1MH: H3 §5 Koningen willen meer macht

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

H3 §5

De handel groeit weer

Welkom!

1MH

Leerdoel

• Je kunt uitleggen waarom de landbouwproductie steeg en de handel en steden weer groeiden.
  
• Je kunt de vier sociale lagen in een middeleeuwse stad noemen en uitleggen wat een gilde was.
  
• Je kunt uitleggen dat de burgers van middeleeuwse steden machtiger werden.

Planning

• Voorkennis en terugblik 
  
• Middeleeuws bestuur
• Centraal bestuur
• Macht vergroten
• Soms lastig
• Huiswerk
• Afsluiting

Zet de gebeurtenissen in goede tijdsvolgorde

Bij markten groeide dorpen uit tot steden. 

Er ontstonden markten op kruispunten van wegen en/ of rivieren. 

Steden gingen samenwerken in de Hanze.

Steeds meer grond werd voor landbouw geschikt gemaakt. 

Voedseloverschotten werden geruild of verkocht. 

Op welke twee manieren werd grond geschikt gemaakt voor de landbouw?

Wat is de Hanze?

Een middeleeuws rijk bestond uit verschillende gebieden en steden met eigen regels. 

Rond 500 ontstaan overal in Europa koninkrijken 

Koningen werden geholpen  door de adel

• besturen van land
  
• oorlog voeren

Het bestuur 

Koningen moesten rondreizen om te controleren >rechtspraak >adel gehoorzaamheid

Elk stad binnen een rijk had andere wetten en regels (stadsrechten)

Centraal bestuur

• Vanaf 1200 anders

1. Koningen vaker op één plek, bestuurden vanuit 'hoofdstad'
2. Overal dezelfde wetten en belasting

• Besturen moet makkelijker worden
• Macht van adel moest verkleind
• Die hadden eigen leger en inkomsten
• En dus niet gehoorzaam aan koning
• Centraal bestuur = Een bestuur vanuit één plaats waarbij het koninkrijk dezelfde wetten en belastingen overal gelden 
• (Bijv. hertog van Bourgondië.    

Macht vergroten

• Vanaf 1200 mogelijk doordat meer belastingen
• Boeren betaalden pacht met geld 
• Hij ontving ook belastinggeld uit rijke handelssteden
• Met dit geld betaalden koningen:
  

1. ambtenaren, die hen hielpen bij het bestuur
2. een huurleger. 

 

• Ambtenaren en huursoldaten ontvingen hun salaris van de koning en dus hem gehoorzaam
• Adel had eigen leger en eigen inkomsten 
• Daardoor minder gehoorzaam aan koning
• Koningen gebruikten huurlegers om van edellieden hun leger en een deel van hun grond af te nemen
• Die landen werden sterke staten met een centraal bestuur

Soms lastig

Vanaf de 15e eeuw wilden de hertogen van Bourgondië ook een centraal bestuur. 

• Er kwam een bijeenkomst waar de hertog met mensen uit al zijn gebieden kon spreken. 
• Ook benoemde hij ambtenaren om hem te helpen bij het bestuur
• Maar geen echte eenheid 
• De bestuurders van de steden en de edellieden verzetten zich met succes.
  

Huiswerk

Zelfstandig werken

§5 opdracht 1, 2, 5, 7

(9 alleen Havo)

Schriftelijk leren (opdracht 10 §5)