Stedelingen, vorsten en de paus

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Kijk naar het vorige plaatje. Welke veranderingen zag je als je het vergelijkt met hoofdstuk 4?

Hoofdstuk 5

Hoofdstuk 5: Stedelingen, vorsten en de paus speelt zich nog steeds af in de Middeleeuwen. Alleen in een ander tijdvak: de tijd van steden en staten (zie afbeelding).

Over welke periode gaat hoofdstuk 4?

1. Middeleeuwen
2. Tijd van steden en staten

Oriëntatie

Als je naar de tijdbalk kijkt op blz. 117 van je handboek, zie je dat er veel nieuwe onderwerpen aan bod komen. Daarom gaat hoofdstuk 5 ook over een ander tijdvak. In het tweede gedeelte van de Middeleeuwen verandert er namelijk weer veel.

Zoals je op de eerste afbeelding al zag: in deze tijd ontstaan er weer steden, het is veiliger in Europa en misschien wel het bekendste van deze tijd: de kruistochten vinden plaats.

Nederlands

Wat ook wel grappig is, is dat in deze tijd het eerste bewijs is gevonden van onze taal: het Nederlands. Het eerste Nederlandse zinnetje is gevonden op een klein briefje papier: "Hebban olla vogala nestas hagunnan hinase hic anda tu? Wat unbidan we nu?"

Wat betekenen de volgende woorden:
"Hebban olla vogala.."

Wat betekenen de volgende woorden:
"...nestas hagunnan..."

Wat betekenen de volgende woorden:
"... hinase hic anda tu?"

Wat betekenen de volgende woorden:
"Wat unbidan we nu?"

Hebban olla vogala...

"Hebben alle vogels al nestjes gemaakt, behalve jij en ik? Waar wachten wij dan op?" is de eerste Nederlandse zin en een liefdesgedichtje. Het is opgeschreven op een kladblaadje.

Wie zou deze Nederlandse tekst hebben opgeschreven?

1. Prins
2. Boer
3. Handelaar
4. Monnik

Waarom zou deze tekst op een kladblaadje geschreven zijn?

1. De tekst was mislukt.
2. Niemand zou dit mogen lezen.
3. Dit was om de pen te testen.
4. Dit was te opvulling van het papier

Schrijven

De tekst is opgeschreven door een monnik. Monniken (mensen van de kerk) waren namelijk de enigen die in de Middeleeuwen konden schrijven. De monnik deed dit om zijn pen te testen.

Schrijven

Schrijven deden de monniken op dierenhuid. Dit deden zij vaak de hele dag. Zij waren maanden bezig met het overschrijven van de bijbel. Het was erg duur om te maken. Daar kan je nu een huis van kopen.

Inkt

De inkt om mee te schrijven, werd zelf gemaakt. De meeste kleuren die voorkwamen, waren: zwart, bruin en rood. Zij vermalen dan producten uit de natuur en mengen dat met water.

Waar werd rode inkt van gemaakt

1. Roze koeken
2. Rode mieren
3. Aardbeien
4. Rode bladeren

Huiswerk

Ga naar memo, naar oriëntatie van hoofdstuk 5.

Maak daar de opdrachten: 1, 2, 4-8