Les 3: S2S3 monopolie VOC en route VOC

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

H1: Ik kan uitleggen waarom de 17e eeuw in Nederland de Gouden Eeuw wordt genoemd (r).

S1.1: Ik kan uitleggen hoe door handelspolitiek de VOC ontstaat. 

S1.2: Ik kan benoemen waar de VOC een monopolie op kreeg. 

S1.3: Ik kan via onderzoek aantonen hoe de route van een VOC-schip verliep. (t) 

Wat is de VOC?

Wat was een stapelmarkt?

In de zestiende eeuw handelen de Portugezen bijna als enigen met Oost-Indië. Tussen 1580 en 1640 was Portugal deel van het koninkrijk Spanje en dus een vijand van de Republiek. Om te voorkomen dat Spanje profiteerde van de Portugese specerijenhandel én om er zelf rijker te worden, gingen Holland en Zeeland zelf specerijen uit Oost-Indië halen. Diverse schepen voeren die kant uit op zoek naar peper, kruidnagel en andere specerijen. Eerst kwamen de schepen nog maar halfvol geladen terug. Raadpensionaris Van Oldenbarnevelt wilde dat de verschillende compagnieën samenwerken. Samenwerking zou meer winst opleveren en was ook een sterker wapen in de strijd tegen Spanje. De in 1602 opgerichte Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC), die namens de hele Republiek handel dreef, kreeg het monopolie op handel op de Aziatische wateren. Ook kreeg de VOC grote politieke volmachten: uit naam van de Republiek mocht de VOC oorlog voeren en verdragen sluiten.

S1.2: Ik kan benoemen waar de VOC een monopolie op kreeg. 

Noteer zelf (na onderzoek op internet of via de methode) het antwoord in je schrift:

S3: Ik kan via onderzoek aantonen hoe de route van een VOC-schip verliep. (t)
- Hoelang? 

- Route
- Gevaren

- Hulpmiddelen?

Klaar? Tijd voor Geschiedenis - H.5 - Paragraaf: 5.2

Opdracht: zoek informatie op over het leven van inwoners tijdens de Gouden eeuw, van:

 Nederland en de koloniën

Nederland                       kolonieën

S3: Ik kan de invloed van de VOC op de inwoners van Nederland en de inwoners van de koloniën beschrijven.  

Nederland

Koloniën

Tijd voor Geschiedenis

H.5

Paragraaf: 5.2

Na de vorming van de Republiek kwam de economie in de Nederlanden tot bloei, dit wordt de Gouden Eeuw genoemd. Vooral de gewesten Holland en Zeeland werden erg rijk door de handelspolitiek. Maar waar kwam hun positie precies vandaan?

In Holland en Zeeland was eeuwenlang visserij het voornaamste middel van bestaan. De bodem was niet zo geschikt om graan te verbouwen. Daarom haalden Holland en Zeeland goedkoop graan uit het Oostzeegebied. De boeren hoefden zelf geen graan te verbouwen en konden zich daarom richten op producten voor de verre handel. Zo kwam de export van melk, kaas, boter en van ambachtsproducten zoals textiel op gang. Door de bloeiende handel ontstonden er meer en grotere steden. Deze waren volledig gericht de handel.

Met open zee in het westen en rivieren naar het midden van Europa had de Republiek een ideale ligging voor handel met het buitenland. De val van Antwerpen zorgde ervoor dat de handel richting Amsterdam verplaatste. Hier kwam de nieuwe stapelmarkt. Als er veel van een product was, dan kochten handelaren het goedkoop in en sloegen het op in hun pakhuizen. Als er een tekort was, verkochten handelaren de opgeslagen producten met veel winst. Rond 1600 kwamen er al ongeveer 10.000 schepen jaarlijks de Amsterdamse haven in! Niet zo gek dus dat in 1609 de Amsterdamse wisselbank werd opricht. Bij de wisselbank in Amsterdam konden alle vreemde munten in Gulden Florijn worden omgewisseld.

Amsterdam van bovenaf, wat valt je op?

https://schooltv.nl/video-item/de-grachtengordel-inrichting-van-de-stad-amsterdam

Amsterdam kwam volledig tot bloei door de stapelmarkt en de wisselbank. Rijke burgers kwamen van heinde en ver om geld te verdienen in de stad. Hiervoor was de beurs een geschikte plek. Op de beurs konden rijke burgers geld investeren in een bedrijf. Al deze economische activiteiten betekenden veel werkgelegenheid en welvaart. De stad aan de Amstel trok dan ook als een magneet mensen aan. Amsterdam begon daarom met de aanleg van een nieuwe grachtengordel.

1) Gunstige Europese ligging: Open zee in het westen en rivieren door heel Europa: handige handelsroute.

2) Stapelmarkten: handelaren kochten producten goedkoop in en stapelden het in Amsterdam op. Daar werd het weer verder verhandeld.

3) Wisselbank: in Amsterdam ontstond een bank waar je vreemd geld kon wisselen voor Nederlandse gulden. 

4) Groei Amsterdam: grachtengordel (handel) en er trokken veel handelaren naar toe.

S1: Ik kan uitleggen hoe door handelspolitiek de VOC ontstaat.