5H Thema 6 Afweer samenvatting

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Thema 6

Afweer

Ziekteverwekkers

schimmels

Eerste verdedigingslinie

Extern, aspecifiek:

• Mechanische afweer: 

       huid, slijmvliezen, oogvocht, 

       speeksel, slijm

• Chemische afweer: 

       maagzuur, zweet en vet, 

       pH op de huid

Infectie

Bij een infectie dringen ziekteverwekkers je lichaam binnen.

ontsteking = reactie van je lichaam

op een infectie (bv zwelling)

Bescherming bij andere organismen

Mechanische afweer

Chemische afweer

Afweer

Komt in twee vormen:

Aangeboren afweer --> aanwezig bij geboorte

Verworven afweer --> ontwikkelt tijdens de rest van het leven

Lymfoïde organen

De lymfoïde organen hebben een functie bij de opslag en transport van witte bloedcellen

In het rode beenmerg worden verschillende witte bloedcellen geproduceerd; fagocyten en lymfocyten

Witte bloedcellen

Productie van witte bloedcellen in onderdelen van het lymfestelsel

Aangeboren afweer --> fagocyten (vreet cellen)

Productie in rode beenmerg

Vooral macrofagen (grote vreters)

Histamine als 'lokstof' 

Verworven afweer --> lymfocyten (lymfe cellen)

Productie in rode beenmerg en thymus

Binas 84N

overzicht 

2e verdedigingslinie

• Interne niet-specifieke afweer (aangeboren) afweer
• Macrofagen (fagocyten)
• Reageren en neutraliseren alle ziekteverwekkers

Lymfoide organen

• Beenmerg: ontstaan T- en B-lymfocyten
  
• Lymfeknopen: opslagplaats lymfocyten
• T-lymfocyten naar lymfeknopen en thymus
• B-lymfocyten blijven in beenmerg

Antigenen

Lichaamsvreemde stoffen worden herkend aan antigenen. 

Activatie 3e verdedigingslinie:  specifieke afweer 

1. macrofagen fagocyteren ziekteverwekker

2. macrofaag presenteert antigenen van ziekteverwekker aan de buitenkant van zijn celmembraan, het is dan een antigeen presenterende cel (APC)

3. APC gaat naar de lymfeklieren toe, hier zitten de lymfocyten 

Cytotoxische T-cellen (Tc-cellen)

• Macrofaag eet pathogeen op en presenteert een antigeen op receptor =  antigeen presenterende cel (APC)
• APC gaat naar lymfestelsel en komt in contact met T- helpercellen
• T-helpercellen activeren cytotoxische T-cellen (Tc-cellen)
• Tc-cellen ruimen geïnfecteerde lichaamscellen op

Daarnaast ook activatie van T-geheugencellen

Na activatie T-helper cel 2 opties:

1. Cellulaire respons --> Cytotoxische T-cellen (Tc-cellen)

2. Humorale respons --> B-cellen

Antistoffen

Th-cel activeert B-plasmacel --> productie antistoffen

Antistoffen binden aan antigeen, daarna fagocytose

Daarnaast ook aanmaak van B-geheugencellen

Na besmetting

Ziekteverwekker infecteert cellen

Het duurt even voordat de eerste symptomen verschijnen

Tijd tussen infectie en eerste symptomen = incubatietijd

Natuurlijke immuniteit 

Er zit vertraging in het afweersysteem --> lichaam moet 'zoeken' welke antistof op de antigenen van de ziekteverwekker effectief is

• Eenmaal gevonden, snelle toename van antistoffen --> primaire immuunrespons
• Bij een tweede infectie met dezelfde ziekteverwekker --> secundaire immuunrespons 

Waarom is de secundaire respons sneller?

(Kinder)pokken

Poliomyelitis

Kunstmatige immuniteit

Symptomen van sommige ziekteverwekkers zijn zeer ernstig

Symptomen kunnen voorkomen worden door vaccinaties

Kunstmatig een primaire immuunrespons opwekken met een verzwakte ziekteverwekker --> actieve immunisatie

In noodgevallen vaccinatie met antistoffen

--> passieve immunisatie

Oefenen

Eindexamensite.nl

Examenvragen Afweer

Rijksvaccinatieprogramma

Transplantatie

Bij transplantatie is het belangrijk om naar de bloedgroepen van de donor en de ontvanger te kijken.

MHC-complex/HLB-systeem

Welke bloedgroepen zijn er?

Bloedgroepen

A, B, AB en 0

Belangrijk welk bloed je ontvangt bij transfusie

Verkeerde bloedgroep? --> immuunreactie

Rhesusfactor

Naast HLA-systeem ook rhesusfactor