Mijn ouders zijn gescheiden

• filmeducatie
• Basisschool
• Groep 7,8

Introductie

Deze les vormt een voorbereiding op de vertoning van documentaires over kinderen met gescheiden ouders. Door deze les maken de leerlingen kennis met filmeducatie. In verschillende jeugddocumentaires geven kinderen inzicht in hoe ze omgaan met een gescheiden gezinssituatie. Het doel van deze serie is om kinderen van gescheiden ouders een stem te geven. We zien onder andere Din, Din is een twaalfjarige aanvallende middenvelder van voetbalclub Baardwijk in Waalwijk. Toen zijn ouders drie jaar geleden gingen scheiden werd alles plotseling anders. Maar Din bleef stil, hij is niet zo’n prater en laat liever zijn benen op het voetbalveld spreken. Hoe is het om gescheiden ouders te hebben? Waarmee worstelen kinderen van gescheiden ouders? En kunnen de leerlingen zich hierin herkennen? Het kijken van documentaires helpt leerlingen kritisch te kijken, hun mening te vormen en verruimt hun blik op de wereld.

Instructies

Leerdoelen:

• De leerling herkent narratieve conventies in verschillende genres en soorten film.
• De leerling vertelt wat er op het gebied van de vormgeving wordt waargenomen.
• De leerlingen herkent 'algemene' conventies van vormgeving en specifieke genre-conventies.
• De leerling herkent globaal de verschillen tussen fictie en non-fictie op het gebied van de vormgeving.
• De leerling maakt kennis met de visie of intentie van een maker.
• De leerling maakt kennis met de 'boodschap' van de film en legt het doel en functie van de film uit.
  
• De leerling verkent overeenkomsten en verschillen tussen aan de ene kant de visie en intentie van de maker en de boodschap van de film en aan de andere kant de eigen opvattingen, gevoelens en gedachten, die van mede-leerlingen en actualiteit.
• De leerling neemt een voorbeeld van een professionele maker, of de directe belevingswereld of actualiteit als uitgangspunt voor een eigen spoken-word tekst.

Slide 1: Titelpagina

Slide 2: Uitleg over de iconen die voorbij kunnen komen in de les.

Slide 3: Leerlingen kijken een fragment uit de documentaire Vanaf dat moment was alles anders.

Slide 4: Het fragment wordt aan de hand van kijkvragen besproken. Vraag 1: Waar denk je dat deze film over gaat? Waarom denk je dat? Vraag 2: Denk jij dat de kinderen in de film acteurs zijn? Waarom?

Slide 5: Er wordt middels een vraag uitgelegd wat een documentaire is en de begrippen non-fictie en fictie worden toegelicht. Tot slot wordt aan de leerlingen gevraagd onder welk genre een documentaire valt: fictie of non-fictie?

Slide 6: De leerlingen kijken opnieuw naar een fragment uit de documentaire Vanaf dat moment was alles anders

Slide 7: Aan de hand van verdiepende vragen wordt het vorige fragment besproken. Vraag 1: Wat viel jou op in het vorige fragment? Vraag 2: Wat vind je van de vormgeving van de studio?

Slide 8: Vervolgvragen over het zojuist bekeken fragment. Vraag 1: Wat zou de witte omgeving volgens jou kunnen betekenen? Vraag 2: Waarom hebben sommige voorwerpen volgens jou wel kleur?

Slide 9: De leerlingen kijken naar een afbeelding uit de documentaire Scheids! Wissel! en bespreken de titel. Ook wordt gevraagd hoe leerlingen denken dat het is om gescheiden ouders te hebben en daardoor bijvoorbeeld regelmatig van huis te wisselen.

Slide 10: Er wordt naar een fragment uit de documentaire Scheids! Wissel! gekeken

Slide 11: Middels kijkvragen wordt het zojuist bekeken fragment besproken. Vraag 1: Wat vond je van deze introductie voor de documentaire? Vraag 2: Van wie denk je dat de stem is die je hoort? Vraag 3: In het fragment wordt verteld dat ze het verhaal van Din gaan vertellen in voetbaltaal. Kun jij een manier bedenken waarop ze dat gaan doen?

Slide 12: Er wordt opnieuw naar een fragment uit de documentaire Scheids! Wissel! gekeken

Slide 13: Er worden verdiepende vragen gesteld over het zojuist bekeken fragment. Vraag 1: Wat zag jij in het vorige fragment gebeuren? Vraag 2: Wat denk jij dat de documentairemaker net in voetbaltaal heeft proberen te vertellen?

Slide 14: Dit was het einde van het voorbereidende lesmateriaal voor de twee documentaires. Deze kunnen nu bekeken worden op het Cinekid Festival. Hierna volgt nog een afsluitende opdracht die na de vertoning uitgevoerd kan worden.

Slide 15: Het begrip spoken word wordt geïntroduceerd en leerlingen denken na wat dit kan betekenen.

Slide 16: In een fragment wordt uitgelegd wat spoken word is.

Slide 17: Er wordt naar een voorbeeld gekeken van spoken word.

Slide 18: Leerlingen schrijven hun eigen spoken word over het thema scheiding. Wanneer leerlingen het lastig vinden om zelf woorden te vinden, kan er gebruik worden gemaakt van een zogenaamd stiftgedicht. Daarvoor kan de brief in de bijlage van de les worden uitgeprint. De spoken word kan later voorgedragen worden op een ritme dat de leerling zelf heeft bepaald of middels het geluidsfragment dat te vinden is op deze pagina.

Slide 19: Dit was het einde van de les. Klink op de link voor meer informatie over het educatieprogramma van Cinekid.

Vanaf dat moment was alles anders

Deze les biedt voorbereidend lesmateriaal voor twee documentaires: 'Vanaf dat moment was alles anders' en 'Scheids! Wissel!'.

Vraag

Opdracht

Extra informatie

Kijk

Luister

Tijdens de les kunnen de volgende iconen voorbij komen. De betekenis ervan is op deze pagina weergegeven. 

De leerlingen kijken naar een fragment uit de film.

Waar denk je dat deze film over gaat? Waarom denk je dat?

Denk jij dat de kinderen in de film acteurs zijn? Waarom?

Aan de leerlingen wordt gevraagd om te reflecteren op het fragment dat ze zojuist bekeken.

1.  Antwoord: De film gaat over het moment dat kinderen van hun ouders te horen kregen dat ze gingen scheiden.

2. Antwoord: Nee, in de film spelen echte kinderen die hun eigen verhaal vertellen.

Fictie

Fictiefilms zijn films die over een verzonnen verhaal gaan en waarin acteurs spelen. 

Non-fictie

Non-fictie films leggen de werkelijkheid vast. 

Bij welk type film hoort een documentaire volgens jou? Fictie of non-fictie?

Deze film is een documentaire. Wat is dat volgens jou?

Op de volgende pagina bekijken jullie een fragment waarin de kinderen de studio in lopen.

Vraag aan de leerlingen wat zij denken dat een documentaire is. Vertel na het bespreken van de antwoorden van de leerlingen dat documentaires films zijn die echte personen en verhalen laten zien. 

Leg vervolgens middels de informatie-knoppen uit wat de begrippen fictie en non-fictie inhouden. Vraag dan aan de leerlingen waar zij denken dat een documentaire onder valt: fictie of non-fictie? Antwoord: Documentaires zijn non-fictie films. Sterker nog, bijna alle non-fictie films zijn documentaires.

De kinderen kijken opnieuw naar een fragment uit de documentaire 'Vanaf dat moment was alles anders'.

Art director

De persoon die binnen een film verantwoordelijk is voor de vormgeving is de art director. Hij of zij ontwerpt op basis van het script de vormgeving van een film, televisieserie of reclame. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het maken van schetsen, kleuren-onderzoeken, decorontwerpen en aan de kleding van de verschillende acteurs. 

Wat vind je van de vormgeving van de studio?

Wat viel jou op in het vorige fragment?

Aan de leerlingen wordt gevraagd om te reflecteren op het fragment dat ze zojuist bekeken.

1. Eigen antwoord leerling. Voorbeeldantwoord: De documentaire speelt zich af in een volledig witte studio (witte muren, witte tafel, witte bank, witte trap, etc.)

2. Eigen antwoord leerling.

Wat zou de witte omgeving volgens jou kunnen betekenen?

Waarom hebben sommige voorwerpen volgens jou wel kleur?

Bespreek met de leerlingen de overige verdiepende vragen omtrent de betekenis van de vormgeving. 

Vertel na het bespreken van de vragen wat het idee van de documentairemaker was: In de documentaire worden de herinneringen van kinderen rondom dat ene moment opgehaald. Die herinneringen zijn natuurlijk voor iedereen anders, maar in veel gevallen kwamen dezelfde voorwerpen terug: bijvoorbeeld een bank, een eettafel en een bed. Die zijn daarom dus allemaal wit. Vervolgens is de witte studio gevuld met voorwerpen die de afzonderlijke kinderen doen herinneren aan dat ene moment, zoals bijvoorbeeld een pan met pasta. Die voorwerpen hebben daarom kleur, net als de kleding van de kinderen zelf.

Scheids! Wissel!

Valt je iets op aan de titel van de documentaire? Kijk ook goed naar de afbeelding.

Hoe denk jij dat het is om gescheiden ouders te hebben en daardoor bijvoorbeeld regelmatig van huis te wisselen?

Op de volgende pagina bekijken jullie een fragment waarin al een beetje duidelijk wordt hoe het voor Din is om gescheiden ouders te hebben.

Dit tweede deel van de les gaat over een andere documentaire genaamd 'Scheids! Wissel!' 

Stel de vraag of de leerlingen iets opvalt aan de titel. Licht toe dat de documentaire gaat over voetbal (zie afbeelding) en dat Scheids en Wissel allebei voetbaltermen zijn. Maar het zijn ook woorden die betrekking kunnen hebben op een scheiding. Scheids = scheiden en Wissel = het wisselen van huizen tussen de ene ouder en de andere ouder.

Vraag vervolgens aan de leerlingen hoe het hen lijkt om gescheiden ouders te hebben en eventueel regelmatig van huis te moeten wisselen.

De leerlingen gaan kijken naar de intro van de documentaire Scheids! Wissel!

In het fragment wordt verteld dat ze het verhaal van Din gaan vertellen in voetbaltaal. Kun jij een manier bedenken waarop ze dat gaan doen?

Wat vond je van deze introductie voor de documentaire?

Van wie denk je dat de stem is die je hoort?

Op de volgende pagina wordt er naar een fragment gekeken waarin duidelijk wordt hoe ze het verhaal van Din in voetbaltaal vertellen.

Aan de hand van verdiepende vragen wordt het zojuist bekeken fragment besproken.

1. Eigen antwoord leerlingen.

2. Voorbeeldantwoord: De stem is van de maker van deze documentaire.

3. Eigen antwoord leerlingen.

Vertel vervolgens dat er op de volgende pagina naar een fragment wordt gekeken waarin duidelijk wordt hoe ze het verhaal van Din in voetbaltaal vertellen.

De leerlingen bekijken opnieuw een fragment uit de documentaire Scheids! Wissel!

Wat denk jij dat de documentairemaker net in voetbaltaal heeft proberen te vertellen?

Wat zag jij in het vorige fragment gebeuren?

Bespreek aan de hand van de verdiepende vragen het zojuist bekeken fragment.

1. Eigen antwoord leerlingen.

2. Eigen antwoord leerlingen. Het idee van de maker was om het gevoel van Din duidelijk te maken via de chaotische wedstrijd: de opstelling wordt midden in de wedstrijd helemaal omgegooid. De verwarring en frustratie die dat bij de voetballers oproept, geeft de onrust weer in het hoofd van een kind na een scheiding.

Veel plezier op het Cinekid Festival!

Dit was het einde van het voorbereidende lesmateriaal voor de documentaires. De slides hierna kunnen behandeld worden na het bekijken van de documentaires.

Misschien hebben jullie haar wel eens gezien: Amanda Gorman. Dit meisje is wereldberoemd geworden toen ze tijdens de inhuldiging van de nieuwe president van Amerika (Joe Biden) sprak. Ze heeft toen een spoken word voorgedragen. 

Wat zou spoken word volgens jou kunnen betekenen?

Op de volgende pagina zien jullie een video waarin wordt uitgelegd wat spoken word is. In de video erna zien jullie een voorbeeld.

Licht toe wie dit meisje is en dat zij door spoken word beroemd is geworden. Vraag vervolgens aan de leerlingen of zij kunnen bedenken wat dit is.

Op de volgende pagina kan een video worden bekeken waarin wordt uitgelegd wat spoken word is.

Er wordt gekeken naar een fragment waarin wordt uitgelegd wat spoken word is. Let op: de video start en stopt automatisch op het juiste moment.

De leerlingen kijken en luisteren naar een voorbeeld van spoken word. Vertel voorafgaand aan het fragment dat de kinderen goed moeten luisteren naar bijvoorbeeld de rijm en het ritme waarin zinnen verteld worden.

Schrijf je eigen spoken word. Als je het moeilijk vindt om je eigen tekst te bedenken, kun je ook een stiftgedicht maken:

De leerlingen gaan aan de slag met het schrijven van hun eigen spoken word over het thema scheiding. Als sommigen het lastig vinden om hun eigen tekst te bedenken, kunnen de leerlingen ook een spoken word maken door eerst een stiftgedicht te maken (zie afbeelding voor een voorbeeld). 

Een stiftgedicht is een gedicht dat niet ontstaat door te schrijven maar door te schrappen. Men "schrijft" een stiftgedicht door met een stift in een bestaande gedrukte tekst woorden of delen van woorden te schrappen tot wat overblijft een gedicht vormt. De woorden worden daarbij zoals gewoonlijk gelezen: van linksboven naar rechtsonder.

Print voor het maken van het stiftgedicht de brief in de bijlage van deze les uit.

Nadat de leerling zijn of haar tekst heeft geschreven (al dan niet met behulp van het stiftgedicht), bepaalt de leerling het ritme. Eventueel kan er ook gebruik worden gemaakt van de beat in het geluidsfragment. Tot slot dragen de leerlingen hun spoken word voor.

Tot ziens op Cinekid!

Deze les is onderdeel van het educatieprogramma van Cinekid.

Klik hier voor meer informatie.

Dit was de gehele les omtrent de documentaires Kinderen van gescheiden ouders. Klik op de link voor meer informatie over het educatieprogramma van Cinekid.