Basisstof 12 Biotechnologie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Wat is biotechnologie ?

• Verzamelnaam technieken waarbij organismen worden gebruikt om producten te maken voor de mens
  
• Klassieke- en moderne biotechnologie 
  

Moderne biotechnologie

• Gebruik van moderne technologie
  
• Gebruik van bacterien, gisten, en schimmels om enzymen of medicijnen te maken
  
• Aanpassen van eigenschappen
  
• De genen worden aangepast (genetische modificatie)
  

Recombinant-DNA-Techniek

• De genen met positieve eigenschappen van het ene organisme toevoegen aan het DNA van een ander soort 
  
• Genetische modificatie: een gemodificeerd organisme heet 'transgeen'
  

Waar word biotechnologie voor gebruikt?

• gezondheidszorg
  
• landbouw
  
• industrie
  
• milieu 
  

concrete voorbeelden van biotechnologie

Insuline

mensen met diabetes maken te weinig insuline aan om het overschot aan suikers op te slaan als reservestof. Voorheen werd de insuline uit het lichaam van varkens gehaald. Tegenwoordig wordt de insuline gemaakt door bacteriën waarvan het DNA is aangepast zodat zij insuline gaan produceren

Tijgermug

• Muggen zijn ziekteverspreiders. Ze zijn moeilijk te bestrijden omdat ze zich snel voortplanten, klein zijn en er heel veel aanwezig zijn. Recent onderzoek ziet genetische modificatie als een oplossing. 
  

• Bij tijgermuggen, de verspreiders van knokkelkoorts zijn mannelijke muggen gemodificeerd zodat hun nageslacht sterft voordat het zich kan reproduceren. De mannelijke muggen vinden een vrouwtje, wat zich slechts eenmaal voortplant. Deze jongen gaan dood zonder voor nageslacht te zorgen, waardoor de populatie wordt verkleind.
  

Het aantal gevallen van knokkelkoorts neemt toe. 

Er bestaan geen medicijnen of injecties om het te voorkomen.

Knokkelkoorts

U krijgt plotseling koorts met koude rillingen, vaak met heftige hoofdpijn en pijn achter de ogen.

Uw hele lichaam kan pijn doen: spieren, botten en gewrichten, vooral onder in uw rug.

U krijgt huiduitslag op uw borst (romp), armen, benen en gezicht.

Na een paar dagen kunt u misselijk worden en overgeven.

Ook hoesten, keelpijn en smaakverandering komen voor.

discokiller

• moord op 5 vrouwen
• jaren 80
• na 18 jaar opgepakt
  
• DNA-test

Genetisch gemodificeerde rijst

• Deze ggo-rijst heeft een hoger proVitamineA-gehalte en kan worden ingezet tegen het vitamine A-gebrek in Azië, een kwaal waar veel kinderen aan lijden. 
  
• Per jaar worden wereldwijd 500.000 kinderen blind door een gebrek aan vitamine A en de helft van hen sterft binnen het jaar. 
  

• De gouden rijst zou in 2013-2014 verwacht worden in de Filippijnen. 
  

• Nadeel is dat er nog niet genoeg onderzoek is gedaan naar het effect op de omgeving, biodiversiteit en de overname van natuurlijke zaden door kunstmatige zaden.
  

Argumenten voor:

• pruducten kunnen goedkoper worden
  
• hogere opbrengsten in de landbouw (minder honger)
  
• milieuvriendelijkere gewassen
  
• medicijnen tegen ziektes
  

argumenten tegen:

• mens heeft het recht niet om te knippen en plakken met genen van andere organisme maken van nieuwe soorten gaat tegen natuur in
• kan gevaarlijk zijn voor de natuur
  

Klonen

Eén of meerdere organismen die via ongeslachtelijke voortplanting uit één organisme ontstaan zijn: kloon.

Voorbeeld van klonen: weefselkweek

Genomics in de veeteelt

• Welke stier heeft de beste combinatie van genen voor de hoogste melkopbrengst bij zijn nageslacht?

• Voorheen moest je wachten tot dat nageslacht er ook echt was, nu kun je dat aan het genoom zien.

fraude met paardenvlees

• 
  
• ontdekt door DNA-test
• paardenvlees is goedkoper
  

genomics

• Studie van het complete DNA.
  

• Hiermee kun je voorspellen hoe gezond/goed een organisme is.
  

DNA testen

• misdaadbestrijding
  
• fraude met vlees
  
• erfelijkheidsonderzoek
  
• vaderschapstesten
  
• verwantschap tussen soorten