Middeleeuwen geestelijkheid

Middeleeuwen
De eerste stand en de letterkunde
1 / 20
volgende
Slide 1: Tekstslide
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

In deze les zitten 20 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 3 videos.

time-iconLesduur is: 30 min

Onderdelen in deze les

Middeleeuwen
De eerste stand en de letterkunde

Slide 1 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Het katholicisme in de middeleeuwen
Verbreidt zich vanaf 690, soms met behulp van de "ijzeren tong". De geestelijkheid is de eerste/hoogste in de middeleeuwse standenmaatschappij.

Slide 2 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

0

Slide 3 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Schrijfcultuur in hoven en steden
Vanaf de twaalfde eeuw kregen de hoven en steden steeds meer behoefte aan geschoold personeel dat kon lezen en schrijven. Daarom gingen stadsklerken of leraren ook literaire teksten schrijven.

Slide 4 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Anonieme schrijvers
De naam van de schrijver vond men niet van belang. Vaak waren het ook geen originele verhalen, maar vertalingen en/of bewerkingen van bestaande legendes (volksverhalen). De schrijver wilde vermaken, maar ook iets doceren (didactische functie).

Slide 5 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Geestelijke letterkunde
  • Exempelen (korte verhalen
     over goed en kwaad)
  • Heiligenlevens (beschrij-
     vingen van het leven van
     een heilige)
  • Marialegenden (verhalen
     waarin Maria haar
     getrouwen beloont of uit  gevaren redt) zoals Beatrijs.

Slide 6 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 7 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Beatrijs
  • Marialegende
  • 1347
  • Schrijver?
  • Symboliek
  • Handschrift in Koninklijke
     Bibliotheek Den Haag

Slide 8 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Slide 9 - Video

Deze slide heeft geen instructies

De middeleeuwse maatschappij was theocentrisch. Wat betekent dat?
In het dagelijks leven ...
A
... staat de wetenschap centraal.
B
... staan God en godsdienst centraal.
C
... staan geld en economie centraal.
D
... staat iemand die Theo heet centraal.

Slide 10 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Middeleeuwse literatuur is bedoeld om .....
A
te lezen
B
te luisteren

Slide 11 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Slide 12 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Wat moet een man doen, die verliefd wordt?
A
Bidden, vriendelijk praten tegen zijn geliefde en geheimhouden
B
Een priester raadplegen en de vader van het meisje om haar hand vragen
C
Het meisje versieren

Slide 13 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Wie zijn de grootste vijanden van geliefden?
A
De schoonouders
B
Kwade tongen en jaloerse mensen
C
De priester

Slide 14 - Quizvraag

Deze slide heeft geen instructies

Het lied in de middeleeuwen

Als er één periode is geweest,

waarin het goed feestvieren was,

dan is dat wel de middeleeuwen.

Het barstte dus ongetwijfeld van

de liederen, maar daar zijn er niet

zo veel van overgebleven.

Slide 15 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Het lied in de middeleeuwen vervolg
  • geestelijke liederen
  • ballades (lied van Heer Halewijn)
  • historieliederen (verhalende
     liederen over historische
     gebeurtenissen of een bekend
     persoon
  • minneliederen of hoofse lyriek
  • elegieën (liederen waarin de dood" van een dierbare wordt bezongen, zoals het Egidiuslied

Slide 16 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

0

Slide 17 - Video

Deze slide heeft geen instructies

Het toneel in de middeleeuwen


  • Pas vanaf de veertiende eeuw
  • Van geestelijk naar wereldlijk toneel
  • Van kerk, naar kerksplein naar marktplein
  • Van geestelijken en misdienaren naar burgers en
     vervolgens naar echte acteurs
  • Van godsdienstige onderwerpen naar allerlei verschillende thema's

Slide 18 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Het geestelijk toneel


  • mysteriespelen gaan over gebeurtenissen uit de bijbel,
     zoals de zeven "bliscappen" van Maria
  • mirakelspelen gaan over een wonder door tussenkomst
     van Maria of een andere heilige, zoals "Mariken van
     Nieumeghen
    "
  • moraliteiten bevatten een levensles. Er doen geen echte
     personen aan mee, maar symbolische figuren (Elckerlijc)

Slide 19 - Tekstslide

Deze slide heeft geen instructies

Het wereldlijk toneel



  • abele spelen: Esmoreit, Gloriant, Lanseloet van
     Denemarken
    en Van den winter ende van den somer
  • sotternieën zijn kluchten die vaak gingen over domme
     mannen en uitgekookte vrouwen
  • op elk abel spel volgt een sotternie als uitsmijter

Slide 20 - Tekstslide

Betekenis 'abel'
Over de exacte betekenis van de term 'abel', die alleen bekend is in deze context, is de nodige discussie geweest. Het betekent op zich 'edel', en moet beschouwd worden als het tegenovergestelde van 'geestelijk'. Anderzijds kan de term 'abel', afkomstig van het Latijnse "habilis" (bekwaam, vernuftig, kunstig), gebruikt zijn om de stukken te onderscheiden van de meer boertige sotternieën die in hetzelfde handschrift voorkomen.