6.1 De Opstand in Europees perspectief

6.1 Strijd om geloof en centralisatie: Frankrijk
  • vanaf midden 16e eeuw geloofstwisten (hugenoten - katholieken)
  • in combinatie met sociale onrust (armoede en onderdrukking) en
  • verzet adel tegen centralisatiepogingen van de Franse koningen
  • rust keerde terug met Edict van Nantes (1598):
  • hugenoten kregen in sommige delen van Frankrijk godsdienstvrijheid
  • Dieptepunt godsdienststrijd in Frankrijk: Bartholomeusnacht (1572) 

1 / 18
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolvwoLeerjaar 6

In deze les zitten 18 slides, met tekstslides en 7 videos.

time-iconLesduur is: 60 min

Onderdelen in deze les

6.1 Strijd om geloof en centralisatie: Frankrijk
  • vanaf midden 16e eeuw geloofstwisten (hugenoten - katholieken)
  • in combinatie met sociale onrust (armoede en onderdrukking) en
  • verzet adel tegen centralisatiepogingen van de Franse koningen
  • rust keerde terug met Edict van Nantes (1598):
  • hugenoten kregen in sommige delen van Frankrijk godsdienstvrijheid
  • Dieptepunt godsdienststrijd in Frankrijk: Bartholomeusnacht (1572) 

Slide 1 - Tekstslide

Slide 2 - Video

Strijd om geloof en centralisatie: Duitse Rijk
  • macht verdeeld over regionale vorsten en geestelijken
  • sommige vorsten kozen voor lutheranisme >
  • problemen met katholieke keizer Karel V van Habsburg:
  • "meerdere geloven in het rijk leidt tot verdeeldheid" en
  • streven naar centralisatie
  • 1555: Vrede van Augsburg (elke vorst bepaalt geloof in zijn rijk), toch:
  • 1618 - 1648: Dertigjarige Oorlog (godsdienstoorlog + machtsstrijd)

Slide 3 - Tekstslide

einde Dertigjarige Oorlog:
  • 1648: Vrede van Westfalen:
  • - gezag Duitse vorsten werd hersteld
  • - iedere vorst bepaalde godsdienst in zijn territorium
  • - onderdanen mochten eigen geloof kiezen, maar eventueel verhuizen naar rooms-katholiek/lutheraans/calvinistisch gebied.
  • Gevolg: in Duitsland mislukte de centralisatie 

Slide 4 - Tekstslide

Duitse keurvorsten

Slide 5 - Tekstslide

Slide 6 - Video

Europese staten tegen het Ottomaanse Rijk
  • Eerdere confrontaties:
  • - Opmars Islamitische legers in Zuid-Europa
  • - Poitiers (732) > Reconquista (afgerond in 1492)
  • - Kruistochten (1100 - 1300)
  • Vanaf 14e eeuw opbouw islamitisch rijk door Osman/Ottoman I >
  • Turkije / Balkan en Noord-Afrika
  • Gevolg voor Europese katholieke heersers: 

Slide 7 - Tekstslide

samenwerking want katholicisme bedreigd door:
  • 1.  Reformatie
  • 2. Islam
  • Gevolg:
  • Coalitievorming in o.a. 1529 >
  • Wenen bleef in katholieke handen
  • 'Heilige Liga' (It + Sp olv de paus)
  • wel verzwakt door de vele oorlogen van Spanje
  • 1683: Turks beleg Wenen mislukt

Slide 8 - Tekstslide

videoclip beleg van Wenen. Propaganda?

Slide 9 - Tekstslide

Slide 10 - Video

Europa met Turkse Rijk 
in 1900

Slide 11 - Tekstslide

Turkse Rijk  na afloop van de Eerste Wereldoorlog

Slide 12 - Tekstslide

Oorzaken Nederlandse Opstand:
  • 1.  Godsdienst: katholieke Spaanse gezag bestreed calvinisten ("ketters")
  • 2. Verzet tegen de Centralisatiepolitiek van de Spanjaarden
  • 3. Ontevredenheid over hongersnood en hoge belastingen
  • Belangrijke momenten: Smeekschrift (1566)
  • Beeldenstorm (1566): calvinisten vernielen interieur katholieke kerken  (beeldenstorm):
  • komst Alva (1568), installeert Bloedraad > begin 80-jarige oorlog:
  • 1568: Slag bij Heiligerlee (Gr) tussen Willem van Oranje en Alva
  • 1579: Unie van Atrecht en de Unie van Utrecht  >
  • Scheiding Zuidelijke (RK) en Noordelijke Nederlanden (Calvinistisch)
  • 1581: Acte van Verlatinghe (Filips II wordt niet meer erkend als vorst)
  • 1648: Vrede van Munster (de Republiek wordt officieel door Spanje erkend) 

Slide 13 - Tekstslide

Slide 14 - Video

Belang Opstand:
  • Alleen in de Nederlanden leidde het verzet tegen het centrale gezag tot een onafhankelijke staat
  • Vraag bij afbeelding: waarom wilde president Obama beslist de 'Acte van Verlatinghe' zien toen hij Nederland bezocht?  

Slide 15 - Tekstslide

Slide 16 - Video

Slide 17 - Video

Slide 18 - Video