Hoofdstuk 2 herhaling

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 2 - Voortplanting

4 VWO

Thema 2 - Voortplanting

2.1 - Ongeslachtelijke voortplanting

2.2 - Geslachtelijke voortplanting

2.3 - Hormonen

2.4 - Zwanger

2.5 - Seksualiteit

2.6 - SOA's en geboorteregeling

2.7 - Ongewenst kinderloos

Onderwerpen

Celcyclus

Mitose

Meiose

Hormonen

Levenscyclus van de cel

Binas 76

G1: groei en aanmaak eiwitten

S: Verdubbeling DNA

G2: groei en aanmaak organellen&eiwitten

M: Cel splitst in moeder- en dochtercel

Celdeling

M-fase (mitose) -> cel deelt zich

Van M-fase tot M-fase: interfase

Halverwege interfase: S-fase (synthese-fase)

Controlestappen tijdens G1 fase, S fase en G2 fase

Iets fout? -> geprogrammeerde celdood

Mitose

Elk chromosoom bestaat uit 2 chromatiden

Worden uit elkaar getrokken bij deling

Mitose

Centriolen - kleine cilindertjes van eiwitbuisjes

Centrosoom - gebied in dierlijke cel waarin twee centriolen liggen

Centrosomen bewegen tijdens mitose naar polen van de cel. Hiermee vormen ze trekdraden (microtubili) door de cel

Trekdraden vormen een 'koepel' om chromosomen (kernspoel)

Meiose

Somatische cel bevat elk chromosoom 2 keer - diploïd

Geslachtscel bevat elk chromosoom 1 keer - haploïd

Diploïd: 2n; haploïd: 1n

Meiose bestaat uit Meiose I & Meisode II

Zaadcellen

Ontstaan in de testes (teelballen)

Hierin liggen buisjes (zaadkanaaltjes) met aan de binnenkant zaadcel-moedercellen

Door deling ontstaan hieruit zaadcellen (spermatozoa): spermatogenese

Tijdelijke opslag spermatozoa in de bijballen

Eicellen 

Ontstaan in ovaria (eierstokken): oögenese

Pre-eicellen allemaal aanwezig bij geboorte

Rijpen in een blaasje (follikel)

Delingen niet zoals bij spermatogenese -> eicel + poollichaampje

Bevruchting

Vruchtbaarheid bij mannen

LH: Zet cellen van Leydig (cellen tussen zaadbuisjes) aan tot productie testosteron (mannelijk geslachtshormoon)

Testosteron: 

- remt productie LH 

- stimuleert vorming zaadcellen

Vruchtbaarheid bij mannen

FSH: stimuleert sertolicellen tot het maken van spermacellen (spermatogenese)

Overzicht: 89C BiNaS

Vruchtbaarheid bij vrouwen (1)

FSH en LH: Starten menstruatiecyclus

FSH (Follikel Stimulerend Hormoon) -> stimuleert groei en ontwikkeling follikel

Follikel maakt oestrogeen (vrouwelijk geslachtshormoon):

Ontwikkeling baarmoederslijmvlies

Stimuleert hypofyse tot aanmaak extra LH

LH toename zorgt voor de eisprong

Vruchtbaarheid bij vrouwen (2)

Bij eisprong: Follikel blijft leeg achter: 

maakt naast oestrogeen ook progesteron -> remmen beide de aanmaak van FSH door hypofyse

Progesteron: stimuleert ontwikkeling baarmoederslijmvlies (voorbereiding op zwangerschap)

Geen bevruchting -> gele lichaam sterft af. Gevolg: afname productie oestrogeen en progesteron

Verandering bij bevruchting

Na 3 maanden sterft gele lichaam af -> placenta maakt progesteron

Progesteron: 

- remt (net als bij normale cyclus) LH en FSH afgifte

- houdt (net als bij normale cyclus) baarmoederslijmvlies in stand

- Stimuleert ontwikkeling melkklieren

Oefenen

Mitose vs. Meiose: https://www.bioplek.org/animaties%20onderbouw/delingenx.html

Menstruatiecyclus+hormonen: https://www.bioplek.org/animaties/voortplanting/vrgesl5x.html