Les 1: Het zoeken naar nieuwe vormen vanuit eigen context en Latijns Amerika

• Art
• Secondary Education

Het zoeken naar nieuwe vormen vanuit eigen context

Wat weet je over kunst uit Latijns Amerika?

inleiding

De jaren '50 en '60 brachten grote veranderingen in het voor kunst in Latijns-Amerika en het Caribisch gebied. Er ontstonden grote menings- en cultuurverschillen:

• Tijd verloopt; zelfbewustzijn groeit en er is minder onrust door veranderingen in Europa.
• Mexico was het 3e land met een georganiseerde Vanguardia-groep (de muralisten en de Mexicaanse surrealisten). De kunstenaars beheersten de marktmonopolie en de expositie mogelijkheden, dit werd hen kwalijk genomen door de opkomende nieuwe kunstenaars.

• Latijns-Amerikaanse kunstenaars wisten veel van kunst ontwikkelingen in bijv. Parijs en New York door tijdschriften. Kunstenaars experimenteerden van neo-figuratief tot complete abstracte kunst.
  
• Postkoloniale identiteit was belangrijker dan  nationalisme.
  
• Na ’50 was beheersten veel kunstenaars de nieuwe beeldende taal en maakte deze eigen.
• Het ontstaan van musea voor moderne kunst.
  Nationale musea voegden hedendaagse kunstwerken toe aan hun collectie. Belangrijke hedendaagse exposities, zoals de telkens Biënnales van Sao Paulo (opgericht in 1951) en Cuba (sinds 1984) toonden een groot aanbod van hedendaagse kunst in Latijns Amerika. Dit vormde een belangrijke bron van informatie voor zowel Latijns Amerikaanse kunstenaars als de critici.

Wat is surrealisme?

Latijns Amerikaanse Surrealisten

• Rufino Tamayo
  
• Cordelia Uruet
  
• Frida Kahlo
  
• Carlos Mérida
  
• Remidios Varo
  
• Wilfrido Lam
  
• Amelia Peláez
  
• Roberto Matta 

Buitenlandse Surrealisten in Mexico

1936-1938

• Antonio Arland (Frankrijk)
  
• André Breton (Frankrijk)
  
• Cesar Moro (Peru)
  
• Wolfgang Paalen (Rusland)
  

Na WOII

• Spanje Remedios Varo (Spanje)
  
• Leonora Carrington (Engeland)

Ken je het Curacaosch museum?
Ben je er wel eens geweest?

Het Curacaosch Museum

Op 7 maart 1948 opent het Curaçao Museum. Daarmee komt de Curaçaoënaar in contact met de groten van de Westerse kunst. De tentoonstelling: “Pioniers” met werk van onder andere Van Gogh, Picasso en Chagall komt naar het museum. In deze tentoonstelling zijn 50 meesterwerken te zien van onder andere Expressionisten: Kirchner, Kokschka, Beckman, Abstracten: Malevitsj, Van der Leck, Mondriaan.

De Parijse school: Picasso, Braque, Léger, Chagall.

Van de ontwikkelingen na WOII: Pollock, Aleschinsky, Appel e.a.

De vriendschap van oprichter Chris Engels met Willem Sandberg, de directeur van het Stedelijk Museum in Amsterdam, zorgde voor een directe verbindingslijn met Nederland.

Spanningsveld

Politieke en economische omstandigheden brachten veranderingen in de beeldende kunst; zowel Noord- als Zuid Amerika groeien economisch enorm, door het herstel van Europa na WO2. Latijns-Amerika richt de economie op de wereldvraag naar voedsel. Ook tijdens de oorlog voorzag het Europa van grondstoffen.

Ook na WOII voorziet Latijns-Amerika het westen van voedsel en goederen; nieuwe industrieën ontstaan en daarmee een nieuwe middenklasse, die tevens kunst kocht.
In de jaren '60 wierp Fidel Castro op Cuba het regime van dictator Fulgencio Batista omver in 1959.
Castro werd door de boycot van de VS. en daarmee de onteigening van hun bedrijven, gedwongen zich bij de S.U. aam te sluiten. Communisme in het Caribisch gebied breide zich uit in geheel Latijns-Amerika.

Wat is communisme?

Latijns-Amerika en politieke referenties

Wat was ook weer de politieke situatie in Latijns-Amerika?

Nieuwe kunstvormen kwamen op als reactie op de politieke en sociale veranderingen. Zowel dicatoriaal bestuurde landen als democratische landen, schudden onder opstanden, guerrillastrijd en protesten. Jonge artiesten zochten naar een manier om zich te uiten in instinctieve en irrationele esthetische vormentaal, ze waren teleurgesteld over wat er allemaal gebeurde op politiek gebied. Sommigen emigreerden, anderen gebruikten politieke referenties, onderwerpen of thema’s in hun kunstwerken. In landen waar een verbod was op vrije expressie, en waar gecodeerde referenties toegepast moesten worden, kreeg de kunst een politiek-cultureel belang.

Wat weet je over Mexico halverwege de vorige eeuw?

Mexico

De revolutie in Mexico van 1910 kenmerkt zich door verschillende socialistische, anarchistische en liberale bewegingen en leiders, en zou het ijkpunt worden voor de moderne geschiedenis van Mexico. De revolutie was de eerste grote revolutie van de 20e eeuw en Mexico werd een toevluchtsoord voor linkse intellectuelen uit de gehele wereld. Kunst bloeit op; het muralisme ontstaat en wordt bevorderd door de staat, omdat het de ideologie uitdraagt.

Sommige kunstenaars hadden de revolutie van dichtbij meegemaakt, anderen hebben enkel de verhalen gehoord, maar elke kunstenaar had zijn eigen politieke, sociale en filosofische interpretatie voor de betekenis van de revolutie voor de Mexicanen, positief of negatief. 

David Alfaro Siqueiros

In de jaren '50 en '60 waren de thema’s van David Alfaro Siqueiros (Mexico, 1898-1974) nog steeds politiek-socialistisch getint, hij geloofde dat kunst een publieke, educatieve en ideologische functie heeft. Hij schilderde veel muurschilderingen, met vooral  revolutionairen, maar ook het leven van de hedendaagse onderdrukte werkende klasse werd een terugkerend thema.  Sommige werken van Siqueiros zijn zo dynamisch dat ze als het ware uit de muur springen.

RUPTURA

Een beweging in Mexicaanse kunst die bekend is geworden door de afwijzing van de officiële Mexicaanse School, de erkende vorm van kunst in Mexico. Kunstenaars als: Rufino Tamayo (1899-1991), Cordelia Urueta (1915) Hector Xavier (1921), Alberto Gironella (1929), Enrique Echeverría (1923-1972) en José Luis Cuevas (1934), probeerden hun individualiteit uit te beelden, hun respectieve manieren van assimilatie van internationale modernistische beeldtalen.