waarbij je gebruik maakt van een bron element. 

Leg vervolgens uit dat je dat op de tweede interpretatie ook kritiek mogelijk is.

Uit hoeveel onderdelen moet je antwoord bestaan?

Waar moet je kennis van hebben om deze vraag te kunnen beantwoorden?

probeer je antwoord te formuleren

Duitsland is in 1936 een racistische staat, omdat er in de wetgeving onderscheid wordt gemaakt tussen joodse boeren en ‘Arische’ boeren 1

Duitsland is in 1936 een totalitaire staat, omdat de overheid doordringt op alle gebieden van het leven, omdat de staat samenwerking met de joodse boer verbiedt 1

Dat Duitsland in 1936 een totalitaire staat is, kun je niet uit deze bron afleiden, omdat elke moderne staat regels voorschrijft die ingrijpen op alle terreinen van het dagelijks leven 1

Wat ging er goed en wat ging er minder en waar ligt dat aan?

Wat heb je aan deze bron?

1. ter illustratie van welk begrip kan deze bron worden gebruikten en waarom?

2. Ga er vanuit dat je meer over dat begrip in Duitsland tijdens WOI te weten wilt komen. Wat moet je weten om de historische waarde van deze bron te bepalen? Bedenk hiervoor een onderzoeksvraag.

3. Is deze bron bruikbaar voor jouw onderzoeksvraag?

beantwoord de vorige vragen

1. propaganda/ militarisme/ nationalisme want....eigen uitleg
2. bijv. propaganda. In hoeverre werden jonge kinderen al betrokken in de Duitse oorlogspropaganda?
3. Ja want je ziet een voorbeeld hoe kinderen betrokken worden bij het idee van oorlog.

op weg naar oorlog

Deze tekening werd gemaakt voor het Britse blad Punch in 1890.

1. Wie brengt de boot aan het wankelen?

2. Wie zitten er angstig af te wachten in het bootje?

3. Welke waarde heeft een politieke prent voor iemand die een boek over de oorzaken van WOI wil publiceren?

Hieronder volgen 2 antwoorden op deze vraag welke vind je het beste en waarom?

a) de tekening is heel waardevol. Want de tekening laat zien hoe de Europese regeringen met elkaar omgingen, voordat WOI begon.

b) De tekening is van geen waarde want de tekening gaat over 1890 en WOI begon in 1914

beantwoord hier de vorige vragen

bron

Het uiterst gedetailleerde mobilisatieschema en de eerste aanvalshandelingen, die de Duitse generale staf had voorbereid in geval van oorlog, moesten al geruime tijd in werking getreden zijn, voordat de oorlog was verklaard. Voor de Duitse generale staf, de keizer en de regering was het onaanvaardbaar dat met een mobilisatie werd gewacht tot alle diplomatieke middelen waren uitgeput. Daardoor was de uitvoering van het von Schlieffenplan een oorzaak van de Eerste Wereldoorlog

vraag.

1. Leg uit waardoor het von Schlieffenplan mislukte?

2. Ben jij het met de visie van deze historicus eens?

beantwoord hier de vorige vraag