20240917 Ma VAV4HA000AK en VAV5HA000AK havo leerjaar 1 Thema's 2.1

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

VAV4HA000AK en VAV5HA000AK

Maatschappijleer

Contactgegevens:

David Lindenaar

Docent burgerschap en maatschappijleer bij de afdelingen:
Zorg en Vavo.

[e-mail]

Maatschappijleer

AFSPRAKEN 

1. Kom op tijd.

2. Neem altijd jouw spullen mee. Je neemt elke les een opgeladen laptop, boek en pen mee.

3. Telefoon in de tas, dopjes uit, smartwatch verbinding uit.

4. Jas uit, tas van tafel en niet eten in de les.

5. Ben je er een les niet? Maak het huiswerk dan thuis. Gebruik de e-mail die ik elke les verstuur.

6. Sla geen vragen over en antwoord altijd met uitleg.

VAV4HA000AK en VAV5HA000AK

Planning

10-09: 1.1: Wat is maatschappijleer?

10-09: 1.2: De maatschappij onderzoeken

17-09: 1.3: Media en nepnieuws

17-09: 2.1 Wat is een rechtsstaat?

24-09:2.2 Voorwaarden voor een rechtsstaat

24-09: 2.3 Criminaliteit en opsporing

01-10:  INTRODUCTIE PRAKTISCHE OPDRACHT

08-10: 2.4 Rechtspraak en straffen

08-10: 2.5 Conflicten oplossen

15-10:2.6 Blik over de grens

22-10: 2.7 Uitdagingen voor de rechtsstaat

05-11: Voorbereiding op de toetsweek

11-11 t/m 15-11: Toetsweek 1

Lesdoel 17-09

We leren:

2.1:

• Wat een rechtsstaat is.
• Wat publiek- en privaatrecht is en kunnen daar voorbeelden van geven.
• Over het ontstaan van onze rechtsstaat

DEZE WEEK MOET JE HET VOLGENDE AFRONDEN:

2.1 Wat is een rechtsstaat? Opdracht 01 – 13

 

2.1 Wat is een rechtsstaat?

Checks and balances:

Verschillende machten controleren elkaar en ‘houden elkaar scherp’.

Zelfwerktijd 17-09

Vraag 9 bij 2.2 (bladzijde 31)

Zelfwerktijd 17-09

Vraag 1-3

2.1 Wat is een rechtsstaat?

Centrale vraag van de paragraaf:

Wat is een rechtsstaat precies?

2.1 Wat is een rechtsstaat?

Wat is een rechtsstaat precies?

Rechtssysteem waarin burgers door grondrechten worden beschermd tegen machtsmisbruik en willekeur.

Zelfwerktijd 17-09

Vraag 4

2.1 Wat is een rechtsstaat?

2.1 Wat is een rechtsstaat?

• Rechten
  
• Plichten
  
• Ongeschreven
  
• Geschreven
  

Nut van regels:

• Laten het maatschappelijk leven geordend verlopen.
• Sluiten aan bij waarden en normen die we met elkaar delen.
  

Het recht

Het totaal van alle wettelijk vastgelegde regels.

2.1 Wat is een rechtsstaat?

Publieksrecht: Rechtsregels over de relatie tussen overheid en burger (en organisaties/bedrijven).

Privaatrecht: Rechtsregels over de relatie tussen burgers (en organisaties/bedrijven) onderling, ook wel rechtspersonen genoemd.

 

 

Publiekrecht  (o.a strafrecht)

• Zowel kleine overtredingen (door rood rijden) als zware misdrijven (moord).
  
• Altijd een zaak tussen Openbaar Ministerie en burger (of bedrijf / organisatie).
  

Privaatrecht  

(o.a personen- en familierecht)

• Wetsregels met betrekking tot
  familiaire (of relationele) verhoudingen
  tussen mensen. Bijvoorbeeld:

1. Huwelijk
   
2. Scheiding
   
3. Erfenis
   

Kerntaken van de overheid 

in een rechtsstaat

Rechtshandhaving (geweldsmonopolie)

Rechtsbescherming

Zelfwerktijd 17-09

Vraag 5-7

Ontstaan van onze rechtsstaat

Ontstaan van de rechtsstaat

Eeuwenlang had de bevolking nauwelijks rechten.

Mensen werden zomaar opgepakt en gevangengezet.

Tijdens de Verlichting kwam er verzet tegen dit onrecht, dat leidde in Frankrijk tot de Franse Revolutie (1789).

Met de opgestelde ‘Verklaring van de Rechten van de Mens en Burger’ was het idee van de rechtsstaat geboren.

Ontstaan van de Grondwet

Voorwaarden rechtsstaat

• Legaliteitsbeginsel: Alles wat de overheid doet, gebaseerd zijn op de wet. (in het strafrecht ook bekend als het nulla poena-beginsel) De overheid mag alleen de vrijheid van burgers beperken als die beperkingen in wetten zijn vastgelegd. Dit zorgt voor rechtszekerheid: je weet als burger wat de overheid wel en niet mag doen.
  
  
• Proportionaliteitsbeginsel: Straf moet in verhouding moet staan tot
  
• Subsidiariteitsbeginsel: Hogere instanties niet iets moeten doen wat door lagere instanties kan worden afgehandeld
  
• Vlagbeginsel: Het strafrecht van een land ook geldt buiten de grenzen van dat land
  
• Territorialiteitsbeginsel: In het recht houdt in dat het recht van het land waar een persoon zich bevond of waar een handeling werd verricht van toepassing is.
  
• Opportuniteitsbeginsel: Een officier van justitie kan beslissen dat een strafbaar feit niet vervolgd wordt op grond van het algemeen belang

• Détournement de pouvoir: (Frans voor machtsverdraaiing) is een verbod voor een bestuursorgaan om bevoegdheden te gebruiken voor een ander doel dan waarvoor ze gegeven zijn.
  

Zelfwerktijd 17-09

Vraag 8 - 10

Recht in beweging

Regels veranderen; ze worden afgeschaft, en er komen nieuwe regels bij.

Voorbeelden:

Slavernij

Rassenscheidingswetten

Doodstraf

Homohuwelijk

Recht in beweging

Landen zonder rechtsstaat

Nauwelijks vrijheden, rechten voor de inwoners. 

Dit is het geval in:

Autoritaire staten

Dictaturen

Zelfwerktijd 17-09

Vraag 11 - 13

2.1 Wat is een rechtsstaat?

Wat is een rechtsstaat precies?

Rechtssysteem waarin burgers door grondrechten worden beschermd tegen machtsmisbruik en willekeur.

Terugblik 17-09

We weten nu:

2.1:

• Wat een rechtsstaat is.
• Wat publiek- en privaatrecht is en kunnen daar voorbeelden van geven.
• Over het ontstaan van onze rechtsstaat

DEZE WEEK MOET JE HET VOLGENDE AFRONDEN:

2.1 Wat is een rechtsstaat? Opdracht 01 – 13