De crisis en de jaren' 30 in NL

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Ik wens jullie een goed 2025!

Wat is het Interbellum?

Het Interbellum/ jaren '30 

• Het Interbellum: de tijd tussen WO I en WO II (1919-1939)
  
• de jaren '30 zijn dus het tweede deel van het Interbellum

Wat is een economische crisis?

De crisisjaren

• Crisis van de jaren '30
• De Grote Depressie
• De economische crisis 

 Allemaal namen voor de periode (1929-1939) waarin het economisch heel slecht ging

Zwarte Donderdag

Enorme werkloosheid

Waar kon je aan zien dat het economisch goed ging in de VS?

1. Er werd veel geproduceerd
2. Ze moesten veel importeren
3. Er werden veel luxe producten verkocht
4. Mensen gingen geld lenen

Wat is een aandeel?

1. Deelnemen aan een vergadering
2. Dat je een deel van de overheid krijgt
3. Dat je mag deelnemen aan de maatschappij
4. Een (klein) deel van een bedrijf

Waar begon de crisis van de jaren '30?

1. Duitsland
2. Verenigde Staten
3. Nederland
4. Niet speciaal in 1 land

Wat was het begin van de crisis in 1929?

1. Aandelen werden ineens minder waard
2. Zwarte Donderdag
3. De ineenstorting van de beurs
4. De crash van Wallstreet

Welke oorzaken voor de economische crisis werden genoemd?

Wanneer brak de economische crisis uit?

1. 1919
2. 1929
3. 1939
4. 1940

Oorzaken crisis

1. Overproductie: er wordt te veel gemaakt en veel minder gekocht
2. Banken lenen te veel geld uit zonder te kijken of het ook terugbetaald kan worden
3. Speculeren: aandelen kopen met geleend geld

0

Hoe wordt het begin van de economische crisis genoemd?

Waarom kwam de crisis ook in NL?

0

Noem een maatregel die de regering van Colijn tijdens de crisis nam

Maatregelen

1. Aanpassingspolitiek: bezuinigen op de uitgaven
2. Steun aan werklozen
3. Stempelen (controle)
4. Werkverschaffing 

De aanpassingspolitiek

Je aanpassen aan de crisis: 

er komt minder geld binnen, dus minder uitgeven -> bezuinigen:

• uitkeringen verlagen
• ambt.salarissen verlagen
• grotere klassen
• vrouwen ontslaan

Stempelen voor 'de Steun'

• 2 keer per dag stempelen: 
  

     Bedoeld om zwartwerken te voorkomen.

Werkverschaffing

Hoe kan een regering omgaan met economische een crisis?

1. bezuinigen = wat de regering van Colijn doet (de aanpassingspolitiek)
2. investeren = wat de regering Roosevelt doet in de VS (de New Deal) en idee van de socialisten.

Plan van de Arbeid

Plan van de socialisten (SDAP):

meer geld in de economie te investeren

• uitkeringen verhogen
• salarissen ambtenaren verhogen
• enorme werkvershaffing

Einde crisis

Na 1936 gaat beter met de economie door:

1. devaluatie gulden
2. Duitse economie draait goed
3. In VS gaat het beter door de New Deal

Wat is het Jordaanoproer?

1. Opstand omdat mensen te weinig eten hadden
2. Opstand omdat de uitkeringen werden verlaagd
3. Opstand omdat mensen geen paling meer mochten eten
4. Opstand omdat de paling te duur werd

Het Plan van de Arbeid leek op...

1. de aanpassingspolitiek
2. de New Deal
3. de politiek van Colijn
4. de politiek van Roosevelt

Na 1936 herstelde de economie zich wat door ...

1. De aanpassingspolitiek
2. De New Deal
3. de devaluatie van de gulden
4. de toename van de export

verzuiling

NL verdeeld in 4 groepen

Welke kenmerken heeft het fascisme?

Kenmerken fascisme

• Géén democratie; verwerpen individuele vrijheden, 
• één sterke leider ("Il Duce")
• nationalisme; Italië groot maken zoals ten tijde van Romeinse Rijk
• verheerlijking geweld (knokploegen of oorlog)

nationaal-socialisme

Hitler voegt één ding toe aan het fascisme: rascisme/ antisemitisme (jodenhaat)--> nationaal-socialisme

Opkomst NSB 

• Aanpak crisis mislukt
• Geen vertrouwen meer in politiek
  
• Nationaal Socialistische Beweging
  

De NSB

De leider van de NSB was Anton Mussert

Waar kwam de aanhang van de NSB vooral vandaan?

1. De arbeidersklasse
2. De middenklasse
3. De hogere klasse
4. Uit alle lagen van de samenleving

Wat is antisemitisme?

1. Afkeer van alles uit het buitenland
2. Trots zijn op je eigen land
3. Afkeer en haat tegen joden
4. Anti-immigratie

Waarom stemden mensen op de NSB?

Waarom moet je volgens deze poster op de NSB stemmen?

En waarom volgens dit affiche?

Toch kreeg de NSB maar max. 8% van de stemmen. 

Hoe kwam dat?

1. Na 1936 ging het beter met de economie
2. Mensen stemden zoals ze gewend waren (verzuiling)
3. Veel mensen waren tegen het anisemitisme in het NSB-programma
4. Mussert was niet zo'n goede spreker als Hitler of Mussolini

Maar toch

• de NSB had 100.000 leden

• 20.000 Nederlandse mannen gingen vrijwillig naar het Oostfront
• 8% stemde in 1935 op de NSB