Staatsrecht week 5

• Staatsrecht
• MBO
• Studiejaar 1

Staatsrecht

Les 5

De overheid

(Hoofdstuk 3)

• De drie taken van de overheid zijn:
  
• wetgevende taak: wetten maken (bijv. de Tweede Kamer, de Provinciale Staten, de gemeenteraad)
• bestuurlijke taak: het praktische uitvoeren van wetten (door bijv. de landelijke regering, de Gedeputeerde Staten van de Provincie, het College van Burgemeester en Wethouders van de gemeente)
• rechtsprekende taak: het oplossen van juridische (wettelijke) problemen (door bijv de Kantonrechter, de Rechtbank, het Gerechtshof)
• Deze taken zijn gescheiden: Trias Politica/leer van de machtenscheiding

Opdracht

Maak met in tweetallen een mindmap over de Trias Politica,

je hebt hiervoor 10 minuten de tijd

Landelijke overheid:

Staten-Generaal

De Staten-Generaal heeft twee taken:

- wetgevende taak: beslist op wetgevingsvoorstellen van de regering; mogelijkheid tot eigen wetsvoorstellen

- controlerende taak: controleert de regering door bijvoorbeeld vragen te stellen tijdens het vragenuurtje op de dinsdag middag!

02:36

Waar maakt het Kamerlid zich druk om?

Wat vind je van het antwoord van de minister?

Lees art. 81 GW
Klopt de volgende stelling?
De Staten-Generaal kunnen alleen wetten maken.

1. ja
2. nee

Lees art. 68 GW.
Is een minister verplicht om antwoord te geven op vragen van een Kamerlid?

1. ja
2. nee

Landelijke overheid:

Regering

Ook de regering heeft twee taken:

1. wetgevende taak: regering maakt op de ministeries wetsvoorstellen (super veel werk!!!) en past deze op wens van de Kamer aan, art. 84 GW; 

[Staten-Generaal stemmen hierover]

2. uitvoerende taak (besturen): op grond van het coalitieakkoord wordt uitvoering gegeven aan wetten door beleid te maken;

de regering moet het algemeen belang behartigen en bijv zorgen voor de veiligheid, volksgezondheid, huizen en werk.

Opdrachten

De provinciale en gemeentelijke overheid

De provinciale overheid

12 

Opdracht in 2-tallen

1. Zoek uit uit welke 3 lagen onze Provincie bestaat (welke drie organen?);

2. Leg per orgaan uit wat de taken en bevoegdheden zijn.

De provinciale overheid

Iedere provincie heeft haar eigen overheid en hebben bevoegdheden die ze zelfstandig kunnen en mogen uitvoeren (Provinciewet!) 

Het bestuur van iedere provincie bestaat uit de volgende drie organen, artikel 6 Provinciewet: 

1. Provinciale Staten
2. Gedeputeerde Staten
3. commissaris van de Koning

1. Provinciale Staten

• Vertegenwoordiging van de gehele bevolking van de provincie
• Controle beleid van Gedeputeerde Staten 
• Vaststellen van wetgeving             provinciale verordeningen

Huidige samenstelling Provinciale Staten. 

De leden van de provinciale staten worden gekozen door de stemgerechtigde inwoners van de betreffende provincie. Provinciale statenverkiezingen vinden eenmaal in de 4 jaar plaats. De volgende verkiezingen voor de provinciale staten vinden plaats op 15 maart 2023. De laatste verkiezingen voor de provinciale staten werden op 20 maart 2019 gehouden (samenstelling; zie foto). Het aantal leden van provinciale staten is afhankelijk van het aantal inwoners van de provincie en variëert van 39 tot 55 leden.

2. Gedeputeerde Staten

• Besturen de provincie
• Maken beleid 
• Leden van de GS worden benoemd door de Provinciale Staten

3. Commissaris van de Koning

• Voorzitter van Provinciale Staten en Gedeputeerde Staten
• Diverse taken op het gebied van veiligheid, openbare orde en klachtenafhandeling 
• Wordt benoemd door de Koning

Commissaris van de koning Rene Paas

Rechten gestudeerd

Wethouder in de gemeente Deventer geweest, burgemeester gemeente Veghel en Lelystad geweest en sinds 1 oktober 2020 CvdK in Noord-Brabant. 

Voorbeelden qua taken:

Alle officiele besluiten van de provincie tekenen, regelmatig gemeenten bezoeken om op de hoogte te blijven wat er speelt, belangrijke rol bij burgemeestersbenoemingen, bij rampen of crisissen geeft ze aanwijzingen, ziet toe op de samenwerking tussen overheidsorganisaties in Brabant, vertegenwoordigt de provincie bij officiele gelegenheden en behartigt de belangen van de provincie.

Gemeentelijke overheid

1. gemeenteraad

2.college

3. burgermeester

Gemeenteraad

De inwoners van de gemeente kiezen de gemeenteraad. De gemeenteraad (ook wel raad genoemd) vertegenwoordigt de gehele bevolking van de gemeente en controleert het beleid van het college. Ook is de raad verantwoordelijk voor het vaststellen van wetgeving. Wetgeving op gemeentelijk niveau noem je gemeentelijke verordeningen.

De bekendste gemeentelijke verordening van iedere gemeente is de Algemene Plaatselijke Verordening (APV). In een APV staan algemene regels voor die gemeente. Denk hierbij aan het toezicht op horecagelegenheden, het organiseren van evenementen en het gebruik van vuurwerk.

College

Het college bestaat uit de burgemeester en de wethouders en wordt meestal college van B&W genoemd. Het college voert het dagelijkse bestuur van de gemeente en maakt het beleid. Qua taak kun je het college vergelijken met de regering.

Burgermeester

De burgemeester is voorzitter van de gemeenteraad en van het college van B&W. De regering benoemt de burgemeester. De burgemeester zorgt voor een goede samenwerking met andere gemeenten, vertegenwoordigt de gemeente naar buiten toe en is verantwoordelijk voor de handhaving van de openbare orde.

Provinciale Staten

Gedeputeerde Staten

Commissaris van de Koning

Volksvertegenwoordiging

Vaststellen van wetgeving

Maken beleid

Besturen de provincie

Wordt benoemd door de Koning

Veiligheid, openbare orde en klachtenafhandeling

Autonomie en medebewind

art. 124 GW

Provincies en gemeenten zijn overheden die voor een deel zelf kunnen beslissen wat ze doen en welke regels ze maken, maar voor een ander deel ook mee moeten helpen bij het uitvoeren van landelijk beleid en wetgeving van de centrale overheid.

Autonomie

Autonomie is een ander woord voor zelfstandigheid. Hier betekent het dat lokale overheden zoals de provincies en de gemeenten eigen beslissingen kunnen nemen over hun beleid. Een gemeente kan zelf bepalen tot hoe laat de cafés en clubs open mogen blijven of vanaf hoe laat het vuilnis aan de straat mag worden gezet. Een provincie of gemeente kan op het eigen grondgebied zelfstandig beleid maken en in verordeningen vastleggen, voor zover dit niet strijdig is met de landelijke wet- en regelgeving.

Medebewind

Provincies en gemeenten hebben ook taken waarbij er geen sprake is van autonomie. De lokale overheden zijn verplicht landelijke wetgeving uit te voeren. Dit wordt medebewind genoemd.

Test  kennis

Selecteer het juiste antwoord

Rechtbank :bestuurlijke taak, rechtsprekende taak, wetgevende taak

Tweede kamer: bestuurlijke taak, rechtsprekende taak, wetgevende taak

Regering: bestuurlijke taak, rechtsprekende taak

Gemeenteraad: bestuurlijke taak, rechtsprekende taak, wetgevende taak

Burgermeester en wethouders: bestuurlijke taak, rechtsprekende taak

Gedeputeerde staten: bestuurlijke taak, rechtsprekende taak

Uit welke organen bestaat de gemeentelijke overheid