BEELDVERHAAL 4 Les 1 RITME

• Mediawijsheid
• Kunst
• +1
• Basisschool
• Groep 3-5

Introductie

BEELDVERHAAL laat kinderen spelenderwijs kennismaken met de kunst van het verhalen vertellen en de ambacht van animatiefilm. In de lessen staan verbeelding, verwondering en creativiteit centraal. De lessen bestaan uit drie onderdelen: een introductie, een kijkopdracht en een maakopdracht. In elke les staat één filmisch element of techniek centraal. Deze les kan ook als losse les gegeven worden. Een auditief ritme kun je vertalen in een beeld. Leerlingen gaan dit zelf ervaren door te tekenen met houtskool. Er worden abstracte tekeningen gemaakt tijdens het luisteren naar een ritme. De leerkracht of expert uit hogere jaargang monteert alle filmpjes van de leerlingen tot een doorlopende filmpje. Print de instructies als docentenhandleiding.

Instructies

Lesdoel:
- Leerlingen bewust maken van de samenhang van beeld en geluid in de vorm van ritme.

Aanvullende leerdoelen filmeducatie: 

- Leerlingen leren over filmkunst en animatie.

- Leerlingen leren over ritme in beeld en geluid. 

- Leerlingen leren over de techniek van animatie.

BENODIGDHEDEN:

- Wit tekenpapier A4

- Houtskool

- Animatietafel of statief en Ipad

PLANNING:

Lesson up instructie: 20 min

Houtskooltekeningen maken: 15 minuten
Animeren houtskooltekeningen: 20 min

Ritme

Introduceer het lesprogramma. Met de lessen van Beeldverhaal gaan we van alles leren over film, we gaan kijken naar films van échte film-kunstenaars en van animatiemakers én we gaan zelf film maken.

Vraag: Waar denken jullie aan bij het woord beeldverhaal?(alle antwoorden zijn goed). 

Een beeldverhaal kan verschillende vormen hebben: een stripverhaal, een boek met plaatjes, een speelfilm, een animatiefilm. Een beeldverhaal vertelt een verhaal met gebruik van beelden, en soms ook met geluid.

Een film bestaat bijna altijd uit beeld én geluid. Hoe belangrijk geluid en ritme bij film is gaan we deze les onderzoeken.

Let op: zet het geluid aan in Vimeo-venster!

Beeld in beweging

Beeld in beweging

Animatie betekent beweging. Bewegen kun je doen op een ritme. Vandaag gaan we ontdekken hoe je beweging kunt maken in animatie, met een ritme. We gaan vandaag een kort filmpje maken maar eerst gaan we om ons heen kijken en ritme ontdekken.

Ritme in jou 

Ritme in jou

Waar denken jullie aan bij het woord ritme?

Kun je ritme alleen horen? 

(Klik op luidsprekertje in de slide) Nee dus! Je kunt ritme ook voelen, voel maar aan je hartslag. En als je een toon uitspreekt kun je aan je stembanden voelen. Leg je hand maar eens zachtjes op je keel en zeg bijvoorbeeld AAAAA of ZZZZZZ.

Waar zie je herhaling van een patroon om je heen?

Herhaling om ons heen 

Herhaling om ons heen

Nu hebben we ritme gehoord en gevoeld. Kun je ritme ook zien? (Klik op het oogje in de slide)Kijk eens om je heen. Kun je in je kleding of in de klas iets vinden waar herhaling in zit? Ritme is dus eigenlijk een herhaling van een geluid of van een kleur of patroon

Herhaling in beweging

Herhaling in beweging

We gaan zo kijken naar een stukje film zonder muziek of een ritme erbij. Het is een oude film, één van de eerste films gemaakt zonder mensen erop. De film is gemaakt als kunstwerk. De maker was erg benieuwd wat je allemaal met film kon maken en heeft er heel veel gemaakt. Deze is zonder muziek want dat kon vroeger nog niet. Nu ben ik heel benieuwd of jij tijdens het kijken misschien wel een muziekje of ritme erbij voelt of hoort in je hoofd.

Filmpje

YouTube 0:00 - 0:59

Hans Richter - Rhythmus 21 (1921)

(https://youtu.be/1u8jWmysGMw)

Kijkvragen:

- Welke vormen heb je gezien?

- Welke beweging maakten deze vormen? (De kinderen kunnen ook met beweging de vormen nadoen)

- Wat zagen jullie nog meer in het filmpje?

- Wat vond je ervan dat er geen muziek onder het filmpje zat?(Alle antwoorden zijn goed)

Het volgende filmpje heeft wel muziek.. en ook kleur. Kijk maar eens hoe anders dit is!

Filmpje

YouTube 0:00 -0:42

Len Lye - Kaleidoscope (1935-1937)

(https://youtu.be/-DksmbDMDUU)

Kijkvragen:

Wie wil iets over dit filmpje zeggen?

Welke vormen hebben jullie hier kunnen herkennen?

Stuur het gesprek naar zelf maken door de vraag te stellen: Wie heeft er wel eens een filmpje gemaakt? Of een stop-motion? Een stop-motion wordt gemaakt door steeds een foto te maken, iets een beetje te bewegen en weer een foto te maken. Door dat alles achter elkaar wordt afgespeeld krijg je een bewegend beeld.

Tekenen 

Nu gaan we tekenen!

We gaan zelf ritmes maken. We tekenen een ritme of patroon op een papier. Op het volgende papier tekenen we dezelfde vormen net op een andere plek. Je mag helemaal zelf weten welke vormen je tekent, maar gebruik alleen vormen en geen herkenbare dingen zoals mensen of dieren.

In het volgende filmpje laat ik zien wat we daarna met deze tekeningen gaan doen.

Op de maat tekenen en zo een visueel ritme creëren

(Let op; zet het geluid aan bij Vimeo-fragment!)

Hier zie je een voorbeeld van een getekend ritme zoals jullie dat ook gaan maken. We tekenen met houtskool. Dat is een gek materiaal. Je kan het ook heel makkelijk weer uitvegen met je handen. Het is niet erg als er vlekken op de tekeningen komen. Dat kan soms ook heel mooi zijn. Je mag een beetje vies worden als je met houtskool gaat werken.

NB: Als er geen houtskool aanwezig is kan er ook met wasco of stift getekend worden. Tekeningen met houtskool hebben echter een mooie artistieke uitstraling en helpen de leerlingen te experimenteren. Laat de leerlingen niet het hele vel vol tekenen met vormen maar juist minder vormen op verschillende plekken. Zo begrijpen ze ook beweging van bijvoorbeeld links naar rechts. Leg uit dat door de vormen en lijnen op iedere tekening op een ander plekje te tekenen er uiteindelijk beweging zal ontstaan.

Uitlegfilmpje

Als jullie je eigen ritme op de maat hebben getekend kunnen we dat gaan filmen. Hoe dat gaat wordt in het filmpje uitgelegd. Je maakt steeds een foto van je tekening in de stop-motion-app. Als je deze foto’s achter elkaar afspeelt krijg je vanzelf een beweging in de tekeningen.

Zorg dat de achtergrond wit is, net als je tekeningen. Is de ondergrond niet wit, plak dan een vel wit papier met plakband vast. Let ook op dat er geen schaduwen in het beeld vallen. Leg je tekeningen klaar buiten beeld. Leg ze één voor één onder de camera en maak je er een foto van. Zet het schuifje links in beeld op transparant. Dan kun je steeds de vorige gemaakte foto zien. Je kunt je tekeningen ook weer van achter naar voor fotograferen, of door elkaar. Probeer maar eens verschillende volgordes. Je kunt zo wel 10 foto’s maken van maar drie tekeningen.

Gaat het filmpje niet snel genoeg of juist te langzaam? Verander dan de afspeelsnelheid.

Praktisch: Film alle ritmes achter elkaar in één filmpje per camera, dat scheelt een hoop montagewerk achteraf.

Aan de slag!

Aan de slag!

Vraag tijdens de maakopdracht aan de leerlingen wat ze gaan maken. Gebruik hierbij de volgende hulpvragen:

- Welke vorm of lijn ga je kiezen?

- Welke beweging/verandering gaat deze maken?

- Als je even je ogen dicht doet en luistert, welke beweging zie je dan?

KLAAR?

Film dan jullie beeldritme

(wordt nog aangevuld met voice over)

PRAKTISCH:

Terwijl de leerlingen tekenen zet je één ipad klaar om van bovenaf te kunnen filmen. De kinderen die klaar zijn kunnen het ritme laten opnemen.

Ze kunnen hierna nog een ritme tekenen of op het bestaande ritme dingen toevoegen.

Er zal zich een kleine rij vormen bij de opnametafel. De leerlingen kunnen daar elkaar hun ritme laten zien.

Zijn alle ritmes klaar?!

Laar de expert het filmpje naar imovie exporteren en er een beat onder zetten.

Een beat kun je vinden in de muziekbibliotheek van Imovie of downloaden van een gratis download site.

Bekijk met zijn allen aan het eind van de les het filmpje.

Voorbeeldfilmpjes van andere leerlingen voor leerkracht

Volgende keer in Beeldverhaal Deel 4:
Les 2 Vorm en kleur

Flipboekje maken

Volgende keer in Beeldverhaal DEEL 4: Les 2 Vorm en Kleur

Flipboekje maken